اهمیت برنامه ریزی برای موفقیت
اگر کنکوری باشید شاید با خودتان بگویید چرا باید برنامه ریزی کنم؟ اغلب با خودشان فکر می‌کنند زمانی که صرف می‌کنید تا یک برنامه بنویسید؛ همان تایم را درس به درسی که علاقه دارم اختصاص می‌دهم.
اما دقیقا چالش از همینجا آغاز میشود وقتی که برای زندگی درسی خود هدف گذاری نکنید و با یک برنامه اصولی سعی در رسیدن به آن نداشته باشید هر روز و هر روز از آن هدف دورتر خواهید شد. شما در ابتدا باید یک برنامه کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت برای خودتان مشخص کنید و بر اساس آن مطالب درسی را تقسیم بندی کنید و بر اساس چارتی که مشخص می‌کنید پیش بروید. داشتن یک برنامه به شما این انگیزه را می‌دهد که طبق برنامه پیش می‌روم پس جای هیچ نگرانی و اضطرابی وجود ندارد.
برخی از مزیت‌های داشتن یک برنامه ریزی اصولی به صورت زیر است:
- ایجاد یک نظم مشخص برای مطالعه و زندگی
- افزایش پیشرفت تحصیلی و پیشی گرفتن از رقبا
- آمادگی بیشتر برای امتحانات نهایی
- کاهش اضطراب
- افزایش تمرکز
برنامه ریزی درسی باعث کاهش استرس، اضطراب، افزایش تمرکز و در نتیجه امید بیشتر به موفقیت در کنکور میشود. بیشتر دانش آموزان باتوجه به شرایط سخت کنکور دچار ناامیدی و بی انگیزگی میشود. حال چاره راه چیست؟ چگونه انگیزه خود را افزایش دهیم؟ ما به طور کامل در مقاله روش های افزایش انگیزه برای درس خواندن، به صفر تا صد روش های افزایش انگیزه در زمان مطالعه پرداخته ایم.
اصل برنامه ریزی برای درس خواندن چگونه است؟
اگر برای اولین بار برنامه ریزی می‌کنید مطمئنا پیاده سازی یک برنامه اصولی و دقیق کار سختی است؛ باید با توجه به یک سری نکات ساده بهترین برنامه را برای خودتان بنویسید. در گام اول باید اهمیت هر درس را مشخص کنید. در گام بعدی باید باتوجه به اهمیت هر درس، زمان مشخصی را به صورت روزانه و ماهانه به آن اختصاص دهید.
باتوجه به اینکه یک دانش آموز به خاطر درگیر درس و مدرسه بودن تایم کمی برای رسیدگی به سایر کارهای مهم دارد؛ یک برنامه ریزی درست به دانش آموزان کمک می‌کند تا از بلاتکلیفی و اضطراب رهایی یابد.
شما باید باتوجه به واقعیات برنامه ریزی کنید نه رویایی؛ چراکه نوشتن یک برنامه سخت در صورتی که اجرای آن سخت باشد، کم کم انگیزه شما را کاهش می‌دهد.
هدفتان را مشخص کنید
باتوجه به تغییرات در کنکور و نحوه قبولی دانش آموزان در دانشگاه‌ها؛ واجب است برای امتحانات نهایی هم یک برنامه ریزی انجام دهید. کسب نمرات خوب برای این هدف نیازمند برنامه ریزی از شروع سال تحصیلی است؛ همزمان با تدریس هر درس باید سوال‌های تشریحی و مفهومی از آن دروس حل کنید تا با انواع تیپ بندی سوالات آشنایی کامل داشته باشید.
شما باید برنامه تحصیلی خود را متناسب با هدف، برنامه درسی و زندگی و تمرکز بر دروسی که روی آن‌ها ضعف دارید یا قوی هستید؛ برنامه ریزی کنید. یک برنامه ریزی اصولی باید با توانایی‌های هر شخص همخوانی داشته باشد.
دروس را بررسی کنید و تقسیم بندی کنید!
