برای مقابله با منفی شدن رشد اقتصادی در کشور و در راستای اجرای سیاست های اقتصاد مقاومتی باید شرایط و زیرساخت های لازم برای حضور موفق در بازارهای جهانی و رونق صادرات و اقتصاد غیر نفتی و خروج از اقتصاد واردات محور فراهم گردد.
صادرات غیرنفتی کشور در سال گذشته ۴۴.۳ و واردات ۴۲.۶ میلیارد دلار بوده است. براساس آمار منتشر شده گمرک ایران میزان صادرات قطعی کالاهای غیرنفتی به تفکیک پنج کشور عمده مقصد در ۱۱ ماهه سال 97 چین، عراق، امارات متحده عربی، افغانستان و ترکیه بوده اند. این آمارها بیانگر این است که میزان صادرات قطعی کالاهای غیرنفتی کشور (به استثنای نفت خام، نفت کوره و نفت سفید و همچنین بدون صادرات از محل تجارت چمدانی) بالغ بر ۱۰۵.۹۰۸ هزار تن بوده است. به گفته معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس سازمان توسعه تجارت ایران طی ۱۵ سال گذشته میزان صادرات غیرنفتی کشور از پنج میلیارد به ۵۰ میلیارد دلار افزایش یافته است.
منابع طبیعی با سهم تقریبی ۵۳ درصد نقش چیره را از کل صادرات کشور دارد.
سهم کلی صادرات کالاهای غیرنفتی ایران در سال ۲۰۱۸ به عنوان درصدی از تولید ناخالص داخلی و درجه‌ای که با سایر کشورها تجارت می‌کند نسبتاً پایین است.
ایران کشوری است غنی از سرمایه ها و ثروت ملی و فرهنگ و پیشینه ای غنی که نخبگان و دانشمندان بزرگی از این خاک برخاسته و گنجینه ای از دانش و علم و بالندگی است.
کشور ما پتانسیل های بسیار بالایی دارد که اگر به درستی مورد بهره برداری قرار گیرد و از تمامی توان و دانش فنی و گنجینه های عظیم ملی در مسیر خودکفایی استفاده شود با اقتدار می توان در مقابل تمامی فشارهای آمریکا ایستادگی کرد و در راستای تحول اقتصادی گام های بزرگی برداشت و این مهم به یک عزم ملی و جهادی در همه ارکان پیکره جامعه نیازمند است.
اقتصاد ایران یک اقتصاد ترکیبی و در حال گذار است که بخش عمده‌ای از صادرات در ایران بر پایه صادرات نفت و گاز است. اقتصاد ایران یکی از معدود اقتصادهای بزرگ است که در جریان بحران مالی ۲۰۰۷-۲۰۰۹ مستقیما دچار آسیب نشد.
در ایران حدود 50 میلیون هکتار زمین زراعی مناسب وجود دارد که 20 میلیون هکتار از آن زیرکشت است. سالانه بیش از صد میلیون تن موادغذایی در کشور تولید می شود. کشور ما در حال حاضر در تولید بیشتر محصولات استراتژیک در مسیر خودکفایی قرار دارد.
با توجه به اینکه کشور ما کشوری چهار فصل است و موقیت خوبی از لحاظ اقلیمی و جغرافیایی دارد از پتانسیل بالایی در تولید انواع محصولات کشاورزی برخوردار است که باید با اصلاح مناسب زیرساخت های کشاورزی و پاسخگویی به نیازهای کشاورزان از این پتانسیل بالا به نحو مطلوبی بهر برداری نمود.
پسته، زعفران، خشکبار و صنایع تبدیلی از جمله پتانسیل‌های مثبت صادراتی کشور محسوب می‌شود که با برنامه‌ریزی دقیق می‌توان از آنها به‌عنوان اقلام صادراتی جایگزین نفت بهره برداری کرد.
ایران همچنین هشتمین تولیدکننده میوه، دومین تولیدکننده خیار، چهارمین تولیدکننده سیمان، نهمین تولیدکننده آهن، هشتمین تولیدکننده لیمو، دهمین تولیدکننده انگور، دومین تولیدکننده زردآلو، هشتمین تولیدکننده مرغ، سومین تولیدکننده گاز طبیعی، ششمین تولیدکننده نفت، سومین صادرکننده نفت، ششمین تولیدکننده پیاز، دومین تولیدکننده گردو، سومین تولیدکننده هندوانه، هفتمین تولیدکننده گوجه فرنگی، هفتمین تولیدکننده مرکبات، چهارمین تولیدکننده بادام و هفتمین تولیدکننده پشم، سیزدهمین تولیدکننده آهک و دومین تولیدکننده پرلیت در جهان است.
تولیدکنندگان باید با تلاش متمرکز بر ارتقائ کیفیت و بسته بندی محصولات خود منطبق با استانداردها و تکنولوژی های روز دنیا و شناخت درست از ذائقه و تقاضای بازارهای جهانی، توان رقابتی خود را در بازارهای دیگر کشورها افزایش داده و در مسیر توسعه صادرات غیرنفتی حضور محصولات با کیفیت ایرانی را در اقصی نقاط جهان گسترش دهند.
توسعه اقتصاد دانش بنیان ، گسترش خدمات تجارت خارجی و زیر ساخت های مورد نیاز ، تشویق سرمایه گذاری های خارجی ، گسترش کارآفرینی و ایجاد بازارهای جدید و بهبود پیوندهای اقتصادی با دیگر کشورها ، برنامه ریزی تولید ملی متناسب با نیازهای صادراتی و مطالعه و شناخت درست نیازهای بازارهای خارجی و سرمایه گذاری در این بخش ها با توجه به قابلیت های کشورمان می تواند به ایجاد بستر مناسب جهت رونق اقتصاد غیر نفتی و رشد اقتصاد کشور کمک کند .
صادرات غیر نفتی به خصوص کالاهای صنعتی ضمن ایجاد ارزش افزوده بالا، وضعیت اشتغال در جامعه جوان ایران را بهبود بخشیده و سبب کسب درآمدهای ارزی برای تامین نیازهای وارداتی در کشور می‌شود و همچنین ضریب تاثیرپذیری کشور از تحولات سیاسی و اقتصادی جهانی که بواسطه تکیه بر اقتصاد نفتی بوجود می‌آید را کاهش می‌دهد.
ایران اگر بخواهد اهداف خود را در برنامه ششم توسعه پیگیری کرده و به آن برسد ناگزیر به گسترش روابط تجاری با کشورهای بیشتری است تا بتواند سهم صادرات غیر نفتی خود را در افق ۲۰۲۰ به ۱۵ درصد تولید ناخالص داخلی خود برساند.