به گزارش آسیانیوز، سفیر ایران در افغانستان در دولت اصلاحات گفت: در دور اول حکمرانی طالبان بر افغانستان، آب را منحرف کردند و بستند و اکنون با ساخت سدی انحرافی با عنوان «کجکی»، حقابه ایران را برای این کار اختصاص داده‌اند.
ابوالفضل ظهره‌وند، سفیر ایران در افغانستان در دولت اصلاحات گفت: آب هیرمند یا به‌زعم افغان‌ها هلمند، مسأله‌ای است که در دو دهه اخیر برای ما دردسرساز شده است.
به نوشته صبح نو، در دور اول که حکمرانی طالبان بر افغانستان سایه افکند، آمدند، آب را هم منحرف کردند و هم بستند. آن‌ها با ایجاد بندهای انحرافی در منطقه لشکرگاه (مرکز ولایت هلمند)، آب را برای کشت تریاک مورد استفاده قرار می‌دهند و اکنون با ساخت سدی انحرافی با عنوان «کجکی»، حقابه ایران را برای این کار اختصاص داده‌اند.
وی افزود:در مجموع، ما باید چند موضع و تصمیم صحیح در این‌باره برای حفظ اکوسیستم، پایداری جمعیت و ادامه زیست مردم در سیستان‌وبلوچستان بگیریم، چون اگر بخواهیم زمان را از دست بدهیم، طالبان وقیح‌تر می‌شود؛ چراکه، دولت درست و درمانی ندارد.
اکنون که نیازمند آب هستیم، بهتر است با دانش و تکنولوژی که داریم، ثروت آب را از سوی دریای عمان و خلیج فارس فعال سازیم و سپس در ماه‌ها و سال‌های پیش‌رو، با در دست گرفتن دیپلماسی صحیح با طالبان، مسأله آب را حل‌وفصل کنیم.
این مقام مسئول در دولت اصلاحات تاکید کرد: مقامات طالبان در دوره اول (۲۰ سال پیش) و هم در دوره ثانی، درباره هیرمند اظهار کردند که آب موجود است. بر اساس این معاهده، حقابه ایران ۲۶ مترمکعب در ثانیه، آن هم در سال‌های معمولی و نرمال آبی است. این معاهده، سال معمولی و نرمال آبی را نیز تعریف کرده است که بر اساس سنجش مرکز سنجش دهراوود، مشخص می‌شود و آن هم طوری است که یک سال نرمال آبی، در حوزه دریایی هیرمند، حدود ۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون مترمکعب آب است.
این در حالی است که در چهار اردیبهشت ۱۴۰۲ چهارمین حلقه‌‍‌ی انسانی مردم سیستان در مجاور کوه خواجه شکل گرفت.
این حلقه صفی از مردم بودند که با نگرانی برای تالاب بین المللی هامون از مسئولان مربوطه می‌خواستند مسائل حقآبه رودخانه هیرمند را پیگیری کنند.
نوع مواجهه کمیسیریای آب نسبت به معاهده‌ای که در سال ۱۳۵۵ نوشته شده است و عدم توجه افغانستان به پایبندی به این موضوع باعث شد که مردم خواستار رسیدگی دو وزارت نیرو و وزارت امور خارجه برای احیای این معاهده شوند.
به گزارش اعتماد آنلاین، معاهده ۱۳۵۵ ایران و افغانستان، یک معاهده‌ی بین‌المللی و قانونی میان حکومت شاهنشاهی ایران و دولت وقت افغانستان نوشته شده که ضمانت اجرایی هم دارد.
براساس این توافق، افغانستان باید در سال نرمال آبی ۸۲۰ میلیون مترمکعب از حقآبه هیرمند را به ایران بدهد؛ که در سال‌های اخیر این اتفاق نیفتاده است. مسئولان افغانستانی معتقدند که چندسال اخیر سال نرمال آبی نبوده و کم‌آبی بوده است اما تصاویر هوایی از سد هیرمند نشان از پرآبی آن دارد.
تغییرات مخرب زیست بوم منطقه تالاب هامون تا جایی پیش رفته است که نام این تالاب در «لیست تالاب‌های در معرض خطر» (مونترو) ذکر شده است. این مسئله محیط زیستی اثرات منفی زیست محیطی و تخریب را به همراه داشته است. خشک شدن تالاب هامون علاوه بر مشکلات زیست محیطی و اقتصادی بر سلامت و تامین معاش مردم هم تاثیر می‌گذارد.
ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور نیز در سفر اخیر خود به سیستان و بلوچستان گفت: «به حاکمان افغانستان اخطار می‌کنم، حقآبه مردم سیستان و بلوچستان را به فوریت لحاظ کنند.»
محمد درویش، رئیس کمیته محیط زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو، از مشکلات زیستی تالاب هامون می‌گوید: تالاب هامون محل زندگی پرندگان است و تنوع زیستی و پوشش گیاهی انبوه خاص خودش را دارد و می‌تواند مانع ورود گرد و غبار و ریزگردها شود./