با این همه بهتر است خانواده‌ها، پس انداز کردن را به فرزندانشان از همان دوران کودکی بیاموزند تا فرزند در دوران بزرگسالی دچار مشکل نشود. ولی خب موضوع این است که همه ما نیاز به پس انداز داریم تا در سنین بزرگسالی در صورت بروز مشکل، با استفاده از پس انداز مشکل مالی خود را حل کنیم. از طرفی میزان این پس انداز مهم نیست. این روزها با مبالغ خیلی کم می‌توان سرمایه گذاری کرد. از آنجایی که در مدارس ایران درسی جهت آموزش سرمایه گذاری درست ارائه نمی‌شود و خب روش‌های سرمایه گذاری با گذر زمان در میان افراد تغییر کرده، در ادامه به بررسی روش‌های نوین سرمایه گذاری برای دانش آموزان می‌پردازیم.
اقدامات لازم پیش از پس‌انداز کردن
پیش از اینکه پس انداز کردن را آغاز کنید، باید برخی موارد خاص را در نظر داشته باشید تا به مشکل نخورید. نکات زیر را برای شروع یک پس انداز خوب در نظر داشته باشید:
- هدف پس انداز و مقدار پس انداز مورد نیاز خود برای هر ماه را مشخص کنید.
- درآمد ماهانه خود را محاسبه کنید تا ببینید چقدر از این مبلغ را می‌توانید پس انداز کنید.
- تمام دخل و خرج خود را برای یک ماه به صورت مفصل بنویسید. (با شرح تاریخ، روز، مقدار پول خرج شده، پس انداز شده و به دست آمده، موجودی حساب و مانده)
- هدفگذاری کنید. البته لازم است که هدف خود را واقع بینانه در نظر بگیرید. عملا پس اندازه ۴۰ میلیون تومان برای یک دانش آموز برای یک ماه مبلغ بالایی است.
خرید طلا
یکی از روش‌هایی که به عنوان دانش آموز پیش روی شماست تا بتوانید با مبالغ بسیار کم پس انداز خوبی داشته باشید، خرید طلاست. نیازی نیست حتما طلای زینتی سنگین بخرید یا به طلا فروشی مراجعه کنید. حتی نیازی نیست که نگران تامین امنیت طلایی که خریده‌اید باشید. امروزه سامانه و بسترهای زیادی برای خرید و فروش طلای آب شده به صورت آنلاین راه‌اندازی شده. در این سامانه‌ها، شما می‌توانید به صورت آنلاین خرید خود را انجام دهید و هر زمان که خواستید طلای خود را بدون خروج از خانه بفروشید. طلایی که در این سامانه‌ها به فروش می‌رسند در قالب طلای آب شده هستند و خریدشان با مبالغ بسیار کم (برای مثال در سامانه طلاین ۵۰ هزار تومان) نیز مقدور است.
هر ماه یک شئ با ارزش بخرید
نیازی نیست حتما طلا باشد. می‌توانید وسایل مورد نیاز خود را بخرید. اما اگر پس اندازتان در یک ماه زیاد بود، از خرید طلا (چه به صورت زینتی و چه به صورت آب شده) یا سکه با وزن کم غافل نشوید.
حساب پس انداز قرض الحسنه بانکی افتتاح کنید
اگر تا الان حساب بانکی نداشته‌اید، لطفا همین امروز دست به کار شوید. البته شرط داشتن حساب قرض الحسنه بانکی در ایران، داشتن ۱۵ سال تمام است. نیازی نیست حتما کارت بانکی داشته باشید. (در راهکار بعدی به صورت مفصل به بررسی دلیل این امر خواهیم پرداخت.) همیشه بخشی از پول توجیبی خود را به همین حساب قرض الحسنه منتقل کنید و حالا باید این مقدار پول در حساب را به طور کلی نادیده بگیرید طوری که انگار وجود ندارد. اگر حوصله انجام کارهای بانکی را ندارید و یا فرصتتان محدود است، از پدر و مادرتان بخواهید این کار را برایتان انجام دهند. راه دیگری که پیش روی شماست این است که از اپلیکیشن‌های بانکی آنلاین استفاده کنید. نصب این اپلیکیشن‌ها روی گوشی موبایلتان می‌توانید حساب خود را در هر لحظه کنترل کنید.
