بلک فرایدی، یا "جمعه سیاه"، نخستین بار در دهه ۱۹۵۰ در فیلادلفیا شکل گرفت. این اصطلاح ابتدا توسط پلیس فیلادلفیا به کار رفت تا ترافیک شدید و ازدحام مردم پس از تعطیلات
شکرگزاری را توصیف کند. به مرور زمان، این اصطلاح معنای مثبتی یافت و به روزی برای تخفیف‌های گسترده و افزایش فروش کسب‌وکارها تبدیل شد.
تفسیر دیگری نیز برای نام "بلک فرایدی" وجود دارد. در حسابداری، رنگ "سیاه" نماد سوددهی است، در حالی که "قرمز" به معنای ضرر است. جمعه سیاه به روزی تبدیل شد که در آن فروشگاه‌ها با افزایش فروش، از زیان‌دهی به سوددهی می‌رسیدند.
ایده اصلی بلک فرایدی: تخفیف و جذب مشتری
هدف اولیه بلک فرایدی، جلب مشتریان بیشتر برای آغاز فصل خرید تعطیلات کریسمس بود. برندهایی مانند Macy's در قرن بیستم با ارائه تخفیف‌های جذاب، این رویداد را به سنتی سالانه تبدیل کردند. این ایده به‌سرعت توسط فروشگاه‌های کوچک‌تر و سپس کشورهای دیگر پذیرفته شد.
کشورهای برگزارکننده بلک فرایدی
- ایالات متحده آمریکا: بلک فرایدی اصلی‌ترین رویداد خرید در آمریکا است و مردم حتی از نیمه‌شب برای خرید صف می‌کشند.
- کانادا: هم‌زمان با آمریکا برگزار می‌شود و فروشگاه‌های بزرگ تخفیف‌های قابل‌توجهی ارائه می‌دهند.
- انگلستان: با وجود نبود روز شکرگزاری، بلک فرایدی به لطف فروشگاه‌های بین‌المللی و آنلاین رواج یافته است.
- چین: اگرچه روز مجردها (Singles’ Day) مهم‌ترین رویداد خرید این کشور است، بلک فرایدی نیز محبوبیت زیادی دارد.
- خاورمیانه و ایران: در این مناطق، بلک فرایدی با نام‌هایی مانند "حراجمعه" شناخته می‌شود.
بررسی بلک فرایدی در ایران: حراجمعه
در
ایران، بلک فرایدی مفهومی وارداتی است که بیشتر در فروشگاه‌های آنلاین دیده می‌شود. فروشگاه‌هایی مانند دیجی‌کالا، بانی‌مد و دیگر پلتفرم‌های اینترنتی تخفیف‌های ویژه‌ای ارائه می‌دهند.
چالش‌ها در ایران:
- عدم شفافیت قیمت: بسیاری از فروشگاه‌ها پیش از بلک فرایدی، قیمت‌ها را افزایش داده و سپس تخفیف اعمال می‌کنند.
- کمبود موجودی کالا: برخی از محصولات تخفیف‌خورده به‌سرعت تمام می‌شوند.
- فرهنگ مصرف‌گرایی محدود: مردم ایران هنوز به‌اندازه کشورهای غربی به خریدهای بزرگ در این روز علاقه‌مند نیستند.
فرصت‌ها در ایران:
- ترویج خرید اینترنتی: بلک فرایدی به تقویت فرهنگ خرید آنلاین کمک می‌کند.
- تحرک در بازار داخلی: این رویداد باعث افزایش فروش و رقابت در بازار می‌شود.
- تأثیرات اجتماعی و اقتصادی بلک فرایدی
تأثیرات اجتماعی:
- ایجاد فرهنگ مصرف‌گرایی: تخفیف‌های جذاب باعث خرید کالاهای غیرضروری می‌شود.
- فشار بر کارکنان فروشگاه‌ها: فروشگاه‌ها برای پاسخگویی به تقاضای زیاد، فشار کاری بالایی بر کارکنان وارد می‌کنند.
- هیجان اجتماعی: بلک فرایدی به‌عنوان یک رویداد اجتماعی، شور و نشاط خاصی ایجاد می‌کند.
تأثیرات اقتصادی:
- رشد تجارت الکترونیک: فروش آنلاین در این روز به رکوردهای جدیدی دست می‌یابد.
- افزایش سودآوری: فروشگاه‌ها با تخفیف‌های بزرگ، سود زیادی کسب می‌کنند.
- رقابت شدید: تخفیف‌ها باعث ایجاد رقابت میان کسب‌وکارها می‌شود.
نقد و تحلیل بلک فرایدی
بلک فرایدی از یک سو فرصت‌های اقتصادی بی‌نظیری فراهم می‌کند و از سوی دیگر، انتقاداتی مانند مصرف‌گرایی بی‌رویه و فشار کاری زیاد بر کارکنان را به همراه دارد.
پیشنهادات برای بهبود در ایران:
- افزایش شفافیت: فروشگاه‌ها باید از افزایش قیمت‌های کاذب قبل از تخفیف خودداری کنند.
- بهبود زیرساخت‌های آنلاین: ارسال به‌موقع کالاها و پاسخگویی بهتر از موارد ضروری است.
- آگاهی‌بخشی به مشتریان: مصرف‌کنندگان باید با آگاهی کامل خرید کنند و از هجوم بی‌رویه بپرهیزند.
رویداد جهانی
بلک فرایدی که از آمریکا آغاز شد، اکنون به یک رویداد جهانی تبدیل شده است. این روز، علاوه بر مزایای اقتصادی، چالش‌های اجتماعی خاصی نیز به همراه دارد. در ایران، با وجود مشکلاتی نظیر عدم شفافیت قیمت‌ها، بلک فرایدی فرصتی برای ترویج خرید آنلاین و تقویت بازار داخلی به شمار می‌رود.
بلک فرایدی نشان می‌دهد که فرهنگ مصرفی و اقتصاد جهانی چگونه می‌توانند درهم‌تنیده شوند و تجربه‌ای منحصر‌به‌فرد برای مصرف‌کنندگان و کسب‌وکارها ایجاد کنند.