به گزارش آسیانیوز، دکتر سیدرحمان موسوی(عضو انجمن ایرانی مطالعات سازمان ملل متحد) در یادداشتی عنوان کرد: ایران برخلاف جامعه دراز مدت اروپا،جامعه ای کوتاه مدت است و در این جامعه، تغییرات، حتی تغییرات مهم و بنیادین، اغلب عمری کوتاه داشته اند.
به قول استاد محمدعلی همایون کاتوزیان،گویاترین کلام برای توصیف ماهیت کوتاه مدتِ جامعه ی ایران، اصطلاح "خانه کلنگی" است.
از ابتدای دولت سیزدهم، رئیس جمهور ایران، مدیران سیاست خارجی خود را برای پیگیری دیپلماسی اقتصادی بسیج کرده است چون به خوبی می داند علی رغم آنچه در تریبون‌های رسمی گفته می شود گزینه داخلی چندانی در اختیار نداریم؛ محدود بودن منابع مالی خارجی، دسترسی اندک به ذخایر ارزی و برنامه های مبهم آقای رئیسی، بدون سرازیر شدن درآمد ارزی به کشور، راه به جایی نخواهد برد.
اگرچه سیاست اقتصادی دولت جدید، بر روی کاغذ معقول است اما در عمل تحقق وعده وی در کاهش دادن نرخ تورم به یک رقمی، بسیار دشوار و احتمالا ناممکن خواهد بود.
علیرغم آنکه دولت جدید امیدوار است سطح گسترده‌ای از روابط اقتصادی دوجانبه با چین و روسیه باعث رفع کمبود‌های اقتصادی داخلی کشور شود، اما چالش‌هایی نیز پیش روی آن قرار دارد؛ مثلا تهران می‌خواهد با تکیه بر تجارت با روسیه و چین، اقتصادش را نجات دهد اما در عین حال چین و روسیه حاضر نیستند از طریق تجارت با ایران موقعیت خود را در عرصه ژئوپولیتیک به خطر اندازند.
شاید برخی ندانند که سرمایه ها و دارایی های مسدود شده ایران در 21 کشور جهان بین 100 تا 120 میلیارد دلار برآورد شده است و ایران تلاش کرده است تا به اندکی از پول های توقیف شده خود در خارج از کشور دسترسی پیدا کند اما نکته اینجاست که چین، متحد راهبردی ایران به تنهایی 20 میلیارد دلار از دارایی های ایران را مسدود کرده است!
کارشناسان اقتصادی می گویند ایران برای نوسازی زیرساخت های خود به گونه مطلوب و قابل رقابت با کشورهای منطقه، دست کم به 300 میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد.
به قول استیو هانکه، استاد اقتصاد کاربردی در دانشگاه جان هاپکینز: «زمامداران ایران بی تردید می دانند که تحریم ها مانع اصلی رونق گرفتن پیوند تجاری کشور با جهان خارج است اما سخت در اشتباه هستند اگر تصور می کنند که می توانند کشورهای دیگر را به نادیده گرفتن تحریم ها به نفع تجارت با ایران ترغیب کنند.»
ما باید توجه داشته باشیم که مسائل مهم تری نیز وجود دارد؛ اینکه جامعه تجاری ایران به چین و روسیه به عنوان کشور‌هایی توسعه‌نیافته نگاه می‌کند و غرب‌محور است و معتقد است که چین و روسیه توانایی تامین نیاز‌های ایران را ندارند. بسیاری از صنایع خرد و متوسط ایران در سالیان اخیر به دلیل کالا‌های بی‌کیفیت چینی ورشکسته شده‌اند.
دولت نیز به دلیل کمبود منابع مالی ناشی از تحریم‌ها قادر به نجات این صنایع نبوده و به دلایل سیاسی واردات کالا از چین را ترجیح داده است و از طرف دیگر بخش مهمی از نخبگان سیاسی کشور، روسیه را مانع مهمی برای صادرات انرژی ایران در بازار‌های منطقه‌ای و جهانی می‌دانند و برخلاف حجم مبادلات تجاری ۱۹ میلیارد دلاری ایران و چین حجم مبادلات ایران و روسیه ۳ میلیارد دلار است و محدود به برخی از پروژه‌های زیرساختی خاص می‌شود و روس‌ها از مشارکت گسترده‌تر در اقتصاد ایران خودداری ورزیده‌اند.
با توجه به مواردی که عنوان شد و بررسی فاکتورهای تاثیرگذار، قطعا میتوان به سند همکاری بین ایران و چین و یا ایران و روسیه بعنوان یک مسکن نگاه کرد اما به هیچ عنوان این دو کشور نمی توانند در دراز مدت برای اقتصاد ایران، تکیه گاه مناسبی باشند.