تا زمانی که پس انداز کردن را به طور کامل نیاموخته‌اید، کارت بانکی نگیرید
خیلی از دانش آموزان از همان بدون افتتاح حساب قرض الحسنه بانکی، یک کارت بانکی می‌گیرند تا بتوانند بدون نیاز به حمل پول نقد کارهای خود را انجام دهند. اما حقیقت این است که پس از دریافت کارت بانکی، شما پول بیشتری خرج خواهید کرد. اگر نمی‌توانید پول نقد حمل کنید (پول نقدی که حمل می‌کنید باید مناسب میزان نیاز همان روزتان باشد)، می‌توانید مقدار پول مورد نیازتان را به یکی از کارت‌های بانکی بلااستفاده پدر یا مادرتان واریز کنید و از آن کارت استفاده کنید. در کل تا پیش از یادگیری کامل سرمایه گذاری و کنترل خرج و مخارج، داشتن کارت بانکی شخصی ممنوع است.
پول نقد همراهتان باشد
به مورد به این معنی نیست که اجازه دارید پول مورد نیازتان برای یک ماه را هر روز حمل کنید. در چنین حالتی شما بیشتر از نیاز روزانتان خرج خواهید کرد. با توجه به نیاز همان روزتان مقداری پول از عابربانک بگیرید و همان مقدار را استفاده کنید. سعی کنید از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنید که نیاز به پول بیشتری نداشته باشید.
تفریحات همواره تخفیف داشته باشید
اگر خیلی درس می‌خوانید، خوش گذرانی برای شما از مهم‌ترین ارکان است تا بتوانید مغز خود را رفرش کنید. آخر هفته‌ها را به تفریح اختصاص دهید ولی با صرفه جویی. نیازی نیست برای داشتن یک تعطیلات خوب از سرگرمی‌های پرهزینه استفاده کنید. برای خرید خوراکی‌ها و لوازم مورد نیازتان به فروشگاه‌های همواره تخفیف مراجعه کنید. با کمی جستجو در گوگل و شبکه‌های مجازی می‌توانید در سایت‌هایی که کوپن تفریحات مختلف را می‌فروشند عضو شوید.
پیشنهاد می‌کنیم پیش از انجام این کار یک لیست کامل از علاقمندی‌های خودتان تهیه کنید تا در زمان ثبت کوپن طبق احساسات لحظه‌ای خود تصمیم نگیرید. خرید کوپن‌های تخفیفی بسیار لذت‌بخش‌تر از صرف هزینه‌های هنگفت است. یکی دیگر از تفریحاتی که با هزینه کم می‌توانید انجام دهید، رفتن به سینماست. سه شنبه‌ها بلیط تمام سینما‌های کشور به صورت نیم بهاست. اگر کمی برنامه عصر خود را جابجا کنید که به سینما هم برسید می‌توانید با نصف قیمت یک فیلم خوب ببینید.
از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنید
وسایل نقلیه عمومی هزینه بسیار کمتری نسبت به تاکسی‌های اینترنتی و آژانس دارند. تنبلی را کنار بگذارید، کمی زودتر از خواب بیدار شوید تا سر ساعت به اتوبوس برسید و یا در ساعت خلوت از مترو استفاده کنید. اگر در شهرهایی زندگی می‌کنید که مسیرهای امنی برای دوچرخه سواران تعبیه شده می‌توانید مسیر خانه تا مدرسه را رکاب بزنید. یک تیر و چند نشان! سرمایه گذاری و تناسب اندام را با یکدیگر تجربه خواهید کرد.
