قیمت شهاب سنگ چقدر است؟!

آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:

هر جرم کوچک طبیعی که از فضای بین‌سیاره‌ای که بتواند از شرایط سخت اتمسفر زمین عبور کند و به سطح زمین برسد، شهاب سنگ (Meteorite) نامیده می‌شود. البته امروزه این اصطلاح برای اجرام مشابهی نیز به کار برده می‌شود که روی سطح کره‌های بزرگ دیگر سقوط می‌کنند. در ماموریت‌های آپولو، نمونه‌هایی که فضانوردان به زمین آوردند، شامل شهاب سنگ می‌شد و ماموریت فرصت (Opportunity) نیز حداقل یک شهاب سنگ روی سطح مریخ پیدا کرده است.

سنگ‌های فضایی رایگان

برخی از سنگ‌های فضایی هیچ هزینه‌ای ندارند. تقریبا ۵۰ تن نمونه رایگان هر روز از منظومه شمسی روی زمین می‌بارد. بیشتر آن‌ها در جو می‌سوزند، اما اگر به زمین برسند، شهاب‌سنگ نامیده می‌شوند و بیشتر آن‌ها از سیارک‌ها می‌آیند. شهاب‌سنگ‌ها ممکن است پرهزینه باشند، زیرا تشخیص و بازیابی آن‌ها معمولا دشوار است. سنگ‌ها همه شبیه به هم هستند؛ مگر اینکه متخصص زمین‌شناسی باشید.

بیشتر شهاب‌سنگ‌ها که کندریت نامیده می‌شوند، سنگی هستند و می‌توان آن‌ها را به صورت آنلاین با قیمتی کمتر از ۱۵ دلار در هر اونس (۵۰ سنت در هر گرم) خریداری کرد. کندریت‌ها با سنگ‌های معمولی تفاوت دارند، زیرا حاوی دانه‌های گردی به نام کندرول هستند که زمان تولد منظومه شمسی در ۴.۵ میلیارد سال پیش، به صورت قطرات مذاب در فضا شکل گرفتند.شهاب‌سنگ‌های آهنی با پوسته تیره‌ای که در اثر ذوب شدن هنگام عبور از جو شکل می‌گیرند و الگوی داخلی بلور‌های فلزی بلند، متمایز می‌شوند. قیمت آن‌ها ۵۰ دلار در هر اونس (۱.۷۷ دلار در هر گرم) یا حتی بالاتر است. این گروه موسوم به پالازیت‌ها، شهاب‌سنگ‌های آهنی هستند که با ماده معدنی الیوین پوشیده شده‌اند. هنگامی که این شهاب‌سنگ‌ها برش و صیقل داده می‌شوند، رنگ زرد مایل به شفافی دارند و می‌توانند بیش از ۱۰۰۰ دلار در هر اونس (۳۵ دلار در هر گرم) قیمت داشته باشند.

 تعداد زیادی شهاب‌سنگ از ماه و مریخ به ما رسیده‌اند. نزدیک به ۶۰۰ نمونه آن‌ها از ماه آمده‌اند و بزرگترین آن‌ها با وزن ۱.۸ کیلوگرم، با قیمت حدود ۴۷۰۰ دلار در هر اونس (۱۶۶ دلار در هر گرم) فروخته می‌شود. حدود ۱۷۵ شهاب‌سنگ از مریخ آمده‌اند. خرید هر اونس از آن‌ها حدود ۱۱ هزار دلار (هر گرم ۳۸۸ دلار) هزینه دارد. پژوهشگران می‌توانند با بررسی مسیر فرود یا مقایسه کردن ترکیب آن‌ها با سیارک‌های گوناگون بفهمند که شهاب‌سنگ‌ها از کجا می‌آیند. کارشناسان می‌توانند با بررسی زمین‌شناسی و کانی‌شناسی بفهمند که سنگ‌های ماه و مریخ از کجا آمده‌اند.

