هزینه‌های انجام یک پرواز
در بحث قیمت بلیط هواپیما قبل از هر چیز هزینه‌های سفر هوایی در قیمت‌ها نقش دارد. منظور از هزینه‌های پرواز آن دسته مخارجی است که ایرلاین‌ها و شرکت‌های هواپیمایی برای پرواز به یک مقصد هوایی متحمل می‌شوند. این هزینه‌ها می‌تواند شامل هزینه سوخت هواپیما، هزینه اقامت مهمانداران در هتل مابین پرواز و هزینه‌های فرود در بعضی از فرودگاه‌ها میشود. درنهایت ایرلاین با در نظر گرفتن تمام این مخارج نرخ مشخصی برای بلیط معین می‌کند.
نوع بلیط هواپیما
اینکه از میان انواع بلیط کدام را انتخاب کنید در تأثیرگذار است. از این منظر بلیط‌ها در دو دسته بلیط سیستمی و چارتری دسته‌بندی می‌شوند. بلیط سیستمی همان بلیط‌های معمولی هستند که توسط ایرلاین‌ها و با نرخ مصوب شرکت عرضه می‌شوند. در مقابل گاهی یک آژانس هواپیمایی اقدام به خرید تعداد زیادی از بلیط‌های یک پرواز مشخص می‌کند و بعد بلیط‌های خریداری‌شده را برای فروش به مسافران عرضه می‌کند. اما قیمت این بلیط‌ها که به آنها بلیط چارتر گفته میشود این بار توسط آژانس مشخص میشود؛ بنابراین قیمت آن می‌تواند ارزان‌تر یا گران‌تر از بلیط اصلی باشد. با این اوصاف یک بلیط چارتری و یک بلیط سیستمی در یک مسیر مشخص پروازی و با یک ایرلاین مشترک می‌توانند قیمت‌های متفاوتی داشته باشند.
کلاس پروازی و کابین هواپیما
کلاس پروازی و نوع کابین هم از دیگر عوامل مؤثر در قیمت بلیط پرواز است. بلیط پرواز بر اساس سطح خدمات از کمترین به بیشترین به ترتیب در سه گروه کلاس اکونومی، کلاس بیزینس و فرست کلاس عرضه میشود. تفاوت این کلاس‌ها در درجه اول به نوع کابین هواپیما و در درجه دوم به خدمات حین پرواز مربوط میشود؛ بنابراین خریداران بلیط با هر کدام از این کلاس‌ها در قسمت‌های مختلف هواپیما با صندلی‌های متفاوت که ازنظر راحتی با هم فرق دارند سفر می‌کنند. بعلاوه ازنظر تشریفات ورودی یا پذیرایی حین پرواز خدمات متفاوتی به آنها ارائه میشود؛ طبیعتاً بابت خرید هر کلاس پروازی هزینه متفاوتی هم باید پرداخت کرد.
زمان پرواز (فصل، روز و ساعت)
یکی از کلیدی‌ترین عواملی که قیمت بلیط هواپیما را تحت تأثیر قرار می‌دهد زمان پرواز است. به‌طوری‌که حتی یک پرواز یکسان گاهی در ساعات مختلف روز هم دچار تغییر قیمت میشود. دلیل آن هم تغییر میزان تقاضا از سوی خریداران است. در حقیقت بعضی از روزها یا ساعت‌ها تقاضای بیشتری برای خرید بلیط هواپیما به یک مقصد مشخص وجود دارد و به دنبال آن قیمت‌ها گران می‌شوند. اما در بعضی از زمان‌ها مانند ایام تعطیل یا در مناسبت‌های خاص تقاضا برای سفر با یک پرواز کمتر میشود که موجب ارزان‌تر شدن قیمت بلیط میشود. برای مثال معمولاً فصل بهار به‌ویژه تعطیلات نوروز تقاضای بیشتری برای سفر وجود دارد و درنتیجه قیمت بلیط در بیشتر مسیرهای پروازی به بالاترین حد خود می‌رسد. در عوض در فصل زمستان به‌جز مقاصد گرمسیری که بازار سفر به آنها داغ میشود، تقاضا برای خرید بلیط به اغلب مقاصد کمتر از همیشه است و همین باعث ارزان‌تر شدن قیمت میشود. این قضیه درباره ساعت پرواز و روز پرواز هم صدق می‌کند به‌طوری‌که اغلب قیمت بلیط‌ها رد روزهای پایانی هفته کمی گران‌تر است و همچنین بلیط پروازهای ساعات اولیه صبح به دلیل تقاضای کمتر اغلب ارزان‌تر هستند.
