در دنیای ارزهای دیجیتال مثل سایر بازارهای مالی، شاخص‌ها چراغ راه سرمایه‌گذاران هستند تا از سمت‌وسوی بازار مطلع شوند و تصمیم‌های بهتری بگیرند. هر جا صحبت از ارز دیجیتال و قیمت بیت کوین باشد، اسم شاخصی به‌نام دامیننس بیت کوین (Bitcoin Dominance) هم شنیده می‌شود. دامیننس در لغت به معنای سلطه یا تسلط است و شاخص دامیننس بیت کوین، سهم پادشاه رمزارزها از کل بازار ارزهای دیجیتال و قدرت آن را در مقایسه با سایر ارزهای دیجیتال نشان می‌دهد. با توجه به اهمیت این شاخص برای پیش‌بینی روند بازار و تحلیل بیت کوین، در این مطلب به سوال «دامیننس بیت کوین چیست؟» پاسخ می‌دهیم.
دامیننس بیت کوین چیست؟
همه ما ارز بیت کوین را به‌عنوان پادشاه ارزهای دیجیتال می‌شناسیم؛ اما هنگام تحليل مارکت کریپتو نکته مهم این است که پادشاه چه سهمی از بازار را در اختیار دارد. سرمایه‌گذاران برای اینکه از قدرت بیت کوین در مقایسه با سایر ارزهای دیجیتال مطلع شوند، از شاخص دامیننس بیت کوین استفاده می‌کنند. این شاخص نشان می‌دهد که سلطه ارز بیت کوین نسبت به کل بازار ارزهای دیجیتال چه مقدار است. بهطور مثال اگر دامیننس بیت کوین ۵۶٪ باشد، یعنی ۵۶٪ از ارزش کل بازار ارزهای دیجیتال متعلق به ارز بیت کوین است.
چرا شاخص دامیننس بیت کوین مهم است؟
با استفاده از شاخص دامیننس بیت کوین می‌توانیم از احساسات سرمایه‌گذاران مطلع شویم و روند بازار را پیش‌بینی کنیم. بالا بودن دامیننس بیت کوین به این معنا است که ارز بیت کوین همچنان به‌عنوان نیروی غالب در بازار شناخته می‌شود و سرمایه‌گذاران به آن اعتماد دارند. از طرف دیگر پایین بودن دامیننس نشان می‌دهد که توجه سرمایه‌گذاران به سمت سایر ارزهای دیجیتال یا همان آلتکوینها (Altcoin) جلب شده است. به شرایطی که آلتکوینها سلطه بازار را به‌دست می‌آورند، اصطلاحا آلت‌سیزن یا فصل آلتکوینها گفته می‌شود.
چطور شاخص دامیننس بیت کوین را محاسبه کنیم؟
برای محاسبه دامیننس لازم است که با اصطلاح دیگری به نام ارزش بازار و نحوه محاسبه آن هم آشنا باشیم. ارزش بازار یا مارکت کپ (Market Cap) ارزش کل ارزهای دیجیتال ازجمله بیت کوین، آلتکوینها، استیبل کوین‌ها، توکن‌های بی‌همتا (NFT) و سایر دارایی‌های رمزنگاری در بازار کریپتوکارنسی‌ها را نشان می‌دهد.
مارکت کپ یک دارایی از طریق فرمول زیر محاسبه می‌شود:
ارزش بازار یک دارایی= قیمت فعلی دارایی * تعداد کل عرضه در گردش دارایی
برای محاسبه شاخص دامیننس بیت کوین نیز باید از فرمول زیر استفاده کنیم:
سلطه بیت کوین= ارزش بازار بیت کوین / ارزش بازار کل ارزهای دیجیتال
فرض کنید ارزش بازار بیت کوین ۵ میلیارد دلار و ارزش کل بازار ارزهای دیجیتال ۱۰ میلیارد دلار باشد. در این صورت طبق فرمول بالا، دامیننس بیت کوین ۵۰٪ می‌شود.
عوامل موثر بر دامیننس بیت کوین چیست؟
بازار ارزهای دیجیتال یک بازار تک بعدی نیست و فاکتورهای متعددی روی شرایط بازار، قیمت بیت کوین و دامیننس آن اثر می‌گذارند. در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
ظهور آلت کوین‌ها
ارز بیت کوین، اولین ارز دیجیتالی بود که در سال ۲۰۰۹ معرفی شد و تا زمانی که در بازار کریپتو یکه‌تازی می‌کرد، ۱۰۰٪ سهم بازار را در اختیار داشت. اما چیزی نگذشت که رمزارزهای دیگری متولد شدند و دامیننس بیت کوین را تحت تاثیر قرار دادند. بهطور مثال ظهور رگباری آلتکوینها روی زنجیره‌هایی مانند اتریوم که میزبان قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز (DApp) است، باعث شد سهم بازار بیت کوین کاهش پیدا کند.
