صنعت پتروشیمی ایران در اقتصادی که با تحریمهای ایالات متحده مواجه شده است، اهمیت بهسزایی دارد، چرا که توجه به صادرات غیرنفتی تنها در سایه توسعه صنعت پتروشیمی و افزایش سطح تولیدات آن میسر است. این موضوعی است که همواره از سوی مدیران و برنامهریزان اقتصاد ایران، مطرح شده و به صنعت پتروشیمی به عنوان یکی از مهمترین مولفههای اقتصاد غیرنفتی نگریسته میشود. از سوی دیگر به نظر میرسد این صنعت هم توانسته به کمک اقتصاد ایران بیاید، اقتصادی که به اذعان ناظران و صاحبنظران این روزها مشکلات بسیاری را به دوش میکشد.
در همین راستا رئیس کل بانک مرکزی در دیدار رئیسجمهوری با فعالان صنعت پتروشیمی که همزمان با گرامیداشت این صنعت در محل سالن اجلاس سران برگزار شد، اظهار داشت: پتروشیمیها بهخوبی به تعهدهای خود عمل کردهاند، بهگونهای که ۹۲ درصد تعهد صادراتی خود را تا پایان مردادماه تامین کردهاند و این رقم از نظر بانک مرکزی رقمی قابل قبول است. عبدالناصر همتی با بیان اینکه برای واردات کالاهای مورد نیاز کشور ۲۹ میلیارد دلار نیاز ارزی بود که رقمی قابل توجه است و توانستیم باوجود فشار بیسابقه دشمنان آن را تامین کنیم، گفت: پتروشیمیها ۲۰ درصد این رقم را تامین کردند و در سامانه نیما نیز حدود ۵۳ درصد سهم پتروشیمیها بود.
وی با بیان اینکه پتروشیمیهای کشور در سامانه نیما پیشتاز هستند، افزود: خوشبختانه مدیران پتروشیمیها در شرایط سخت فشار و تحریم در تامین ارز سامانه نیما کمکهای بسیار شایانی داشتند و با این روند در آینده میتوانند در گردش تجارت کشور تاثیرگذار باشند. رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به اینکه پتروشیمیها بهخوبی به تعهدهای خود عمل کردهاند، بهگونهای که ۹۲ درصد تعهد صادراتی خود را تا پایان مردادماه تامین کردهاند و این رقم از نظر بانک مرکزی رقمی قابل قبول است، گفت: صنایع پتروشیمی، پیشتازان تامین ارز مورد نیاز کشور در این شرایط هستند.
اظهارات رییس بانک مرکزی در حالی مطرح شده است که وزیر نفت هم در این اجلاس حاضر شده و عنوان کرد: پتروشیمیها سربازان کشورند؛ پتروشیمیها رانتخوار نیستند و بهترین خدمات را ارائه میدهند و از منافعشان نیز در مسیر توسعه صنعت استفاده میکنند. بیژن زنگنه در ادامه سخنانش گفت: از ابتدای دولت یازدهم تاکنون، کار کمنظیری در توسعه پتروشیمی و جلوگیری از خامفروشی انجام گرفته که این عملکرد در جهش دوم پتروشیمی منعکس شده است. ظرفیت تولید صنعت پتروشیمی تا سال ۱۴۰۰ به ۱۰۰ میلیون تن میرسد که نشاندهنده رشد تقریبا دو برابری آن در هشت سال (دولتهای یازدهم و دوازدهم) خواهد بود.
زنگنه در ادامه عنوان کرد: درآمد صنعت نیز به حدود ۲۵ میلیارد دلار میرسد و به این ترتیب در بخش ارزشی نیز رشد بیش از دو برابری را شاهد خواهیم بود، بنابراین اصطلاح «جهش» شایسته چنین عملکردی است. جهش دوم صنعت پتروشیمی در سال ۱۴۰۰ به پایان میرسد و با ریلگذاری مطمئنی که دولت دوازدهم برای جهش سوم پتروشیمی انجام داده است، صادرات این صنعت طی پنج سال پس از پایان دولت، میتواند به ۳۷ میلیارد دلار برسد. جهش سوم، کاشتن بذر تولید برای آینده است؛ نه تنها آینده صنعت پتروشیمی بلکه آینده اقتصاد غیرنفتی ایران و جلوگیری بیشتر از خامفروشی.
وزیر نفت با اشاره به تامین مطلوب خوراک برای پتروشیمیها در سالهای اخیر گفت: به برکت توسعه پارس جنوبی و دیگر طرحها و دریافت خوراک بیشتر از سوی مجتمعهای پتروشیمی، تولیدات این صنعت افزایش یافت و بهرغم فشار تحریم پتروشیمیها وضع قابل قبولی داشتهاند. زنگنه به این نکته هم اشاره کرد که امسال در فصل سرما، گاز پتروشیمیها قطع نشد. وزیر نفت توجه به تنوع محصولات، استفاده بیشتر از خوراک مایع و آمایش سرزمین را از جمله موارد مدنظر در توسعه آینده صنعت پتروشیمی برشمرد و افزود: در این صنعت، در حوزه ساخت داخل و بومیسازی فناوریها و پیوند با دانشگاه کارهای بزرگی شده از جمله آنکه چند انستیتو تاسیس شده یا در حال تاسیس است که در حوزه فناوریهای تولید محصولات پتروشیمی فعالیت میکنند.
زنگنه یکی دیگر از مسائل مهم و نیازمند توجه در صنعت پتروشیمی را بحث تامین مالی عنوان کرد و خواستار همراهی بیشتر بانکها در تامین مالی طرحهای پتروشیمی شد. وی ایجاد شرایط باثبات برای فعالیت پتروشیمیها را نیز ضروری دانست و گفت: پتروشیمیها سربازان کشورند؛ پتروشیمیها رانتخوار نیستند و بهترین خدمات را ارائه میدهند و از منافعشان نیز در مسیر توسعه صنعت استفاده میکنند. اجازه دهیم پتروشیمیها کارشان را انجام دهند، ایجاد شرایط باثبات به تحقق اهداف این صنعت کمک میکند.
زنگنه در پایان به طرحهای وزارت نفت که منحصرا با هدف تامین خوراک پتروشیمیها در دستور کار قرار دارد مانند طرح بیدبلند، انجیال ۳۲۰۰، انجیال ۳۱۰۰، انجیال خارک و... نیز اشاره کرد و گفت: با تکمیل و راهاندازی این طرحها، منبع خوراک قابلتوجهی به جز پارس جنوبی برای پتروشیمیها ایجاد و گازهای مشعل هم جمعآوری خواهد شد. با سرمایهگذاریهای هلدینگ خلیج فارس و مارون، تمام گازهای فلر استان خوزستان جمعآوری خواهد شد و با ادامه این روند در مناطقی مانند خارک و...، همه گازهای مشعل جمعآوری خواهد شد.