آموزش کارآفرینی باید از مدارس آغاز شود

به گزارش آسیانیوز؛ دکتر ملیکا ملک آرا دانش آموخته رشته شیمی ، مدیریت و آینده پژوهی که سالها در زمینه استراتژی کسب و کار ، پروژه های آموزشی و کارآفرینی اجتماعی مطالعه و تحقیق کرده است و اکنون در سمت مدیر دپارتمان نوآوری و کارآفرینی کالج بین المللی ابن سینا گرجستان مشغول کار است در گفتگو با خبرنگار ما به اهمیت آموزش کارآفرینی بویژه به نوجوانان پرداخته است. چرا که با تدریس مهارت کارآفرینی در مدارس نیروهای آینده جامعه جهت ایجاد یک شرکت و پیش‌بردن آن تا مرحله دست‌یابی به موفقیت، ماهر و کارآزموده خواهند شد.

ضرورت و اهمیت تدریسِ کارآفرینی در مدارس چیست؟

کارآفرینی، به یک امر ضروری برای جوامع تبدیل شده است؛ زیرا نه تنها امکان دست‌یابی فرد به منابع مالی حاصل از ایده را مهیا می‌کند، بلکه با حل مشکلات به شیوه‌ای نوین، موجب پیشرفت و توسعه کشور خواهد شد. کارآفرینی در تعریفی ساده، یعنی فرآیند خلق یک ارزش مادی یا معنوی جدید. هر زمان که صحبت از کارآفرینی می‌شود، فوراً ذهن‌ها به‌سمت «مارک زاکربرگ» و «جف بزوس» می‌رود؛ آن‌ها نه اولین کارآفرینان بودند و نه دنیای کارآفرینی به آن‌ها ختم می‌‎شود. شومپیتر به‌عنوان پدر کارآفرینی، کارآفرین را این‌گونه تعریف می‌کند: «کارآفرین، فردی است که از فرصت‌های بازار از طریق نوآوری‌‌های فنی و سازمانی، بهره‌برداری می‌کند».

بنابراین فردی که تولیدات سنتی یک روستا را از طریق یک فروشگاه آنلاین، به دیگر نقاط کشور، معرفی و عرضه می‌کند، یک کارآفرین است؛ یا صنعتگری که یک محصول وارداتی را با منابع داخلی و با قیمت تمام‌شده‌ی‌ کمتر تولید می‌کند، کارآفرین است؛ یا طراح یک اپلیکیشن ارائه خدمات خانگی، در واقعی یک کارآفرین است. این موضوع فقط باید از طریق آموزش و فرهنگ‌سازی در ذهن نوجوانان شکل بگیرد، تا آن‌ها مسیر تبدیل ایده به پول و خدمت به جامعه را یاد بگیرند. مثال «ادیسون» را نباید از یاد برد، که وی به‌دلیل کندذهنی از مدرسه اخراج شد، اما تاریخ نشان می‌دهد که پس از آن تلاش‌ها و اختراعات ادیسون، در تحولات زندگی بشر موثر بود. عبارت «دایره شایستگی» که توسط «وارن بافت» مطرح شد، حوزه‌هایی که در آن‌ها خوب هستید و در آن‌ها دارای صلاحیت، شایستگی و توانایی بالایی هستید، را تعیین می‌کند؛ خارج از دایره شایستگی، مسائلی وجود دارند که یا فقط بخشی از آن‌ها را متوجه می‌شوید یا اصلا چیزی از آن نمی‌دانید؛ وارن بافت معتقد است دایره شایستگی‌ خود را باید بشناسید و به آن پایبند باشید؛ ابعاد این دایره، اهمیت زیادی ندارد، اما شناختن مرزهای آن بسیار حیاتی است. همین موضوعات باید به نوجوانان ما تدریس شوند. در همین راستا برخی از کارشناسان اعتقاد دارند که کارآفرینی، موضوعی ذاتی است و نیاز به آموزش ندارد و به‌عنوان یک عنصر باید در وجود فرد باشد.

به عقیده شما کارآفرینی ، موضوعی ذاتی است یا اکتسابی؟ یعنی آیا نیاز به آموزش دارد؟

برای پاسخ به این سوال، باید ابتدا بدانیم کارآفرینان موفق چه ویژگی‌هایی داشتند، تا از آن‌طریق پی ببریم که آیا آن ویژگی‌ها را می‌توان آموزش داد یا خیر. هنگامی که صحبت از کارآفرین موفق می‌شود، غالبا منظور فردی است که کسب و کار خود را طی سال‌های متمادی حفظ کرده است؛ اما جالب است بدانید که در دنیای واقعی، میزان بالایی از کسب و کارها پس از ۵ سال منحل شدند و از بین رفتند؛ یعنی تعداد کارآفرینان شکست خورده، بسیار بیشتر از کارآفرینان موفق است؛ به همین جهت شرکت‌هایی که می‌توانند کسب و کار خود را بیش از ۵ سال سرپا نگه‌دارند، افراد موفق محسوب می‌شوند؛ بیشتر این کارآفرینان موفق دارای ویژگی‌های مشترکی از جمله ریسک‌پذیری، پذیرش تجربه‌های جدید، خلاقیت، سخت‌کوشی و اشتیاق برای موفقیت هستند.

