آسیانیوز - این مقاله سعی دارد ضمن طرح کلی از اهمیت این مسئله و عواقب خطرناک احداث کریدور زنگزور، به بررسی راهکاری برای برون رفت از این بحران ژئوپولیتیکی بپردازد.
با نگاهی به مرزهای شمالی ایران می توان به چرایی شکلگیری این بحران پی برد. مسئله اساسی بر سر ایجاد یک راه ارتباطی زمینی بین جمهوری نخجوان که بخشی از قلمرو حکومت آذربایجان (اران سابق) بوده و توسط کشور ارمنستان از آذربایجان جدا افتاده است، به وجود آمد. تنها راه اتصال نخجوان به آذربایجان تصرف بخشی از خاک کشور ارمنستان توسط آذربایجان است. اما نتیجه این اقدام قطع ارتباط همسایگی ایران و ارمنستان و در نگاهی کلان تر قطع ارتباط ایران با اروپا و در نتیجه خفگی ژئوپولیتیکی ایران خواهد بود.
اما اتصال نخجوان به آذربایجان تنها انگیزه احداث کریدور زنگزور نیست. بلکه انگیزه دیگری به نام ایده خطرناک جهان ترک در پشت این مسئله پنهان شده که می تواند تبعات به مراتب سنگین تری را بر کشور ما تحمیل کند. ایده ای که توسط ترکیه مطرح شده و سعی دارد ترکیه را از طریق آذربایجان به حکومت های ترک زبان آن سوی دریای خزر وصل کرده و یک اتحادیه ترکی در شمال کشور ایران ایجاد و ایران را از تحولات اقتصادی و سیاسی حوزه آسیای میانه دور کند و آن را به یک انزوای سیاسی و اقتصادی دچار سازد. روسیه نیز طبق سنت تاریخی خود که رسالت خود را خیانت و تجاوز به ایران تعریف کرده، با انگیزه هایی دیگر موافقت خود را با احداث این کریدور اعلام کرده و بار دیگر غیرقابل اعتماد بودن رابطه با این کشور را به عیان به گوش جهانیان رساند، هرچند عده ای همچنان سعی در پنبه در گوش کردن و نشنیدن و ندیدن و چه بسا نفهمیدن این واقعیت های عیان دارند.
باری! نگارنده معتقد است که بحران بودن این مسئله امروزه بر کسی پوشیده نیست و خوشبختانه مقامات عالی کشور نیز این موضوع را به عنوان خط قرمز ایران مطرح کرده اند. اما واقعیت آن است که برخلاف گفته سیاستمداران که همیشه می توان مشکلات را با گفت و گو رفع کرد، رژیم حاکم بر آذربایجان نشان داده که اهل گفت و گو نیست و چه بسا بهتر است از دیگر ابزارهای عالم سیاست بهره جست. تاریخ به ما نشان داده است اگر نه راهکار همه مشکلات اما حداقل راهکار بسیاری از مشکلات را همان گونه که بیسمارک معتقد بود باید از دهانه توپ شنید! اگر نگاه واقع بینانه تری به نقشه جغرافیایی منطقه قفقاز داشته باشیم به این موضوع پی خواهیم برد که مسئله اساسی بر سر جمهوری نخجوان است. اگر جمهوری نخجوان بخشی از خاک آذربایجان نبود، دیگر مسئله کریدور زنگزور و ایده جهان ترک و دخالت های روسیه در این منطقه هم خالی از اعتبار می شد. بنابراین پیشنهاد نگارنده به مقامات عالی کشور تصرف نخجوان با استفاده از یک حمله پیش دستانه، سریع و قاطع است تا در مرحله اول جمهوری نخجوان از کشور جعلی آذربایجان جدا شود و در مرحله بعد با انجام یک همه پرسی قانونی (همان گونه که در شبه جزیره کریمه شاهد بودیم) این جمهوری که با تجاوز روس و در عهدنامه گلستان از ایران جدا شده بود، به مام وطن بازگردد. ممکن است این ایده در وهله اول به مذاق بسیاری خوش نیاید و حتی آن را دعوت به جنگ طلبی بدانند. در پاسخ باید گفت که جهان امروز ما نشان داده که هیچ دولتی چه غربی و چه شرقی ابایی از توسل به جنگ ندارد و هیچ دولتی در راستای منافع ملی خود و در صورت امکان تردیدی در حمله به کشور دیگر نمی کند و این یعنی جنگ ادامه سیاست است منتهی به شکلی دیگر! و ما نیز باید یک بار به صورت قاطع جواب محکمی نه تنها به یاوه گویی های حاکم آذربایجان بلکه ترکیه و روسیه بدهیم و مطمئن باشیم که این عمل با همراهی و حمایت قاطع همه ایرانیان و دلسوزان ایران زمین مواجه خواهد شد.
پاینده باد ایران
امید یعقوب زاده