محدودیت نمونه‌های رایگان این است که هیچ راهی برای دانستن اینکه آن‌ها از کدام قسمت ماه یا مریخ آمده‌اند، وجود ندارد و این امر کارآیی علمی آن‌ها را محدود می‌کند. همچنین، نمونه‌ها به محض فرود آمدن روی زمین آلوده می‌شوند. بنابراین، تشخیص دادن اینکه آیا میکروب‌های موجود در آن‌ها فرازمینی هستند یا خیر، دشوار است.

عناصر و مواد معدنی گران‌قیمت

برخی از عناصر و مواد معدنی، قیمت بالایی دارند، زیرا کمیاب هستند. عناصر ساده جدول تناوبی، قیمت پایینی دارند. قیمت هر اونس کربن یک سوم سنت، آهن یک سنت، آلومینیوم ۵۶ سنت و جیوه کمتر از یک دلار است (در هر ۱۰۰ گرم، کربن ۲.۴ دلار، آهن کمتر از یک سنت و آلومنیوم ۱۹ سنت قیمت دارد). هر اونس نقره ۱۴ دلار (۵۰ سنت در هر گرم) و طلا ۱۹۰۰ دلار در هر اونس (۶۷ دلار در هر گرم) است.

هفت عنصر رادیواکتیو در طبیعت بسیار نادر هستند و ایجاد آن‌ها در آزمایشگاه آن قدر دشوار است که قیمت آوردن نمونه مریخ توسط ناسا را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. پولونیوم-۲۰۹ که گران‌ترین آنهاست، ۱.۴ تریلیون دلار در هر اونس (۴۹ میلیارد دلار در هر گرم) قیمت دارد. گوهرسنگ‌ها نیز می‌توانند گران باشند. قیمت زمرد مرغوب، ۱۰ برابر طلا و الماس سفید، ۱۰۰ برابر طلاست. برخی از الماس‌ها دارای ناخالصی عنصر بور هستند که به آن‌ها رنگ آبی روشن می‌دهد. آن‌ها تنها در تعداد معدودی از معادن سراسر جهان یافت می‌شوند و با قیمت ۵۵۰ میلیون دلار در هر اونس (۱۹ میلیون دلار در هر گرم) با هزینه نمونه‌های آینده مریخ رقابت می‌کنند. یک اونس، ۱۴۲ قیراط است، اما تعداد بسیار کمی از جواهرات به این بزرگی هستند.

شهاب سنگ چیست؟

شهاب سنگ‌ها آخرین مرحله از سنگ‌های فضایی هستند که در راه سقوط به زمین نجات می‌یابند. این اجرام قبل از اینکه تبدیل به شهاب سنگ شوند، شهاب بودند و حتی قبل از آن شهاب واره بودند. شهاب واره‌ها (Meteoroid) دسته‌ای از سنگ و یا فلزات بسیار کوچکی هستند که به دور خورشید در حال گردشند. شهاب واره‌ها با برخورد به جو زمین می‌سوزند و با گاز درخشانی که برای لحظاتی آن‌ها را محاصره می‌کند، می‌درخشند که این درخشش به شهاب (Meteor) شناخته می‌شود. وقتی این شهاب‌ها در اتمسفر زمین می‌سوزند و به قطعات کوچک‌تری تبدیل می‌شوند، تعداد زیادی از آن‌ها به زمین برخورد می‌کند و «شهاب سنگ‌ها» را به وجود می‌آورد.

اگر این اجرام بسیار کوچک و در حد غبار باشند، به ریز شهاب سنگ (Micrometeorite) شناخته می‌شوند و ۹۹ درصد زباله‌هایی فضایی را که روی زمین سقوط می‌کند، تشکیل می‌دهد. به علاوه، این اجرام روزانه ۵۰ تن از اجرامی را که از فضا روی زمین سقوط می‌کند، شامل می‌شود.

