براساس نظرسنجی جدیدی که توسط مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) در روزهای ۲۰ تا ۲۴ شهریور ۱۴۰۳ انجام شد، تلگرام، اینستاگرام و واتساپ همچنان پلتفرم‌های مورد استفاده اکثریت ایرانیان بالای ۱۸ سال هستند. این نظرسنجی که با مشارکت ۳۹۹۰ نفر از ساکنان مناطق شهری و روستایی کشور انجام شد، نشان داد که ۸۲.۲ درصد از ایرانیان دست‌کم از یکی از پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند.
در این نظرسنجی، تلگرام با ۵۰.۶ درصد بیشترین میزان استفاده را در میان کاربران ایرانی دارد، و بعد از آن واتساپ با ۷۱.۱ درصد و اینستاگرام با ۵۵.۶ درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند. سایر شبکه‌های داخلی مانند روبیکا، ایتا و بله با درصدهای پایین‌تر همچنان در تلاش برای جذب مخاطب هستند، اما تفاوت قابل توجهی با سه شبکه برتر دارند.
روند استفاده:
استفاده از تلگرام از سال ۱۳۹۸ تاکنون نوسان داشته اما همچنان پلتفرم محبوب در میان ایرانیان است. اینستاگرام نیز در اوج استفاده در سال‌های اخیر بود و اکنون کمی کاهش یافته است. واتساپ، با روندی صعودی و پایدار، محبوبیت بیشتری کسب کرده است.
مقایسه جنسیت و سن:
استفاده از اینستاگرام در میان زنان و جوانان ۱۸ تا ۲۹ سال بسیار بالاست، در حالی که تلگرام و واتساپ در گروه‌های سنی مختلف، بویژه افراد بالای ۵۰ سال، طرفداران بیشتری دارد. همچنین در مقایسه مناطق شهری و روستایی، کاربران شهری بیشتر از این پلتفرم‌ها استفاده می‌کنند.
میزان استفاده از شبکه‌های داخلی:
شبکه‌های داخلی مانند روبیکا، ایتا و بله ، هنوز به میزان استفاده شبکه‌های بین‌المللی نرسیده‌اند. ایتا و بله در حال رشد هستند اما همچنان زیر ۳۰ درصد کاربران را جذب کرده‌اند.
سه محبوب دوست‌داشتنی:
محبوبیت این سه شبکه اجتماعی به دلیل امکانات، دسترسی آسان و تعاملات گسترده اجتماعی است. با این حال، شبکه‌های داخلی مانند روبیکا، ایتا و بله با وجود حمایت‌های دولتی هنوز نتوانسته‌اند جایگزین قدرتمندی برای شبکه‌های خارجی باشند. این ممکن است به دلیل مشکلات فنی یا عدم جذابیت کافی این پلتفرم‌ها باشد.
از طرف دیگر، ادامه محدودیت‌ها و فیلترینگ بر برخی از این پلتفرم‌ها مانند اینستاگرام و تلگرام، می‌تواند به کاهش استفاده در میان کاربران منجر شود و امکان رشد بیشتر شبکه‌های داخلی را فراهم کند. اما این رشد نیازمند بهبود زیرساخت‌ها و خدمات بهتر برای کاربران است.
آثار اجتماعی:
- گسترش شبکه‌های خارجی: شبکه‌هایی مثل تلگرام و واتساپ به دلیل قابلیت‌های متنوع و بین‌المللی، تعاملات بیشتری را برای کاربران فراهم می‌کنند و همچنان در میان مردم ایران محبوب هستند. این مسئله نشان‌دهنده نیاز مردم به ارتباطات گسترده و متنوع است.
- فاصله گرفتن از شبکه‌های داخلی: کمبود اعتماد به کیفیت و خدمات شبکه‌های داخلی می‌تواند به کاهش تعامل کاربران با آن‌ها منجر شود.
کاهش فیلترینگ، بهبود تعامل‌های اجتماعی:
با توجه به روند فعلی، لازم است شبکه‌های داخلی برای جذب بیشتر کاربران با ارائه خدمات بهتر و کاربردی‌تر گام بردارند. بهبود زیرساخت‌های فنی، ارائه محتواهای جذاب‌تر و ارتقای امنیت اطلاعات کاربران از جمله اقداماتی است که می‌تواند به رشد و رقابت این پلتفرم‌ها با شبکه‌های بین‌المللی کمک کند. همچنین کاهش محدودیت‌ها و فیلترینگ می‌تواند تعاملات اجتماعی را بهبود ببخشد.