فقط لطفا به جای اینکه هر روز بلیط تک سفره مترو و اتوبوس بخرید، یک کارت مبلغ دار بخرید تا بتوانید برای مدت طولانی یک ماه از آن استفاده کنید. خواهش می‌کنیم این کارت را در خانه جا نگذارید تا بتوانید همه چیز را طبق برنامه جلو ببرید. شک نکنید که آخر ماه از میزان پولی که سرمایه گذاری کرده‌اید شگفت زده خواهید شد.
به جای معلم خصوصی از سایت‌های آموزش آنلاین استفاده کنید
این روزها هزینه کلاس‌های خصوصی سر به فلک کشیده و اکثر افراد ترجیح می‌دهند از کلاس‌های آنلاین رایگان استفاده کنند. رویای اینکه قرار است همه چیز را شب امتحان یاد بگیرید، از سرتان بیرون کنید که اصلا فایده ندارد. در شرایط اقتصادی اگر قصد سرمایه گذاری دارید باید از روش‌های خود آموزی (self study) استفاده کنید و دور معلم و کلاس خصوصی یک خط قرمز بکشید. سعی کنید درس‌هایتان را به صورت مقطعی بخوانید و از معلم مدرستان کمک بگیرید تا نیاز به معلم خصوصی نداشته باشید.
سایت‌ها و اپلیکیشن‌های زیادی در زمینه آموزش دروس مختلف به صورت آنلاین و آفلاین وجود دارند که شما می‌توانید با پرداخت هزینه کم از خدماتشان استفاده کنید. در بسیاری از مواقع اصلا نیازی به پرداخت هزینه نیست زیرا تخفیفات ویژه و هدایای آموزشی زیادی برای شما در نظر گرفته می‌شوند. در کنار استفاده از راهکارهای گفته شده، خواهش می‌کنم از ترفندهای مختلف برای دور زدن مدرسه و کلاس‌هایش استفاده نکنید.
تعارف نکنید!
دور مهمان کردن بقیه را برای تمام آخر هفته‌ها خط بکشید اگر نیاز به سرمایه گذاری و پس انداز دارید. یکی از شیوه‌هایی مهمانی گرفتن در دورهمی‌های دوستانه یا حتی سفرهای دسته جمعی، دونگی خرج کردن است. یاد بگیرید هزینه‌های خود را تقبل کنید و با پرداخت کمترین هزینه، بهترین تفریحات را برای خود داشته باشید. حواستان باشد یک شبه تمام برنامه‌های پس انداز را خراب نکنید. اگر می‌خواهید با دوستانتان به کافه بروید، بهتر است برای ناهار یا شام، عصرانه را انتخاب کنید زیرا یک وعده عصرانه (مثلا کیک و چای یا قهوه) هزینه کمتری نسبت به یک وعده غذایی کامل برای ناهار یا شام دارد.
وسایل به درد نخور را بفروشید!
اگر کمدتان پر از کتاب‌های سال‌های گذشته است که الان دیگر نیازی به آنها ندارید می‌توانید کتاب‌ها را بفروشید. هم جای بیشتری برای کتاب‌ها و لوازم جدید باز خواهید کرد و هم می‌توانید از پول فروششان به پس انداز سرمایه گذاری‌تان اضافه کنید. این روزها اپلیکیشن‌ها و سایت‌های زیادی برای اشتراک آگهی لوازم دست دوم وجود دارد. این نکته را هم در نظر داشته باشید که برخی از همین دست اپلیکیشن‌ها و سایت‌ها دارای محدودیت‌های سنی برای کاربران هستند. اگر هنوز به سن قانونی نرسیده‌اید از پدر و مادر خود بخواهید اینکار را برایتان انجام دهند.
کتاب کمک درسی نخرید!