اندازه بزرگترین شهاب سنگی که به زمین خورد چقدر است و کجا کشف شد؟

البته باید گفت که برخی از شهاب سنگ‌ها به اندازه یک تخته سنگ هستند. تا امروز بزرگترین شهاب سنگی که کشف شده است، شهاب سنگ هوبا (Hoba) نام دارد که ۵۴ هزار کیلوگرم وزن دارد و در سال ۱۹۲۰ میلادی/۱۲۹۸ خورشیدی در نامیبیا کشف شد. شهاب سنگ هوبا به قدری بزرگ و سنگین است که از زمان کشفش هنوز کسی آن را جابه‌جا نکرده است.

یک شهاب سنگ چقدر می ارزد؟

فروش شهاب سنگ ها معمولا بر حسب وزن آن هاست. جامعه جمع آوری شهاب سنگ از سیستم متریک استفاده می کند، بنابراین وزن ها بر حسب گرم و کیلوگرم و ابعاد بر حسب سانتی متر و میلی متر اندازه گیری می شوند. همانطور که در مورد بیشتر کلکسیون ها وجود دارد، ارزش تجاری یک شهاب سنگ توسط تعدادی از عوامل از جمله نادر بودن، نوع، منشا، شرایط نگهداری و زیبایی یا جذابیت و زیبایی آن تعیین می شود. یافته های جدید و قابل توجه شهاب سنگ توسط شکارچیان، لازم است برای مطالعه در اختیار جامعه علمی قرار می گیرد. هنگامی که یک شهاب سنگ توسط دانشگاه تجزیه و تحلیل و طبقه بندی شد، نمونه های مازاد راه خود را به بازار تجاری پیدا می کنند. قیمت شهاب سنگ ها از منبعی به منبع دیگر متفاوت است. اعداد ذکر شده در اینجا نمونه ای از ارزش شهاب سنگ ها در بازار خرده فروشی امروزی جهانی است.

قیمت شهاب سنگ ها در بازار جهانی

قیمت شهاب سنگ آهنی بین ۱ تا ۱۰ دلار برای هر گرم است. این نوع شهاب سنگ ها، متداول ترین انواع آن ها هستند.

قیمت شهاب سنگ آهنی- سنگی از نوع مزوسیدریت بین ۱۰ تا ۲۰ دلار برای هر گرم است. بعد از شهاب سنگ های آهنی، متداول ترین نوع آن، آهنی- سنگی است.

قیمت شهاب سنگ آهنی- سنگی از نوع پالاسیت بین ۲۰ تا ۴۰ دلار برای هر گرم است. پالازیت ها یا پالاسیت ها از شبکه ای از فلز نیکل-آهن همراه با بلورهایی از ماده معدنی سیلیکات الیوین هستند.

قیمت شهاب سنگ سنگی از نوع کندرایت بین ۱ تا ۲۰ دلار برای هر گرم است. کندریت یک شهاب سنگ سنگی غیر فلزی است که با ذوب یا تفرق توده اصلی (مادر) تغییر نکرده است.

قیمت شهاب سنگ سنگی از نوع آکنداریت HED حدود ۲۰ دلار برای هر گرم است. آکندریت یک شهاب سنگ سنگی است که حاوی کندرول نیست.

قیمت شهاب سنگ سنگی آکنداریت مریخ بین ۱۰۰۰ تا ۴۰۰۰ دلار برای هر گرم است. در ابتدا، دانشمندان حفره‌های گاز موجود در مواد معدنی شهاب‌سنگ‌ها را تجزیه و تحلیل کردند و آن‌ها را با اتمسفر شناخته‌شده در مریخ، مقایسه کردند.

قیمت شهاب سنگ سنگی آکنداریت ماه بین ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ دلار برای هر گرم است. بعد از شهاب سنگ های مریخی، آن ها گران ترین نوع شهاب سنگ ها هستند.

 قیمت شهاب سنگ سنگی آکندرایت روموروتی بین ۳۰ تا ۴۰ دلار برای هر گرم است.

شهاب سنگ سنگی آکنداریت یوریلایتس حدود ۱۰۰ دلار برای هر گرم قیمت دارد.

