گفتن زنان از تجاوز و آزار جنسی یکی از مهم‌ترین رخدادهای اخیر در فضای مجازی بوده است. انتشار روایت صدها آزار جنسی و تجاوز در فضای مجازی حتی به اقدام قضایی در مورد چند تن از متهمان هم همراه بوده است. با این حال یکی از پیامدهای این فضا مطرح شدن نام تعدادی از چهره‌های مشهور و طرح اتهامات آزار و تجاوز در مورد آن‌هاست. نام تعداد زیادی از مردان به عنوان آزارگر و متجاوز به میان امده است که البته در مواردی با انکار و تکذیب آن‌ها مواجه شده است. این گزارش نگاهی دارد به دلایل و عواقب شکل‌گیری چنین فضایی و تاثیر آن بر واکنش اجتماعی به مقوله تجاوز و آزار جنسی.
آیا کارزار «در برابر تجاوز جنسی سکوت نکن» منحرف شده است؟ / افشای صرف نام افرادِ متهم به آزار جنسی، کمکی به مبارزه علیه تجاوز نمی‌کند/ آیا کارزار اعتراض علیه آزار جنسی به افشای نام‌ها تقلیل یافته است؟
کمتر از یک ماه پیش بود که زخم کهنه زنانه‌ای سر باز کرد، سکوت‌ها ترک برداشت و سیل روایت‌های آزار جنسی در فضای مجازی به راه افتاد. برای نخستین بار کارزاری توسط زنان آغاز شد که زبانش روایتگری و مرکز توجهش تجاوز و تعرض جنسی بود. صدها زن که در گذشته مورد آزار و تجاوز قرار گرفته بودند و هرگز زبان و فضایی برای بیان روایت‌شان نداشتند، شروع به سخن گفتن از تجاوز و متجاوزین کردند. این کارزار به مثابه کنشی اجتماعی، نوید زنده بودن جامعه مدنی می‌داد و امید بود که گسترش دامنه آن بتواند کمکی موثر در راستای مقابله با فرهنگ تجاوز و خلق زبانی برای روایت آزار جنسی، در جامعه‌ای که در طول تاریخ فاقد چنین زبانی بوده، باشد.
امید می‌رفت کارزاری که هدفش شکستن سکوت در برابر متجاوزان است، از هیجان زدگی و خصلت زودگذر بودن موج‌های ایجاد شده در فضای مجازی عبور کرده و بستری برای تحلیل ساختاری آزار و خشونت و تجاوز جنسی، در متن جامعه ایرانی ایجاد کند. این امیدواری وجود داشت که کارزار «من- هم» قادر است ضمن سخن گفتن از دلایل تولید و بازتولید ستم جنسی، بکوشد با کمک آموزش و آگاه سازی، جریانی خلق کند که در آن به مسائلی، چون لزوم آموزش و تربیت جنسی، نقد مناسبات نابرابر قدرت در ساختار خانواده ایرانی، شناسایی بزه دیده و خودمراقبتی، ضرورت وضع قوانین جدید در حوزه جرائم جنسی و ... توجه شود.
به‌رغم انتظاراتی که از این کارزار می‌رفت، به نظر مقابله با آزار جنسی از سطح کلان به سطح خرد رفته و به هشتک «نام متجاوزت را بگو» تقلیل یافته است. در این میان نام چند سلبریتی در حوزه هنر نیز مطرح شد و به دنبال آن سیل روایت‌هایی که نام ده‌ها عکاس، نقاش، استاد دانشگاه، روانشناس، خواننده و ... را در خود داشت در فضای مجازی دست به دست چرخید و عده‌ای حتی با یک روایت آشفته و سانسور شده، نام‌شان به عنوان متجاوز جنسی بر سر زبان‌ها افتاد. هیجان زدگی و شتابناک بودن فضای مجازی، در کنار غیر قابل اثبات بودن روایت تجاوز، سبب شد عده‌ای عرصه را برای انتقام‌جویی‌های شخصی فراهم دیده، با فرد مورد نظرشان تسویه حساب کنند. با ادامه این تقلیل گرایی و عدم توجه به پیامدهای انتشار همه روایت‌ها بدون اعتبار سنجی، بیم آن می‌رود که قربانیان واقعی تجاوز هرگز سکوتشان را نشکنند و همچنین زیر سایه روایت هیجان انگیز تعرض سلبریتی‌ها و افراد مشهور گم بمانند.
دعوت به عقلانیت، قربانی نکوهی نیست!
آنچه در آغاز کارزار و پیش از تقلیل گرایی، در کنش فعالان کارزار دیده می‌شد، تلاش آن‌ها برای ارائه آموزش‌های خود مراقبتی و توصیه آزار دیده به دیگران برای قرار نگرفتن در موقعیت‌های پر خطر بود. در ادامه، اما این رویه تغییر کرد و هر گونه توصیه کارشناسی در مقام آگاهی بخشی، افزایش دانش آزار دیده، تلاش برای راستی آزمایی و دعوت به عقلانیت و خود مراقبتی با برچسب قربانی نکوهی، آماج انواع فحش‌ها و توهین‌ها قرار گرفت./
ادامه دارد..