در درجه دوم باید برنامه بلند مدتی برای دروسی که باید آن‌ها را مطالعه و جمع‌بندی کنید تهیه کنید. سپس بر اساس اینکه هر درسی به چه میزان اهمیت دارد در بالای لیست قرار داده و به نسبت زمان بیشتری به آن اختصاص دهید. شما با این دیدگاه یک الگوریتم جامع از برنامه ریزی تحصیلی خود خواهید داشت.
گام بعدی برنامه ریزی برای تایم کوتاه مدت و روزانه است. اگه دانش آموزش یا پشت کنکوری هستید، تایم مفیدی که می‌توانید مطالعه کنید را یادداشت کنید. سپس متناسب با نوع درس و بودجه بندی که مشخص کردید ساعت دقیقی به آن اختصاص دهید. حتی تعداد تست‌هایی که می‌توانید طی یک روز از آن درس بزنید را هم مشخص کنید. نکته‌ای که حتما باید به آن اشراف داشته باشید نوشتن برنامه بر اساس توانایی‌های خودتان است.
یکی از تکنیک‌هایی که شما را به تایم بالاتری برای مطالعه می‌رساند بالابردن ساعت مطالعه به صورت آرام است. اگر در هفته اول، میانگین روزی 10 ساعت درس بخوانید خسته خواهید شد و رفته رفته خستگی باعث کاهش انگیزه شما خواهد شد.
زمان مطالعه را مشخص کنید
قبل از شروع نوشتن یک برنامه ریزی برای کنکور یا هر پایهای، باید روی فرصت باقی مانده حساب کنید. پس از آن یک برنامه منعطف بنویسید، یادتان باشد حتما به گنجاندن استراحت و خواب کافی در برنامه مقید باشید چراکه شما قطعا یک ربات نیستید.
شما بهتر از هرکسی به تایمی که در آن از آمادگی ذهنی بالاتری برخوردار هستید، خبر دارید. هرگز از وضعیت گلایه نکنید چراکه شرایط برای همه به یک شکل نیست شما باید بهترین تایم را مشخص کرده و دروس تخصصی و مهم‌تر را در این تایم قرار دهید. به عنوان مثال اگر صبح زود، انتهای شب وغیره برایش تایم مناسبی است. پس نسبت به برنامه ریزی در این تایم ها کمی دقت به خرج دهید.
پس از آنکه مشخص شد بهترین تایم برای مطالعه شما دقیقا چه تایمی از روز است باید در کنار قرار دادن یک برنامه درسی یک تایم استراحت هم بگنجانید. بازهم خاطر نشان می‌کنیم خودتان را خسته نکنید برای یک واحد درسی حدودا یکساعت تا یکساعت و نیم، استراحتی حدودا 15 الی 20 دقیقه لحاظ کنید. اگر استراحت شما به‌گونه‌ای است که با دور شدن از فضای درس بازگشت مجدد به درس، سخت است اصلا این کار را نکنید و یک تایم در اتاق به استراحت بپردازید؛ چراکه حفظ تمرکز از هر مسئله دیگری مهم‌تر است.
یک جدول تهیه کرده و برنامه را تنظیم کنید
مهم‌ترین تکنیکی که به شما در چیدن یک برنامه کمک می‌کند؛ تهیه یک جدول برنامه‌ریزی است. نمونه جدول برنامه ریزی به صورت زیر است. این جدول برای مثال است و تنها هدف از اراده جدول زیر برای آشنایی شما با یک نمونه برنامه ریزی است:
| روزهای هفته |
تایم درسی اول |
استراحت |
تایم درسی دوم |
استراحت |
| شنبه |
ریاضی |
10 الی 15 دقیقه |
زمین شناسی |
10 دقیقه |
| یکشنبه |
زیست شناسی |
15 الی 20 دقیقه |
ادبیات فارسی |
10 الی 15 دقیقه |
| دوشنبه |
فیزیک |
20 دقیقه |
زبان انگلیسی |
15 دقیقه |
| سه‌شنبه |
زیست شناسی |
15 دقیقه |
آزمایشگاه علوم تجربی |
10 الی 15 دقیقه |
| چهارشنبه |
شیمی |
15 دقیقه |
دین و زندگی |
15 دقیقه |
| پنجشنبه |
زیست شناسی |
15 دقیقه |
عربی، زبان و قرآن |
10 دقیقه |
| جمعه |
ریاضی |
15 دقیقه |
نگارش |
10 دقیقه |
در این جدول ابتدا درسی که اهمیت بیشتری دارد در تایم درسی اول قرار دهید و یک زمان به آن اختصاص دهید. دقت داشته باشید به در هر تایمی که درسی را قرار دهید در همان تایم حتما خلاصه نویسی کنید و یک تایم 10 الی 15 دقیقه‌ای برای مرور لحاظ کنید.
