کاظم عاشوری گیلده، نویسنده و محقق:
در سال‌های اخیر، پدیده‌ای به ظاهر سبز اما در باطن نگران‌کننده در برخی از روستاها و حاشیه شهرهای استان گیلان گسترش یافته است؛ کاشت درخت در زمین‌های کشاورزی، نه برای توسعه فضای سبز یا حفظ محیط زیست، بلکه برای فراهم کردن زمینه تغییر کاربری این زمین‌ها از کشاورزی به مسکونی.
به گفته برخی اهالی، عده‌ای با کاشت چند اصله درخت در شالیزارها و گذراندن چند سال از زمان کاشت، زمینه دریافت مجوز ساخت‌وساز در زمین‌های زراعی را فراهم می‌کنند. در ظاهر، این زمین‌ها به باغ تبدیل شده‌اند، اما در عمل، هدف نهایی ساخت‌وساز و فروش آن‌ها با قیمت بالاتر است.
یکی از کشاورزان منطقه آستانه اشرفیه می‌گوید: «ما هنوز برنج می‌کاریم، اما خیلی‌ها کنار دست ما زمین‌شان را باغ کرده‌اند. باغی که نه محصول دارد، نه نگهداری می‌شود. فقط منتظرند مجوز ساخت بگیرند.»
این پدیده به‌طور مستقیم موجب کاهش زمین‌های زیر کشت برنج در استان شده و همچنین بافت سنتی و زیبای روستاها را دستخوش تغییر کرده است. در حالی که ساخت‌وسازهای بی‌ضابطه در حریم زمین‌های کشاورزی گسترش می‌یابد، نظارتی مؤثر از سوی نهادهای مسئول مشاهده نمی‌شود.
کارشناسان محیط زیست هشدار داده‌اند که ادامه این روند می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری برای اکوسیستم منطقه و همچنین معیشت کشاورزان به همراه داشته باشد. از سوی دیگر، عدم برخورد جدی با متخلفان این پیام را به دیگران می‌دهد که این راه، بدون هزینه و پرمنفعت است.
در این میان، ضرورت دارد نهادهایی چون جهاد کشاورزی، منابع طبیعی، استانداری و دهیاری‌ها با هم‌افزایی، مکانیزم‌های نظارتی و قانونی لازم را برای مقابله با این روند تعریف و اجرا کنند؛ تا طبیعت بکر گیلان، بیش از این قربانی منفعت‌طلبی نشود.
طبق بررسی‌های میدانی و گفتگو با کشاورزان و کارشناسان محلی، به‌جرأت می‌توان گفت اگر روند فعلی ادامه یابد، استان گیلان در ده سال آینده با کمبود شدید زمین‌های مناسب برای کشت برنج مواجه خواهد شد. کاهش شالیزارها نه‌تنها بر امنیت غذایی و تولید داخلی برنج تأثیر خواهد گذاشت، بلکه اشتغال هزاران کشاورز و زنجیره تأمین مرتبط با این محصول استراتژیک را نیز با خطر جدی روبه‌رو می‌کند./