فرونشست زمین یکی از بحرانی‌ترین چالش‌های محیط‌زیستی است که بیش از ۱۳ درصد از مساحت استان تهران را تحت تأثیر قرار داده است. بر اساس گزارش‌های مختلف، زیرساخت‌های کلیدی مانند فرودگاه امام خمینی و مسیرهای حمل‌ونقل نظیر ریل‌های قطار و بزرگراه‌های اصلی در این مناطق با خطر جدی مواجه‌اند.
این بحران که در نتیجه برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی و توسعه ناپایدار کشاورزی به‌وجود آمده، علاوه بر خسارت‌های مالی، می‌تواند به تخریب زیرساخت‌های حیاتی و حتی تهدید جان مردم منجر شود. کارشناسان هشدار داده‌اند که در صورت عدم مدیریت صحیح منابع آبی و عدم توقف برداشت‌های غیرمجاز، این بحران تشدید خواهد شد.
طبق اعلام سازمان زمین‌شناسی، مناطق جنوب و جنوب غربی تهران و شهرهای اطراف از جمله شهریار، ورامین و اشتهارد در معرض بیشترین خطر فرونشست قرار دارند. این پدیده همچنین تأسیسات کلیدی دیگری مانند خطوط انتقال آب و گاز را تهدید می‌کند که می‌تواند به بروز فجایع زیرساختی در آینده منجر شود.
عوامل بحران فرونشست:
اصلی‌ترین عامل بحران فرونشست در تهران و سایر مناطق کشور، برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی است که در طول دهه‌های اخیر به شدت افزایش یافته است. کشاورزی ناپایدار، عدم کنترل بر برداشت‌های آبی و خشک‌سالی‌های متوالی از دلایل عمده تشدید این پدیده به شمار می‌رود. این وضعیت در حالی به وقوع پیوسته است که بسیاری از مناطق کشور با کمبود منابع آب مواجه‌اند و نیاز به مدیریت پایدار و بازنگری در سیاست‌های کشاورزی و منابع آبی بیش از پیش احساس می‌شود.
تهدیدات اصلی:
- آسیب به زیرساخت‌ها: زیرساخت‌های حمل‌ونقل و انرژی در معرض خطر جدی هستند. فرودگاه امام خمینی به عنوان یکی از مراکز حیاتی کشور در این منطقه با فرونشست دست‌وپنجه نرم می‌کند. در صورت عدم مدیریت، این زیرساخت‌ها ممکن است دچار آسیب‌های غیرقابل جبران شوند.
- خطرات اقتصادی: تخریب زیرساخت‌های حیاتی می‌تواند به قطع حمل‌ونقل و انرژی منجر شود که پیامدهای اقتصادی سنگینی برای کشور به همراه خواهد داشت.
آثار اجتماعی:
این پدیده می‌تواند موجب بروز بحران‌های اجتماعی و مهاجرت اجباری در مناطق درگیر فرونشست شود، زیرا تخریب خانه‌ها، زیرساخت‌های عمومی و کاهش امنیت اقتصادی، مردم را مجبور به ترک مناطق مسکونی خواهد کرد. همچنین، افزایش هزینه‌های بازسازی و ترمیم زیرساخت‌ها فشار بیشتری بر اقتصاد کشور وارد می‌کند.