در این نشست سرآغاز جنگهای ایران و توران بررسی و مطالعه گردید. همچنین تاریخ خانهسازی و شهرسازی در ایران بر اساس شاهنامه بررسی شد و معلوم شد که انسان ایرانی از آغاز سپیدهدم تاریخ در دوران کیومرث نوعی از خانهسازی را دانسته بود و سپس بهتدریج بر نوع و گونه و کیفیت آن افزوده است. تا حدی که در زمان جمشید این هنر به اوج خود رسیده است.
در این نشست، بار دیگر بحث «چیستی و کیستی دیو و دیوها» در شاهنامه مطرح شد و استاد دکتر هوشنگ طالع یادآور شدند: «دیو در واقع اشاره به خداوند هم داشته است. زیرا در درازنای تاریخ، تا چندین هزار سال دیو معنای خدا میداده است. چنانکه هنوز هم در برخی کشورها از جمله فرانسه، هندوستان و... این واژه با اندکی تفاوت در تلفظ معنی خداوند میدهد. ایرانیان باورمند بودند و هستند که همه دانشها و علوم نزد خداوند است. اگر هم انسان دانشی را با کوشش کشف میکند، باز این لطف خدا به انسان است که دانش و یا حکمتی را به انسان اعطا نموده است. از این رو در شاهنامه میخوانیم که دیوان به ایرانیان (انسانها) خط و نوشتن آموختند.»
دکتر محمد رسولی نویسنده کتاب «نگاهی نو به شاهنامه» که نشستهای تخصصی شاهنامهپژوهی بر اساس این کتاب پیش میرود، گفت: «اینکه در شاهنامه میخوانیم تهمورث، دیوان را به افسون ببست، اشاره به پیشرفت علم و دانش دارد. زیرا افسون در لغت معنی چاره، تدبیر، دانش، فن و شگرد و شگردشناسی دارد. در اینجا انسان ایرانی با پیشرفت، فراگرفته بود چگونه دانش و رموز علوم و قوانین هستی و فیزیک و شیمی را کشف کند. این توانمندی و توفیقات در کنار باورمندی به اینکه همه دانش ها نزد خداست، سبب میشود که در شاهنامه بخوانیم دیوان نبشتن به خسرو بیاموختند و بخوانیم که تهمورث از ایشان دو بهره به افسون ببست.»
وی ادامه داد: «شاید راز مهم بیتِ از ایشان دو بهره به افسون ببست/ دگرشان، به گرز گران کرد پست، همین است که تا حد امکان با تسلط بر علم و دانش، امور را پیش بردند و هر کجا که علم به آن نرسیده بود، با مقاومت و پایداری و امکانات فیزیکی زندگی را اداره میکردند.»
در این نشست به تاریخچه معماری و به ویژه هنر «طاق زدن» اشاره شد و این نیز گفته شد که بسیاری از هنرهای معماری دوره اشکانیان، منسوب به ساسانیان شده است. آقای منوچهر پیشوا نیز در این باره پژوهش خود را به باشندگان ارائه داد.
در ادامه نشست نکته مهم «پیدایش گردونه، ارابه» در شاهنامه مورد توجه قرار گرفت که ایرانیان در آغاز کار منوچهر داشتهاند و بدیهی ست که گردونه بدون «چرخ» ساخته نمیشود. در اینجای بحث دوستان به صدا و سیما انتقاد داشتند که «همین چند روز پیش در شبکه ۴ راجع به تاریخچه چرخ برنامه داشته، اما هیچ اشارهای به وجود چرخ در کتاب تاریخ ایران یعنی شاهنامه نداشته است! زیرا از محتویات تخصصی شاهنامه، آگاهی کافی وجود ندارد.»
مهندس سید جعفر سید موسوی از پژوهندگان ارشد کشور و فعال فرهنگی و شاهنامه پژوه، عنوان کرد: «در برخی آثار باستانی و مساجد قدیمی، از جمله و بهطور مشخص در مسجد یزد، تصویر گردونه و گردونه مهر را کشیدهاند. این امر نشان میدهد تصویر این گردونه که شبیه به همان صلیب شکسته معروف است، ارتباطی با حزب نازی آلمان نداشته است و از دیرباز وجود داشته و نشانی ایرانی است.»
دکتر طالع ضمن تایید موضوع یادآور شدند: «ایرانیان نام حضرت علی (ع) را با استفاده از همین نماد گردونه مهر بر اماکن مهم حک کرده و می نوشتند.»