به گزارش آسیانیوز، دکتر محمد جواد رنجکش، استاد سابق دانشگاه و مشاور مدیر عامل شرکت بین المللی توسعه صنعت و معدن غدیر: دهم تیرماه در تقویم به روز ملی صنعت و معدن نام گرفته است.گرچه این روزها متاثر از شرایط کلی وضعیت اقتصاد کشور،حال و روز عمومی صنعت و معدن کشورمان تعریف چندانی ندارد، لیک،نگارنده از منظر علوم اجتماعی و بویژه روابط بین الملل نگاهی به چالش ها و دغدغه های اهالی شریف و زحمتکش این حوزه انداخته تا شاید بتوان قطره ای از دریای دل مانده های آنها را واگویه نمود.
1- صنعت و معدن و در کل اقتصاد همانند همه حوزه های حیات بشری به مثابه رودی جاری و مدام در حال نوشدن است.در این بین ورود و خروج سرمایه ،مدیریت و دانش فنی به مثابه جریان خون و حیات در کالبد اقتصاد می باشد.بسته شدن پنجره ها و محدودیت های عدیده کانال های صنعت و معدن و اقتصاد به جهان خارج به خشک شدن بیشتر جریان دانش فنی،سرمایه و بازارها منجر می شود.
با نگاهی واقع گرایانه و پراگماتیستی راه درازی تا تنش زدایی در سطح جهانی با مجموعه نظام بین الملل پیش روی داریم.
پیشنهاد نگارنده آن است که با توجه به مجموعه های منطقه ای همچون اتحادیه آهن و فولاد عرب که متشکل از کشورهای در حال رشد عربی همچون عربستان، امارات متحده عربی، عمان و الجزایر هستند و دورنمای روشنی از توسعه را تا سال 2030 برای خود طراحی نموده و دوره ای از تنش زدایی را با آنها آغازیده ایم،وارد تعامل گشته و زمینه های سرمایه گذاری مشترک و بازارهای صادراتی را دنبال نماییم.
2- یکی از مشکلات حوزه صنعت،رشد قارچ گونه واحدهای صنعتی در زمینه های تولیدی مختلف صنعت و بدون توجه به مطالعات علمی و کارشناسانه،احداث این گونه واحدها و بحث آمایش سرزمینی است.
ژن شناسی و باستان شناسی تکثیر آکرومگالی گونه این دست صنایع حاکی از عدم استراتژی دقیق رشد و توسعه یا عدم پایبندی به استراتزی در صورت وجود آن است.
در این زمینه وضعیت احداث کارخانجات فولادی شاهد گویایی بر این ادعاست.در حال حاضر حدود 385 واحد یا پلنت فولادی در زنجیره ارزش فولاد در کشور وجود دارد که از چند ده هزار تن تا چند میلیون تن ظرفیت تولید دارند.
متاسفانه نگاه های قوم گرایانه در بدنه حاکمیت در طول سالیان اخیر بنحوی بوده است که تصمیم گیران و سیاستگذاران بنا به علقه های قومی و نژادی خود و بدون در نظرداشت استلزامات علمی،طرح های احداث کارخانجات فولاد را در منطقه خود تصویب و از آن به عنوان سند افتخار یاد می کنند.این در حالی است که واحدهای مذکور اکثرا از مشکلات لجستیک تامین مواد معدنی مورد نیاز،کمبودآب،برق،گاز و ... رنج می برند .
مجموع این عوامل در دراز مدت باعث افت تولید و کارایی و تعطیلی واحدهای کوچک خواهد شد.روی دیگر سکه و از نگاه اقتصاد سیاسی،بسیاری از این واحدها با رانت های حاکمیتی ایجاد و در واقع بیش از آنکه به دنبال امر تولید و اهداف اقتصادی کاهش بیکاری باشند،در پی اخذ اهداف سوداگرانه همچون اخذ تسهیلات هنگفت ترجیحی بانک ها بوده و بعنوان بدهکاران بانکی شناخته می شوند.بانکها نیز در سال های اخیر تمایل خود را به سرمایه گذاری در حوزه تولید و بویژه صنعت و معدن از دست داده و بیشتر به پروژه های واسطه ای و سفته بازی روی آورده اند.
هرچند بواسطه مسئله دیرپای تورم،و با افزایش قیمت ها،این گونه وام ها بعد از مدتی دچار کاهش ارزش گشته و گیرندگان وام به راحتی اصل وفرع آن را پرداخت و از مابه التفاوت میزان وام ماخوذه و ارزش روز آن بهره مند می گردند.
3- مشکل دیگر،عدم وجود راهبرد صنعتی در بین خود مجموعه های بزرگ تولیدی کشور هست.
مطالعه بیست شرکت و بنگاه بزرگ فولادی جهان نشان می دهد که این شرکت ها برای حفظ جایگاه جهانی خود و رقابت با همتایان خارجی یکی از استراتژی های ادغام،رسوخ در بازار،استراتژی مشارکت،یکپارچگی عمومی به بالا،یکپارچگی عمومی به پایین،یکپارچگی افقی،توسعه بازار،توسعه محصول،متمایز سازی محصولات و خدمات و فروش و واگذاری را برگزیده اند.
این در حالی است که شرکت های صنعتی و معدنی در کشورمان بعلت عدم ارتباط با همتایان خارجی و تنیده شدن در دام های مختلف پولی،مالی،فناوری،تورم لجام گسیخته،صادراتی و ..... بیشتر در حال حل معضلات روزمره هستند تا در پیش گرفتن راهبردهای میان مدت 5 و بلند مدت 10 ساله.
در این بین انتظار می رود سازمانهایی همچون ایدرو یا ایمیدرو با همفکری اصحاب واقعی صنعت و معدن درصدد چاره جویی از مشکلات عدیده این حوزه باشند.
4- گرچه مشکلات و معضلات بخش صنعت و معدن فزون تر از نگارش یک یادداشت یا ستون جریده است و به تعبیری مثنوی هفتاد من کاغذ میخواهد؛لیک به بیان مولانا:آب دریا را اگر نتوان کشید، هم به قدر تشنگی باید چشید
/