برای کارآفرین شدن، چه مهارت‌هایی لازم است؟

کارآفرینی نیازمند ایجاد یک شبکه پویا از ارتباطات است؛ ارتباط با افراد، کسب و کارها و رقبا برای ایجاد این شبکه لازم است مهارت‌هایی مانند مذاکره، گوش‌دادن فعال و توانایی همدلی را فرد دارا باشد؛ همچنین فرد باید دارای تفکر استراتژیک باشد. کارآفرینی همانند پروژه نیست که نقطه شروع و پایان آن مشخص باشد؛ با ورود به دنیای کسب و کار، کارآفرین هر روز با ده‌ها مسئله مواجه می‌شود؛ هر روز در معرض اطلاعات و دیدگاه‌های گوناگون است؛ توانایی طبقه‌بندی و تحلیل اطلاعات و اتخاذ تصمیمات صحیح بر اساس این اطلاعات، یک ویژگی ضروری برای افرادی است که می‌خواهند وارد دنیای کارآفرینی شوند. از نکات دیگر، بازاریابی و برندینگ است؛ بنابراین مهارت‌های مرتبط با حوزه مدیریت مشتری، تبلیغات، بازاریابی و برندینگ برای یک کارآفرین ضروری است. شاید برخی از شخصیت‌ها برای ورود به دنیای کارآفرینی مستعدتر باشند، اما لازمه‌ موفقیت در کسب و کار، داشتن مهارت‌های مرتبط با این حوزه است. اگر در ویژگی‌های اکتسابی و شخصیتی سهم ژنتیک چشم‌گیر باشد، قطعاً در ویژگی‌ها و مهارت‌ها، سهم تلاش و تجربه و خصوصاً آموزش، بیشتر است.

با توجه به توضیحات، چطور می‌توانیم رابطه نظام آموزشی با کارآفرینی را به‌طور معنادار و اثربخشی ترسیم کنیم؟

در گذشته به شناخت ویژگی‌های درون افراد و انتخاب‌های انسان، اهمیتی داده نمی‌شد؛ کارها، یدی و ساده‌تر بودند، امّا اکنون پیچیدگی‌های زندگی، شرایط را تغییر داده است. برای انتخاب رشته تحصیلی، انتخاب شغل و انتخاب‌های دیگر شناخت ویژگی‌های شخصیتی، از ملزومات ضروری هر تصمیم و انتخابی می‌باشد. قبل از موفقیت، بارها شکست خورده‌اند؛ این یعنی تجربه و یادگیری، یکی از عوامل مهم موفقیت آن‌ها بوده است. ممکن است ما مهارت‌های لازم برای کارآفرینی را نداشته باشیم، اما اگر به اندازه کافی به یادگیری علاقمند باشیم، می‌توانیم مهارت‌های خود را تقویت کنیم؛ بدون داشتن این مهارت‌ها امکان موفقیت در کسب و کار بسیار کم است؛ چرا که داشتن انگیزه، به تنهایی کافی نیست. کسب و کار روزانه با ده‌ها مسأله روبه‌رو می‌شود و اگر مهارت حل آ‌ن‌ها را نداشته باشیم، دیر یا زود شکست می‌خوریم.

لذا آموزش در مقاطع تحصیلی به دانش‌آموزان و دانشجویان سبب ایجاد بینشی جامع در حوزه کارآفرینی می‌شود تا مهارت‌های مورد نیاز برای مدیریت کسب و کار را به افراد علاقه‌مند به کارآفرینی، آموزش دهد. افرادی که دارای روحیه کارآفرینی به‌صورت ذاتی هستند و در سنین نوجوانی شروع به مطالعه و آموزش‌های مربوطه حوزه کارآفرینی می‌کند، بی‌تردید برای ایجاد یک شرکت و پیش‌بردن آن تا مرحله دست‌یابی به موفقیت، تربیت می‌شوند، بنابراین با توجه به تغییرات شدید مولفه‌های مختلف زندگی و پیشرفت‌های بشر در حوزه‌های مختلف خصوصاً IT و نقش به‌سزای کارآفرینان در بهبود شرایط اقتصادی از طریق اجرایی‌سازی ایده‌های نوین و سودآور، ضرورت آموزش دادن به افراد در سنین نوجوانی خصوصاً به افرادی که دارای پتانسیل‌های ذاتی کارآفرینی هستند، آشکار است و تا می‌توان باید تعداد کارآفرینان موفق جامعه را افزایش داد.