نیازی نیست تمام کتاب‌های کمک درسی مورد نیازتان را بخرید. می‌توانید تعدادی از آنها را از دوستانتان یا کتابخانه محلتان قرض کنید. اگر می‌خواهید کتاب بخرید سعی کنید تا حد امکان از کتب دست دوم استفاده کنید تا هم برای طولانی مدتی بتوانید از آن استفاده کنید و هم هزینه کمتری پرداخت کنید. با یک سرچ ساده در گوگل می‌توانید کتاب‌های مورد نیازتان را به صورت دست دوم تهیه کنید.
شرط پاداش برای پدر و مادرتان بگذارید!
اگر بتوانید کارهای خانه را به نحو احسن انجام دهید، یا نمره خوبی کسب کنید می‌توانید جایزه داشته باشید. دریافت چنین پاداش‌هایی خصوصا اگر نقدی باشند می‌توانند به سرعت به پس انداز شما بیفزایند. همچنین به شما برای ادامه کار یا درستان انگیزه بیشتری خواهند داد.
خرید آخر فصل برای پس انداز گزینه مناسبی است!
معمولا فروشگاه‌ها در آخر هر فصل یک تخفیف بزرگ روی محصولاتشان دارند. آخر هر فصل خرید خود را انجام بدهید تا بتوانید علاوه بر پس انداز مقداری پول، تمام خریدهای خود را با قیمت مناسب انجام دهید.
از قانون ۳۰ روز استفاده کنید!
اگر قصد خرید وسیله‌ای را دارید، ۳۰ روز خرید آن را به تعویق بیندازید تا متوجه شوید آیا واقعا به آن نیاز دارید یا صرفا یک حس زودگذر بوده؟
کارهای ساده انجام دهید!
شاید با خواندن جمله قبل، سوال‌های زیادی در سرتان به وجود آمده باشد. اما حقیقت این است که با انجام برخی کارهای ساده که در ادامه نام می‌بریم می‌توانید درآمد قابل قبولی حتی در دوران دانش آموزی داشته باشید. توجه کنید که راهکارهایی که در ادامه می‌گوییم، دلیل موجهی برای درس نخواندن نیست. اول به درس خود اهمیت دهید و سپس سرمایه گذاری کنید. البته برای شروع می‌توانید تعدادی کار را به صورت رایگان انجام دهید تا در آنها خبره شوید.
از بچه‌های محل نگهداری کنید.
قطعا قرار است در ازایش پول دریافت کنید. با این حال در زمان استراحت یا روزهای تعطیل خود می‌توانید از بچه‌های کوچک‌تر از خودتان نگهداری کنید و یا با بازی آنها را سرگرم کنید. اینکار مسئولیت پذیر بودن را به شما آموزش می‌دهد. قطعا این کار هم سن خاصی دارد و به یک بچه ۹ ساله نمی‌تواند اینکار را انجام دهد. اما نوجوان ۱۴-۱۳ ساله برای اینکار مناسب است و می‌تواند درآمد خود را داشته باشد.
خرید مواد غذایی همسایه‌های مسن را انجام دهید.
اگر اقوام یا همسایه مسنی دارید که نمی‌تواند از خانه خارج شود و خرید کند، شما این کار را برایش انجام دهید. امروزه شرکت‌های خدماتی زیادی، خرید برای افراد مسن را در حیطه خدمات خود گنجانده‌اند، چرا شما نتوانید این کار را انجام دهید؟
حمل و نقل اسناد
این کار نیاز به مسئولیت پذیری زیادی دارد ولی می‌توانید از پس این یکی هم بربیایید. اگر یک دوچرخه دارید می‌توانید به عنوان پیک در یک شرکت مشغول کار شوید.
آموزش کامپیوتر
نسل جدید این روزها به عنوان نابغه‌های کامپیوتر شناخته می‌شوند. افراد مسنی که نیاز به این مهارت دارند می‌توانند از همسایه‌‌ها و آشنایان نوجوان خود برای آموزش مهارت‌های کامپیوتر کمک بگیرند.