کدام شهاب سنگ ها بیشتر ارزشمند هستند؟

شهاب سنگ ها سنگین هستند. بنابراین یک تکه با کیفیت به اندازه یک بشقاب کوچک، هزاران دلار ارزش دارد. در آمریکا و انگلیس، شهاب سنگ های تاریخی که دارای کارت های معرفی یا برچسب و شماره هستند، ارزش پولی آن ها به طور چشمگیری افزایش می یابد.

قیمت و ارزش شهاب‌سنگ‌ها؛ از کجا پیدا کنیم و چگونه بفروشیم؟

شهاب‌سنگ‌ها قطعاتی از اجرام آسمانی مانند سیارک‌ها، ماه و حتی مریخ هستند که وارد جو زمین شده و به سطح آن برخورد می‌کنند. این سنگ‌های آسمانی به دلیل ترکیب خاص، کمیابی و زیبایی، از ارزش علمی و اقتصادی بالایی برخوردارند. قیمت شهاب‌سنگ‌ها بسته به نوع، اندازه، ترکیب شیمیایی و کمیاب بودن آنها متفاوت است. در جدول زیر قیمت تقریبی انواع شهاب‌سنگ آورده شده است: در جدول زیر قیمت تقریبی انواع شهاب‌سنگ آورده شده است:

نوع شهاب‌سنگ قیمت تقریبی (دلار به ازای هر گرم)

عواملی مانند اصالت، وضعیت سطحی، نادر بودن و بازار تقاضا نیز بر قیمت شهاب‌سنگ‌ها تأثیر مستقیم دارند. کلکسیون دارانی هستند که صدها یا حتی هزاران دلار برای یک نمونه استثنایی پرداخت کرده اند. صرفا به این دلیل که با یک برچسب دست نویس قدیمی و سابقه تاریخی ارزشمند همراه بوده است. قیمت شهاب سنگ هایی که سقوط آن ها مشاهده شده، معمولا بسیار بیشتر از شهاب سنگ هایی است که بعدا به صورت تصادفی پیدا می شوند. برخی از شکارچیان شهاب سنگ در خارج از ایران، به دنبال شهاب سنگ هایی هستند که در روز تولد آن ها سقوط کرده است! شهاب سنگ هایی هم که همه ویژگی های خاص شهاب سنگی مانند اثر انگشت شست (رگماگلیپت)، جهت گیری، خطوط جریان، پوسته سوخته و در موارد بسیار نادر، حفره های طبیعی را نشان دهند، قیمت بسیار بالاتری دارند.

چرا شهاب سنگ ها گران هستند؟

از آنجایی که شهاب‌سنگ‌ها بسیار کمیاب هستند، آن ها را برای فروش به صورت قطعات کوچگ و بر حسب گرم به فروش می‌رسانند. کمیابی، در دسترس بودن، اندازه نمونه و مقدار و کیفیت آماده سازی قطعه، نیز بسیار مهم است. شهاب‌سنگ‌ها کالایی بسیار کمیاب هستند و بر اساس آن قیمت‌گذاری می‌شوند. اما در مقایسه با سایر موارد کمیاب، گران نیستند. به استثنای شهاب سنگ های قطب جنوب، که در بازار در دسترس نیستند. شهاب‌سنگ‌ها از طلا، پلاتین، الماس یا زمرد کمیاب‌تر هستند.

چه کسانی شهاب‌سنگ می‌خرند؟

بازار شهاب‌سنگ بسیار متنوع است و خریداران آن شامل:

·        کلکسیونر‌های علاقه‌مند به سنگ‌های خاص

·        موزه‌ها و مؤسسات علمی که برای تحقیقات از آنها استفاده می‌کنند

·        طراحان جواهرات که شهاب‌سنگ‌های زیبا را در زیورآلات به کار می‌برند

·        سرمایه‌گذاران که به عنوان یک دارایی کمیاب آن را نگه‌داری می‌کنند

·        صنایع خاص که از عناصر فلزی موجود در برخی شهاب‌سنگ‌ها بهره می‌برند

گران‌ترین شهاب‌سنگ‌های فروخته‌شده در جهان

برخی از شهاب‌سنگ‌ها به دلیل نادر بودن یا زیبایی فوق‌العاده با قیمت‌های نجومی به فروش رفته‌اند:

شهاب‌سنگ وانگسی (Wang Xuance Meteorite) – با قیمت ۲.۵ میلیون دلار (گران‌ترین شهاب‌سنگ فروخته‌شده)

شهاب‌سنگ فوکانگ (Fukang Meteorite) – یک شهاب‌سنگ پالاسایت زیبا که ۱.۸ میلیون دلار ارزش‌گذاری شد

شهاب‌سنگ مریخی Tissint – در سال ۲۰۱۲ با قیمت یک میلیون دلار فروخته شد 

در کجای ایران بیشترین شهاب‌سنگ یافت می‌شود؟

ایران به دلیل داشتن بیابان‌های گسترده، یکی از بهترین مناطق برای یافتن شهاب‌سنگ است. مناطق زیر بیشترین شهاب‌سنگ‌ها را در خود جای داده‌اند:

کویر لوت: یکی از بهترین مناطق به دلیل نبود پوشش گیاهی و شرایط جوی مناسب

دشت کویر:  مخصوصا در نزدیکی خور و بیابانک.

استان خراسان جنوبی (نهبندان، بیرجند): زمین‌های خشک و مناسب برای حفظ شهاب‌سنگ‌ها

استان کرمان (شهداد و رفسنجان): گزارش‌هایی از کشف شهاب‌سنگ در این مناطق وجود دارد.

استان یزد (بافق و اردکان): به دلیل زمین‌های خشک و بیابانی، احتمال یافتن شهاب‌سنگ در این منطقه بالاست.

چگونه شهاب‌سنگ واقعی را تشخیص دهیم؟

اگر فکر می‌کنید سنگی که پیدا کرده‌اید یک شهاب‌سنگ است، این ویژگی‌ها را بررسی کنید:

سطح سیاه و سوخته (به دلیل حرارت زیاد هنگام ورود به جو)

وزن بالا نسبت به سنگ‌های معمولی (چگالی بیشتر)

جذب آهن‌ربا (مخصوص شهاب‌سنگ‌های آهنی و سنگی-آهنی)

شیار‌های خاص روی سطح که نشان‌دهنده عبور از جو زمین است

چگونه شهاب‌سنگ را بفروشیم؟

اگر شهاب‌سنگی ارزشمند در اختیار دارید، برای فروش آن می‌توانید این روش‌ها را امتحان کنید:

ارتباط با کلکسیونر‌ها و موزه‌ها – بهترین گزینه برای فروش با قیمت بالا

ثبت در وب‌سایت‌های حراجی مانند eBay، Heritage Auctions و Meteorite Market

ارتباط با آزمایشگاه‌های علمی– برای تعیین اصالت و ارزش دقیق شهاب‌سنگ

مراجعه به نمایشگاه‌های معدنی و فسیلی.  برخی از نمایشگاه‌ها محل خوبی برای فروش مستقیم به علاقه‌مندان است. و در نهایت اینکه، شهاب‌سنگ‌ها علاوه بر ارزش علمی، می‌توانند بسیار گران‌بها باشند. اگر به دنبال خرید، فروش یا کشف شهاب‌سنگ هستید، شناخت ویژگی‌های آن و ارتباط با بازار‌های معتبر اهمیت زیادی دارد. همچنین، مناطق بیابانی ایران از جمله کویر لوت و دشت کویر از بهترین مکان‌ها برای یافتن شهاب‌سنگ هستند. در صورت پیدا کردن یک سنگ مشکوک، قبل از فروش، آن را به آزمایشگاه‌های معتبر ببرید تا ارزش واقعی آن مشخص شود.

جمع آوری شهاب سنگ می تواند باعث شکل گیری عادت شود!