نکات مهم در پیاده سازی برنامه ریزی
اگر بعد از حدودا نیمی از تایم مطالعاتی نمونه سوال یا تست حل نکنید متوجه ایرادات خود نخواهید شد. شما بعد از حل نمونه سوال زیاد، با انواع تیپ سوال و مباحث چالش بر انگیز آشنا خواهید شد. شما بعد از آزمون دادن، متوجه خواهید شد در چه نقاطی قوی هستید و یا چه نقاطی ضعف دارید و در نهایت ممکن است نیاز به تغییر تایم برای مطالعه آن درس داشته باشید.
بهترین تکنیک شرکت در آزمون‌های آزمایشی است. اما اگر شرایط شرکت در این آزمون‌ها را ندارید یک آزمون متناسب با بودجه بندی که مشخص کرده‌اید از خودتان بگیرید. اما بعد از آزمون نکته‌ای که بسیار حائز اهمیت است بررسی آزمون است. اهمیت تحلیل آزمون به قدری مهم است که دقیقا با انجام خود آزمون برابری می‌کند.
اگر امکان ثبت نام در آزمون‌های آزمایشی موسسات را ندارید، می‌توانید هر دو هفته یکبار تعدادی سوال از مباحثی که خوانده‌اید مشخص کنید و به این سوالات در قالب یک آزمون و با رعایت شرایط استاندارد پاسخ دهید. یادتان باشد که این آزمون‌ها را به دقت تحلیل کنید.
همچنین استفاده از گوشی خود را محدود کنید. چرا که تاثیر شبکه های اجتماعی بر مطالعه یک معضل اصلی برای دانش آموزان و کنکوری ها به حساب میاد. بهتر است دانش آموزان با استفاده بهینه از گوشی در سال کنکور به طور کامل آشنا باشند تا بتوانند حداکثر استفاده از گوشی در راستای مطالعه درسی را ببرند.
راهکاری موثر برای کنکوری ها در مواجه با کمبود وقت
اگر دانش آموز هستید و در سال سرنوشت‌ساز کنکور به سر می‌برید و با رسیدن به خانه تایم زیادی برای رسیدگی به درس‌ها ندارید؛ بهتر است از دروسی که در آن روز تدریس شده با یک مرور؛ تست زنی را شروع کنید و پس از یادداشت برداری را فراموش نکنید.
چگونه برنامه عقب افتاده را جبران کنم؟
اما اگر بنا به دلایلی نتوانستید طبق برنامه پیش بروید حتما تایمی را برای دروس عقب مانده لحاظ کنید. اگر نسبت به انجام برنامه خود پایبند نباشید؛ به ناچار با حجم زیادی از مطالبی روبه رو خواهید شد که روی هم انباشته شده و پیش برد برنامه را برای شما سخت می‌کند.
اگر به ناچار و بنا به دلایلی از برنامه جا ماندید حتما یک روز در هفته را برای جبران دروس و مطالب عقب مانده اختصاص دهید.
سعی کنید در برنامه خود ساعاتی را برای جبران در نظر بگیرید؛ چراکه حتی افرادی که در اجرای برنامه درسی کاملا متعهد عمل می‌کنند هم ممکن است کمی عقب بیفتند؛ پس این مورد کاملا منطقی است.
