بطور کلی میزان اثر بخشی تحریم ها علیه ایران به میزان وابستگی اقتصاد کشورمان به معاملات دلاری بستگی دارد.
در حال حاضر دلار آمریکا به طرز وسیعی در معاملات و سرمایه گذاریهای بین المللی مورد استفاده قرار میگیرد. در حال حاضر سهم دلار آمریکا از کل ذخایر ارزی بانکهای مرکزی جهان حدود ۶۴ درصد است، سهم یورو ۲۰ درصد و سهم یوآن تنها ۵/ ۲ درصد است.
مهمترین ملاک برای تبدیل شدن واحد پولی یک کشور به ارز جهانی میزان تولید ناخالص داخلی آن کشور و نقش اقتصاد آن کشور در تجارت بینالمللی است. با توجه به رشد اقتصادی چین و تبدیل آن در آینده نزدیک به بزرگترین اقتصاد دنیا، طبیعی است که ارز این کشور اقبال بیشتری در تبادلات مالی جهانی پیدا کند اما هنوز برای جایگزینی آن با دلار آمریکا راه دراز و پر چالشی در پیش دارد.
با توجه به حرکت تدریجی قدرتهای نوظهور اقتصادی همانند چین، هند و روسیه در حذف دلار از مبادلات تجاری، بهخصوص در قراردادهای نفتی، هم اکنون فرصت بسیار مناسبی برای کشورمان جهت استفاده از این امکان برای حذف دلار از مبادلات تجاری خود و رونق تجارت با این کشورها است
اما ثبات در سیاستها و مقررات صادرات و واردات و حفظ انسجام در سیاستهای اقتصادی و پولی کشور از پیش نیازها و شرط اصلی کارآمدی این راهکار است.
برای کاهش اتکا به دلار یکی از راهکارهای اساسی استفاده دولت از پیمانه های پولی و چندجانبه است. حدود ۳۵ کشور دارای پیمانه های پولی یک و یا چند جانبه هستند که در حال حاضر ایران نیز با کشورهای ترکیه، روسیه، عراق و افغانستان پیمان دو جانبه پولی دارد که بانک مرکزی دو کشور طرف معامله، این مسئله را مدیریت می کنند.
بستن پیمان هایی با کشورهایی با منافع مشترک و تطبیق با قوانین این کشورها و تسهیل مقررات گمرکی از راهکارهای تعریف یک واحد پولی مشترک و با ارزش برای مبادلات بین المللی است. اگر بتوانیم با یک ارز دیگر معامله بکنیم جذب سرمایه گذاری خارجی آسان تر خواهد بود.
البته تحقق این مهم مستلزم یک عزم و اراده ملی، بهبود فضای کسب و کار، بازار آزاد و رقابتی، بهبود قوانین صادراتی و بهبود کیفی محصولات می باشد./