به گزارش آسیانیوز ایران ؛ ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) نوعی پول دیجیتال است که توسط بانک‌های مرکزی کشورهای مختلف طراحی و عرضه می‌شود. این ارزها عملکردی مشابه پول سنتی دارند، اما به صورت دیجیتال و بر بستر فناوری‌هایی مانند بلاک‌چین فعالیت می‌کنند. هدف اصلی این ارزها افزایش کارآیی سیستم‌های مالی و بهبود مبادلات اقتصادی است.
تفاوت CBDC و رمزارزها
برخلاف رمزارزهای غیرمتمرکز مانند بیت‌کوین که از فناوری بلاک‌چین استفاده می‌کنند و تراکنش‌ها در آن به‌صورت «پیر به پیر» (Peer-to-Peer) انجام می‌شود، CBDCها تحت نظارت و کنترل بانک مرکزی عمل می‌کنند.
در حالی که رمزارزها از دفاتر کل توزیع‌شده برای ثبت تراکنش‌ها استفاده می‌کنند، سیستم‌های CBDC به دفاتر کل متمرکز وابسته‌اند و همچنان به اعتماد به بانک مرکزی نیاز دارند.
انواع CBDC
ارزهای دیجیتال بانک مرکزی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند:
- CBDC عمومی (Retail CBDC): برای استفاده عمومی مردم طراحی شده و مشابه پول نقد است. رمزریال در این دسته قرار می‌گیرد.
- CBDC عمده‌فروشی (Wholesale CBDC): این نوع بیشتر در معاملات بین بانک‌ها و نهادهای مالی بزرگ استفاده می‌شود.
مزایای CBDC
- بهبود کارآیی سیستم مالی: تراکنش‌های سریع‌تر و هزینه‌های کمتر از مزایای مهم این ارزهاست.
- شفافیت بیشتر: استفاده از فناوری‌های دیجیتال می‌تواند نظارت و کنترل سیستم مالی را تسهیل کند.
چالش‌ها و معایب CBDC
- افزایش نظارت دولتی: یکی از بزرگ‌ترین معایب CBDCها این است که دولت‌ها می‌توانند تراکنش‌ها را به طور کامل ردیابی و کنترل کنند که ممکن است آزادی‌های فردی را محدود کند.
- محدودیت در ذخیره ارزش: برخلاف رمزارزها، CBDCها عمدتاً برای بهبود مبادلات مالی طراحی شده‌اند و تأثیر چندانی بر ذخیره ارزش ندارند.
رمزریال و تحریم‌ها
برخی معتقدند رمزریال می‌تواند به کاهش تأثیر تحریم‌ها کمک کند، اما در عمل، این تأثیر محدود خواهد بود. برای دور زدن تحریم‌ها، اتصال به سیستم‌های مالی بین‌المللی ضروری است که با وجود قوانین نظارتی مانند FATF، استفاده از رمزریال به‌تنهایی کافی نخواهد بود.
جمع‌بندی و توصیه‌ها
ارز دیجیتال بانک مرکزی، مانند رمزریال، پتانسیل بالایی در بهبود سیستم‌های مالی و کاهش هزینه‌های تراکنش دارد. با این حال، چالش‌هایی مانند افزایش نظارت دولتی و محدودیت‌های بین‌المللی نیازمند توجه جدی هستند. سیاست‌گذاران باید با دقت و بررسی دقیق، ابعاد مختلف این طرح را ارزیابی کنند تا از مزایای آن بهره‌مند شده و معایب احتمالی را کاهش دهند.