اگر یک ساعت برای گردش در نظر گرفته‌اید اما از برنامه درسی جا مانده‌اید، همان تایم را به مطالعه دروس عقب افتاده اختصاص دهید و تفریح را به روز دیگری موکول کنید. دقت داشته باشید که تفریحات برای ایجاد آرامش در نظر گرفته شده است، اما زمانی که شما از برنامه عقب باشید، آرامش ذهنی شما به هم میریزد. به همین دلیل یادگیری را در اولویت قرار دهید تا برنامه شما تاثیر لازم را داشته باشد.
اما حواستان را جمع کنید که عقب افتادگی درسی شما را سست نکند. عقب افتادگی قابل جبران است اما اگر انگیزه خود را از دست دادید کار بسیار سخت خواهد شد.
استراحت کافی داشته باشید
اگر فقط به برنامه‌های درسی اهمیت بدهید و هیچ وقتی را برای تفریح یا استراحت در نظر نگیرید؛ از درس خسته خواهید شد. گذراندن حتی یک تفریح کوچک به آرامش ذهن شما کمک زیادی می‌کند. تا جایی که برنامه اجازه می‌دهد دورهمی‌های دوستانه یا خانوادگی را حفظ کنید. رسیدگی به ورزش از اهمیت بالایی دارد؛ چراکه بدن سالم به بهبود عملکرد مغز کمک زیادی می‌کند.
توجه کافی به خواب منظم
سعی کنید در یک شبانه روز حدودا 7 الی 8 ساعت بخوابید تا بدنتان عملکرد مناسب برای مطالعه را داشته باشد. تک بعدی بودن و توجه نکردن به نیازهای اساسی زندگی ممکن است شما را با چالش‌های متفاوتی مثل افسردگی رو به رو می‌کند. اگر عادت به خوابیدن در روز دارید، حداقل نیم ساعت را به خواب در روز اختصاص دهید تا ذهنان یک ریکاوری را داشته باشد.
تمرکز خود را حفظ کنید
یکی از مسائلی که باعث دور شدن شما از موفقیت تحصیلی خواهد شد؛ نداشتن تمرکز کافی است. شما بهتر از هر کسی می‌دانید کدام عوامل باعث حواس پرتی شما خواهد شد. به عنوان مثال؛ تلفن همراه، تلویزیون، رادیو وغیره باعث خواس پرتی خواهد شد. حتی اگر صحبت‌های خانواده تمرکز شما را به هم میریزد بهتر است این مسئله را به آن‌ها خاطر نشان کنید.
ممکن است ساعت‌ها در اتاق بشینید و به مطالعه بپردازید اما به دلیل نداشتن تمرکز کافی اصلا مطالعه باکیفیتی نداشته باشید. پس به این مسئله توجه جدی داشته باشید.
محیط مطالعه‌تان را چند وقت یکبار عوض کنید
همیشه در یک محیط ثابت درس نخوانید. یکنواختی محیط باعث خستگی شما و کاهش انگیزه خواهد شد. سعی کنید هرچندوقت یکبار با تغییر محیط مطالعه خود یک تنوع در روند مطالعه خود ایجاد کنید. به این مورد توجه جدی داشته باشید که هر محیطی که برای مطالعه در نظر می‌گیرید؛ حتما از نور مناسب و کافی برخوردار باشد.
جمع بندی
بدون شک کسب موفقیت با تلاش و همت شما شدنی است. اگر در کنار پشتکار خود یک برنامه درسی درست و اصولی هم داشته باشید؛ قطعا موفقیت در انتظار شماست. اگر گمان می‌کنید فقط با مراجعه به یک مشاور تحصیلی می‌توانید یک برنامه خوب داشته باشید اما ما در این محتوا با ارائه نکاتی سعی کردیم شما را از یک مشاور تحصیلی بی‌نیاز کنیم تا خودتان متناسب با وضعیت درسی، توان جسمانی و تایم مناسب برای مطالعه یک برنامه خوب پیاده سازی کنید.