ایرلاین یا شرکت هواپیمایی
اینکه کدام ایرلاین یا شرکت هواپیمایی یک پرواز را برگزار می‌کند هم در قیمت بلیط آن تأثیرگذار است. این تفاوت قیمت ازیک‌طرف به نوع هواپیما و خدماتی که یک ایرلاین برای پرواز در نظر دارد و از طرف دیگر به اعتبار و سابقه پروازی ایرلاین بستگی دارد. هرقدر یک ایرلاین سابقه پروازی بهتری داشته باشد و از حسن شهرت برخوردار باشد مسلماً قیمت بلیط پرواز با آن ایرلاین نیز گران‌تر از همان پرواز با شرکت‌های دیگر است. به طور مثال شرکت هواپیمایی قطر ایرویز که از مشهورترین ایرلاین‌ها در تمام دنیا است و کیفیت پروازهای آن در سطح بالایی ارزیابی میشود قیمت بیشتری از پرواز در همان مسیر با یک ایرلاین ناشناخته‌تر یا بدسابقه است.
کلاس نرخی بلیط پرواز
بعضی از شرکت‌های هواپیمایی بلیط یک پرواز را با چند نرخ متفاوت عرضه می‌کنند که دلیل آن هم تفاوت در برخی خدمات یا شرایط پرواز تحت عنوان کلاس نرخی یا شناسه نرخی است. این کلاس‌ها در مواردی مثل میزان بار مجاز پرواز و همچنین شرایط استرداد با هم متفاوت هستند. به‌طوری‌که در کلاس نرخی ارزان‌تر معمولاً میزان بار مجاز کمتر است و بلیط غیر قابل‌استرداد است؛ برعکس بلیط کلاس‌های نرخی گران‌تر به مسافران اجازه می‌دهد تا بار بیشتری همراه داشته باشند و در صورت درخواست برای لغو بلیط پیش از پرواز مبلغی از بلیط به آنها عودت شود. لازم است بین کلاس نرخی و کلاس پروازی تفاوت قائل شد. مسافرانی که بلیط با کلاس‌های نرخی متفاوت دارند همگی با یک هواپیما و در صندلی‌های یکسان پرواز می‌کنند بلیط آنها ازنظر بار مجاز و امکان استرداد متفاوت است. در مقابل مسافرانی که بلیط آنها کلاس نرخی متفاوتی دارد در قسمت‌های مختلف هواپیما با صندلی‌های متفاوت پرواز می‌کنند.
گروه سنی مسافران
اگر بلیط هواپیما سیستمی را در نظر بگیریم یک عامل دیگر هم می‌تواند قیمت بلیط را تحت تأثیر قرار دهد و آن هم رده سنی مسافر است. از این منظر بلیط هواپیما برای سه رده سنی نوزاد (کودکان زیر ۲ سال)، کودک (افراد ۲ تا ۱۲ سال) و درنهایت بزرگسالان (افراد بزرگ‌تر از ۱۲ سال) با تعرفه‌های متفاوتی تعریف میشود. رد بیشتر ایرلاین‌ها بلیط برای نوزادان به میزان ۱۰ درصد قیمت کامل بلیط، برای کودکان ۲ تا ۱۲ سال به طور نیم بهاء نرخ اصلی و برای بزرگسالان به طور کامل محاسبه میشود.
کلام آخر
برای قیمت بلیط هواپیما به یک مقصد مشخص نمی‌توان رقم ثابت و دقیقی اعلام کرد؛ زیرا قیمت بلیط هواپیما تحت تأثیر عوامل متعدد دچار تغییر و نوسان میشود. ما هم در این مطلب عوامل مؤثر بر قیمت بلیط هواپیما را یک به یک بررسی کردیم. البته ناگفته نماند که از اشاره به موارد کم‌اهمیت‌تر و یا بدیهی مثل تفاوت قیمت پرواز در مسیرهای طولانی و کوتاه صرف‌نظر کردیم تا صرفاً از اصلی‌ترین عوامل نام ببریم. شناخت مؤثر در تعیین قیمت بلیط هواپیما و به طور کل سازوکار نرخ‌گذاری بلیط‌ها می‌تواند به مسافران هوایی کمک کند تا بدانند که با انتخاب چه گزینه‌هایی می‌توان هزینه در هزینه خرید پرواز صرفه‌جویی کرد.