بازارهای گاوی و خرسی
معمولا در بازارهای صعودی محبوبیت آلتکوینها بیشتر می‌شود. واقعیت این است که در یک بازار صعودی به دنبال موج افزایش قیمت بیت کوین، قیمت همه ارزهای دیجیتال فارغ از ارزش ذاتی‌‌شان افزایش پیدا می‌کند. در این اوضاع و احوال سرمایه‌گذاران به امید کسب سود بیشتر به دارایی‌های پرریسک‌تر روی می‌آورند. به همین دلیل در بازارهای صعودی دامیننس بیت کوین کاهش پیدا می‌کند. بالعکس، در بازارهای خرسی سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند سراغ دارایی‌هایی بروند که امتحان‌شان را پس داده‌اند، بنابراین در بازارهای نزولی شاهد افزایش دامیننس بیت کوین هستیم.
استقبال از استیبل‌کوین‌ها
یکی دیگر از مواردی که دامیننس بیت کوین را تحت تاثیر قرار داده است، ظهور استیبل کوین‌هایی مانند تتر (USDT) است. قیمت تتر همیشه ثابت و برابر با یک دلار ایالات متحده است. به همین جهت در بازارهای نزولی یا در دوره‌های پرنوسان، حجم عمده‌ای از معاملات بازار را به خودش اختصاص می‌دهد. به عبارت دیگر زمانی که قیمت بیت کوین کاهش پیدا می‌کند، سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند با تبدیل ارز بیت کوین به تتر از ضررهای بیشتر جلوگیری کنند.
اضافه شدن کوین‌های و توکن‌های جدید
از سال ۲۰۰۹ تا الان هزاران ارز دیجیتال به بازار کریپتو اضافه شده است و این روند، بی‌وقفه ادامه دارد. قطعا معرفی حوزه‌های مختلف ازجمله NFTها، زیرساخت‌های فیزیکی غیرمتمرکز (DEPIN) و ورود هوش مصنوعی به عرصه بلاکچین روی دامیننس بیت کوین اثر گذار بوده است.
کاربرد شاخص دامیننس بیت کوین چیست؟
آگاهی از سهم بازار بیت کوین یک ابزار مفید برای ارزیابی وضعیت کلی بازار ارزهای دیجیتال است. سرمایه‌گذاران با استفاده از این شاخص می‌توانند احساسات و روند بازار را پیش‌بینی کنند و تصمیم‌های آگاهانه‌تری بگیرند. برخی از کاربردهای مهم شاخص سلطه بیت کوین عبارتند از:
- مدیریت ریسک: سرمایه‌گذاران می‌توانند از شاخص دامیننس بیت کوین برای مدیریت ریسک در سناریوهای مختلف کمک بگیرند. بهطور مثال اگر قیمت بیت کوین در حال کاهش و سلطه آن افزایش پیدا کند، نشانه‌ای از نزولی شدن بازار آلتکوینها است. در این شرایط سرمایه‌گذارانی که مبالغ بالایی را روی آلتکوینها سرمایه‌گذاری کرده‌اند، باید به فروش و تبدیل آن‌ها به ارز دیجیتال بیت کوین فکر کنند. همچنین سرمایه‌گذاران می‌توانند با استفاده از شاخص دامیننس بیت کوین، احساسات کلی بازار را بسنجند و در صورت لزوم چینش پورتفولیوی خود را تغییر دهند.
- انتخاب آلتکوین‌های پرپتانسیل: بسیاری از سرمایه‌گذاران کاهش سهم بازار بیت کوین و سرازیر شدن سرمایه به سمت آلتکوینها را یک فرصت مناسب برای پیداکردن پروژه‌های خاص می‌دانند. مطمئنا در آلت‌سیزن، آلتکوین‌های پرپتانسیل سود خوبی را نصیب سرمایه‌گذاران می‌کنند.
شاخص دامیننس بیت کوین؛ ابزاری برای شناسایی نبض بازار
در دنیای ارزهای دیجیتال، شاخص‌ها و معیارهایی وجود دارند که به ما کمک می‌کنند تا نبض بازار را بهتر بشناسیم و تصمیم‌های دقیق‌تری بگیریم. یکی از این شاخص‌های کلیدی، دامیننس بیت کوین است که سهم بازار یا سلطه ارز بیت کوین را نسبت به سایر ارزهای دیجیتال نشان می‌دهد. با این حال باید به یاد داشته باشیم که در بازارهای مالی و به‌ویژه بازار ارزهای دیجیتال مجموعه‌ای از عوامل روی بازار اثر می‌گذارند. بنابراین سرمایه‌گذاران هنگام تصمیم‌گیری صرفا نباید به یک شاخص اکتفا کنند.