طراحی لوگو و بنرهای گرافیکی
به سادگی می‌توانید در فضای مجازی مثل یوتیوب و اینستاگرام یا حتی گوگل، دوره‌های رایگان طراحی لوگو و بنرهای گرافیکی را آموزش ببینید و کسب درآمد کنید. تنها نیاز به یک لپتاپ یا گوشی دارید تا بتوانید این کارها را پیش ببرید.
فروش صنایع دستی
گوشه گوشه کشورمان ایران، صنایع دستی ناب خود را دارد که از گذشتگان، زیبایی و هنر را به ارث برده‌ایم. می‌توانید با فروش صنایع دستی شهر خودتان کسب درآمد کنید. این روزها فضای مجازی بستر مناسبی برای به نمایش گذاشتن و فروش انواع صنایع دستی است.
خودتان کلاس آموزشی آنلاین بگذارید!
حتما شما هم در یک درس، از بقیه درس‌ها قوی‌تر هستید. برای یک نفر نقطه قوتش زبان انگلیسی است و برای دیگری ریاضی. چرا از آموزش همین دروس به دیگران کسب درآمد را آغاز نمی‌کنید؟ فکر نکنم نیاز باشد باز هم به نقش مهم فضای مجازی در تبلیغات و گرفتن دانش آموز اشاره کنیم. حتی می‌توانید این کلاس‌ها را به صورت حضوری در خانه خودتان برگزار کنید.
سخنی با پدر و مادرها
آموزش پس انداز کردن و سرمایه گذاری باید از کودکی شکل بگیرد. این وظیفه پدر و مادر است که پس انداز کردن و راه‌های درست را به کودک آموزش دهند تا بتواند آینده خود را تامین کند. در ادامه چند روش ساده ولی کارآمد را برای آموزش پس انداز کردن به کودکان به شما خواهیم گفت:
- از زمانی که کودکتان شمارش را آموخت، او را با پول آشنا کنید. سعی کنید اطلاعات کافی به او بدهید. مشاهده و تکرار دو نمونه از راه‌هایی هستند که یادگیری کودک را تثبیت می‌کنند.
- ارزش‌هایی که شخصا برای پول قائل هستید را به فرزندتان توضیح دهید. روش‌های پس انداز کردن و هوشمندانه خرج کردن را به آنها بیاموزید.
- به فرزندتان کمک کنید که میان نیاز، خواسته و آرزو تفاوت قائل شود. این کار باعث می‌شود آنها بتوانند عاقلانه برای پولشان تصمیم بگیرند.
- هدفمندی را برای تمام دوران زندگی به فرزندتان بیاموزید. اگر کودکتان مقداری پول را در خانه پس انداز کرده، سعی کنید سودی را به او تعلق دهید. شمارش میزان سود دریافتی را به او آموزش دهید تا متوجه تغییر میزان پس انداز و سرمایه‌اش شود. می‌توانید در پس انداز کردن میان خودتان و فرزندتان یک مسابقه تدارک ببینید تا آنها بتوانند متوجه ارزش پول، سرمایه گذاری و پس انداز شوند.
- اگر به فرزندتان پول را به عنوان ماهانه می‌دهید، مقداری اضافه‌تر بدهید تا به پس انداز کردن تشویق شوند. سپس برای پس اندازشان سودی تعلق دهید.
- اجازه دهید در فرایند افتتاح حساب قرض الحسنه دخیل باشند و با کارهای بانکی آشنا شوند. اگر هنوز به سن قانونی نرسیده‌اند تا بتوانند خودشان مبلغی را از حساب بردارند، زمانی که از شما خواستند به آنها نه نگویید. این کار باعث می‌شود آنها برای پس انداز کردن دلسرد شوند. با این حال به آنها بیاموزید که اگر می‌خواهند مبلغی را از سپرده خود بردارند، باید برای هدف خوبی باشد.
