صنعت دارو و داروسازی دومین صنعت سودآور و آینده‌محور جهان است. پیش‌بینی رشد بازار جهانی دارو براساس پرتال تحقیقات استاتیستا نشان می‌دهد درآمد داروسازی در سراسر جهان در سال ۲۰۱۹ بیش از ۲۵/ ۱ تریلیون دلار برآورد شده است و پیش‌بینی می‌شود این رقم تا سال ۲۰۲۴ به ۵۹/ ۱ تریلیون دلار افزایش یابد . باتوجه به رقابت بالا در سطح بین المللی در جهت تولید دارو، استفاده از ابزار مناسب مانند قیمت پایین دارو در مقایسه با سایر رقبا می تواند به افزایش سهم بازار و درآمد بیشتر منجر شود.
از روش های محاسبه بهای تمام شده می توان به روش سنتی و برمبنای فعالیت اشاره کرد .
در شرکت های داروسازی ایران اغلب از روش حسابداری بهای تمام شده سنتی و یا روش حسابداری برمبنای فعالیت برای محاسبه بهای تمام شده دارو استفاده می شود .این درحالی است که درشرکت های داروسازی برتر جهان مانند شرکت بایر آلمان از روش سوم بنام بهای تمام شده استراتژیک برای محاسبه بهای تمام شده دارو استفاده می شود که به این شرکت قدرت رقابت بیشترمی دهد و همچنین موجب افزایش سهم بازار بیشتر نسبت به سایر رقبای خود در صنعت دارو در سطح جهانی می شود .
1-سیستم حسابداری بهای تمام شده سنتی
در این سیستم بهای تمام شده محصولات محاسبه و درصدی به عنوان سود به آن اضافه کرده که این خود تشکیل قیمت فروش را می دهد .و سپس واحد بازاریابی شرکت اقدام به بازاریابی این محصول می کند و سعی بر فروش این محصول دارد .
در بازار رقابتی که یکی از عوامل 7p قیمت است واحد بازاریابی با قیمت تعیین شده ، در بازار به مشکل بر می خورد در حالی که می بیند که شرکتهای رقیب با قیمت کمتری این محصول را به بازار عرضه می کنند.این مشکل در نهایت واحد بازاریابی را ناگزیر به روی آوردن به ترفیعات فروش از جمله جوایز جنسی ،تخفیفات کلی و جزیی و...می شودکه این خود برای شرکت صرف هزینه بسیار دارد و این نوع محاسبه بهای تمام شده عامل کاهش قدرت رقابتی شرکت است .
2-سیستم حسابداری بر مبنای بهای تمام شده
هزینه یابی مبتنی بر فعالیت از ابزارهای کارآمد حسابداری است که می تواند جهت محاسبه و ارائه بهای تمام شده دقیق سودمند باشد. هزینه یابی بر مبنای فعالیت(ABC) به تدریج به عنوان یک ابزار تصمیم گیری استفاده می شود تا یک ابزار حسابداری .
در محیط رقابتی امروز، مصرف کنندگان، محصولات ارزانتر و با کیفیت بالاتری می خواهند، در حالیکه شرکت ها بر راه های شناسایی محرکان هزینه خود و بهبود سود تمرکز می کنند. امروزه، تصمیمات بازخرید تنها براساس وفاداری به مارک قدیمی می شوند زیرا مشتریان تردیدی ندارند که به شرکت هایی وفاداری داشته باشند که محصولاتی با کیفیت عالی با قیمت های رقابتی می فروشند. خرید برای محصولات جدید در اینترنت، تجارت الکترونیک را به راه جدیدی برای خرید، مبادله یا فروش کالاها تبدیل کرده است. در محیط فناوری متغیر، شرکت ها متوجه شده اند که سیستم های حسابداری هزینه قدیمی، اطلاعات هزینه دقیقی فراهم نمی کنند.
شرکت می توانند با تهیه قیمت تمام شده بر مبنای فعالیت به قیمت تمام شده واقعی تر رسیده و انعطاف پذیری بهتری در مقابل تحولات محیطی از خود نشان دهد .
روش محاسبه بهای تمام شده شرکت بایرآلمان دومین داروسازی برتر جهان روش بهای تمام شده استراتژیک است .
3.روش بهای تمام شده استراتژیک :روش محاسبه بهای تمام شده شرکت بایرآلمان دومین داروسازی برتر جهان روش بهای تمام شده استراتژیک است
هم سیستم بهای تمام شده سنتی و هم بهای تمام شده بر مبنای فعالیت که بهای تمام شده مارا واقعی تر نشان می داد هردو آنها تعیین بهای تمام شده از داخل شرکت شروع می شد .درحالی که در بهای تمام شده استراتژیک واحد تحقیقات بازارشرکت بایر با بررسی بازار به قیمتهای محصول شرکت های مختلف دربازار دست یافته و تصمیم می گیرد محصول خود را با قیمتی پاینتر از بازار عرضه کند . بنابراین با همکاری بین واحدهای مختلف و با حذف واحدهای فعالیت غیر ضروری به این بهای تمام شده دست می یابند .
مثال : شرکت بایر تولید کننده دارو است و واحد تحقیقات بازار شرکت بایر بعد از بررسی قیمت داروی X موجود در بازار ، به قیمتهای زیر دست یافته است .
بررسی قیمتهای موجود در بازارجهانی نشان می دهد بهترین قیمت را برای بدست آوردن سهمی از بازار 27 دلار یعنی 3 دلار پاینتر از حداقل قیمت در بازار است . بنابراین شرکت بایر آلمان بهای تمام شده داروی X را به نحوی محاسبه می کند که بهای دارو X به قیمت 27 دلار با در نظر گرفتن سود شرکت برسد .
با در نظر گرفتن 15 درصد سود در واقع شرکت بایر آلمان بهای تمام شده خود را به قیمتی معادل 23 دلار می رساند .(حتی شرکت بایر آلمان حتی گاهی در مورد میزان 15 درصد سود در نظر گرفته خود انعطاف پذیری داشته و آن را نیز کمتر می کند)
برای اینکار مدیریت شرکت بایرآلمان با انجام یک سری اقدامات : برخی از فعالیت های زاید هزینه بر را حذف و یا برخی واحدها را با هم تلفیق می کند وبه بهای تمام شده مورد نظر می رسد .
این قیمت پایین به شرکت قدرت رقابتی را می دهد و می تواند رهبر قیمت در بازار شود .بهای تمام شده استراتژیک در بازارهای بشدت رقابتی جهانی مانند دارو کاربرد دارد . در برابر تحولات محیطی باید شرکت قدرت انعطاف پذیری بالایی داشته باشد و یکی از این مواردی که باید انعطاف پذیر باشد بهای تمام شده استراتژیک است .بهای تمام شده استراتژیک در واقع کاری مهندسی مدیریتی حسابداری است و تمام فعالیت شرکت را دربر می گیرد تا شرکت بتواند سهم بازار خود را افزایش دهد .
تفاوت بهای تمام شده بر مبنای فعالیت و بهای تمام شده استراتژیک