در سال‌های اخیر، هزاران نفر جذابیت و شگفتی جمع‌آوری شهاب‌سنگ‌ها را درک کرده‌اند. تکه‌هایی از سیارک‌ها، قطعات مریخ، تکه‌هایی از چه کسی می‌داند کجا !؟

برخی از مردم، شهاب‌سنگ‌ها را جمع‌آوری می‌کنند، زیرا قطعاتی از جهان‌های دیگرند.

برخی به این دلیل که شهاب سنگ ها مانند عتیقه گران بها و کمیابند. به دلیل قیمت و ارزش شهاب سنگ ها.

و برخی هم به این دلیل که سرگرمی جالب و ویژه ای داشته باشند. با این حال، همه آنها به یک حقیقت مشترک رسیدند. وقتی علاقه به شهاب سنگ ها در کسی ایجاد شود، خیلی سخت است که فقط به یک نمونه اکتفا کرد و متوقف شد!

تاریخچه جمع آوری شهاب سنگ ها

تا اواخر دهه ۱۹۶۰ میلادی (۱۳۳۹ شمسی) تقریبا تمام شهاب سنگ ها در دانشگاه ها و موزه ها نگهداری می شدند و مالکیت خصوصی امر عادی نبود. دانشمند آمریکایی به نام هاروی اچ نینیتگر در سال ۱۹۴۶ میلادی (۱۳۲۵ شمسی) یکی از افرادی بود که شروع به فروش نمونه های شهاب سنگ به عموم مردم کرد. در طول دهه ۱۹۷۰ (۱۳۴۹ شمسی) و اوایل دهه ۱۹۸۰ (۱۳۵۹ شمسی)، علاقه مندان جسور دیگری شروع کردند که اشتیاق خودشان به سنگ های فضایی را به مشاغل قانونی تبدیل کنند و به این ترتیب دنیای مدرن جمع آوری شهاب سنگ و کلکسیون داری شهاب سنگ ایجاد شد.

گران ترین مواد دنیا

گران‌ترین ماده مصنوعی، قفس کروی کوچکی از کربن است که اتم نیتروژن درون آن به دام افتاده است. اتم داخل قفس، بسیار پایدار است و به همین دلیل می‌توان از آن برای اندازه‌گیری زمان استفاده کرد. «فولرن‌های اندوهدرال» (Endohedral fullerenes) از مواد کربنی ساخته شده‌اند که می‌توان از آن‌ها برای ایجاد ساعت‌های اتمی بسیار دقیق استفاده کرد. آن‌ها می‌توانند چهار میلیارد دلار در هر اونس (۱۴۱ میلیون دلار در هر گرم) قیمت داشته باشند.

گران‌ترین مواد

پادماده در طبیعت وجود دارد، اما بسیار نادر است، زیرا هر زمان که یک پادذره ایجاد شود، به سرعت با یک ذره از بین می‌رود و تشعشع تولید می‌کند. شتاب‌دهنده ذرات در مرکز «سرن» (CERN)سوئیس می‌تواند ۱۰ میلیون آنتی‌پروتون را در هر دقیقه تولید کند. این مقدار خیلی زیاد به نظر می‌رسد، اما با این سرعت، میلیارد‌ها سال زمان لازم است و میلیارد‌ها دلار هزینه برای تولید یک اونس به همراه خواهد داشت.

موزه شهاب سنگ برج آزادی تهران(تالار تشریفات)

در گذشته این سالن به عنوان سالن تشریفات استفاده می شده و پاویون میهمانان ویژه که وارد تهران می شدند بوده است. ساختار این فضا از بتن سفید استفاده شده و با تیشه کاری به صورت دستی طراحی منحصر به فردی به خود گرفته است. درب ورودی این موزه از بتن ساخته شده و 750 کیلو گرم وزن دارد. در حال حاضر این تالار تبدیل به موزه شهاب سنگ شده است. در این موزه بیش از 1200 قطعه شهاب سنگ که حاصل کاوش 15 ساله محققین است، نگهداری می شود. بزرگترین شهاب سنگ ایران، زیباترین سنگ آسمانی، قدیمی ترین شهاب سنگ ایران از جاذبه های این موزه است.