- فرزندتان را با اوراق بهادار آشنا کنید. اوراق بهادار سود خوبی دارند، به صورت نقدی نیستند که با اراده در هر زمان بتوانید آن را به دست فرزندتان بسپارید. می‌توانید اوراق بهادار را به فرزندتان هدیه بدهید.
- از فرزندتان بخواهید یک دفتر داشته باشد تا بتواند همه دخل و خرج‌هایش را بنویسد. به این ترتیب به خوبی متوجه خواهید شد که چگونه و چه زمانی، چه مقدار پول خرج شده است و یا وارد حسابش شده.
- با فرزندتان به خرید بروید. حق ندارید چیز اضافه بر نیازش برایش بخرید! فقط درست خرید کردن را به او آموزش دهید. روش‌هایی نظیر خرید از فروشگاه‌های همواره تخفیف، استفاده کوپن و بررسی اختلاف قیمت می‌تواند برای اینکه پول زیادی خرج نکنید و بیشتر پس انداز کنید کمک کننده باشد.
- برای غذاهای به صرفه برنامه ریزی کنید و در مهمانی‌هایتان چند نوع غذا درست نکنید تا اسراف نشود. اگر لوازمی در خانه‌تان نیاز به تعمیر دارد، سعی کنید خودتان آن را به جای تعویض؛ تعمیر کنید تا در هزینه‌ها صرفه جویی شود. کودکان آنچه می‌بینند را یاد می‌گیرند.
- به فرزندتان اجازه بدهید برای خرج کردن پولش خودش تصمیم بگیرد. شما حق ندارید او را منع کنید. فقط اجازه دارید برای اینکه منطقی تصمیم بگیرد به او کمک کنید. می‌توانید سه مورد از لوازم ضروری او را برایش لیست کنید و به او کمک کنید تا ببینید کدام مورد برای او هم اکنون ضروری‌تر است؟
- کودکتان را در مورد خطراتی که پول بهره‌ای دارد، آشنا کنید. او باید بداند که قرض گرفتن پول با سود چقدر برایش گران تمام خواهد شد.
- در فراهم کردن کارت اعتباری برای فرزندتان محتاط باشید، حتی در زمانی که به دانشگاه می‌روند.
- از کودکی داشتن قلک و پر کردن قلک را به فرزندتان بیاموزید تا بتواند به درستی تصمیم بگیرد که چه زمانی می‌تواند چه مقدار پول را پس انداز کند. اگر بتوانید میزان پس انداز را به صورت ماهانه بسنجید و برای کودکتان یک تشویقی با توجه میزان پس اندازش در نظر بگیرید.
با جوانان و نوجوانان خود در مورد اوضاع اقتصادی خانوادگیتان و جهانی توضیح دهید تا بتوانند بهترین تصمیم را بگیرند.
سخن پایانی
پس انداز کردن باید از کودکی به افراد آموزش داده شود. هر فردی باید یک برنامه هدفمند برای آینده‌اش داشته باشد تا بتواند به درستی زندگی کند. پس انداز کردن یکی از راه‌هایی است که زندگی ما را هدفمند می‌کند. می‌توانید با استفاده از پلنرهای مالی برنامه ماهانه و سالانه خود را برای داشتن یک پس انداز و سرمایه گذاری دقیق آماده کنید. توجه داشته باشید که اگر در هر سنی هستید، باید به صورت واقع بینانه هدف خود را مشخص کنید.
به عنوان یک دانش آموز، داشتن یک برنامه حتی در دوران راهنمایی و دبیرستان می‌تواند برای دانشگاه شما را آماده کند. در دانشگاه خصوصا اگر دور از شهر خودتان هستید، پس انداز از ارکان مهم زندگی است. توجه کنید که کسب درآمد نباید به قیمت انصراف از تحصیل تمام شود. اول درس مهم است و سپس کسب درآمد! اما پس انداز چیزیست که در تمام مقاطع مهم است.