نوبل صلح؛ به جای نوبل اقتصاد!

به گزارش آسیانیوز، اقتصاددان بنگلادشی به جای نوبل اقتصاد، نوبل صلح گرفت. محمد یونس متولد 28 ژوئن 1940 است.

یونس را به عنوان کارآفرین اجتماعی، بانکدار، اقتصاددان و رهبر فعالان مدنی می شناسند. او در سال 2006 به خاطر تأسیس و مدیریت بانک گرامین موفق به دریافت جایزه صلح نوبل شد. کاری که او کرده در حقیقت اعطای وام به فقرا برای را ه اندازی کسب وکارهای جدید بوده است.

------------------------

بیشتر بخوانید

آقای رییس جمهور «ظلم بانک ها» کشور را ساقط می کند!/تظلم خواهی «شرکت صادراتی تهران ستاک» از ستم نظام بانکی در نامه به ابراهیم رئیسی
---------------------------------------------------------
 هدف یونس ریشه کنیِ فقر بوده و در این راستا تلاش کرد ه است. مجله فارن پالیسی نام او در میان 100 اندیشمند بزرگ جهانی درسال 2008 قرار داده است. البته او ماجراهایی سیاسی و اقتصادی در ادامه زندگی خود بعد از دریافت جایزه نوبل داشت که باعث شد نامش به شهرت ومحبوبیت سابق باقی نماند. سال 2006 بود که با جایزه صلح نوبل به بنگلادش رفت. کمیته ای که به او جایزه صلح نوبل را دادند گفتند آن را به خاطر اجرایی کردنِ ایده ای که ناممکن به نظر می رسید، اعطا کرده اند.

اما آن ایده چه بود؟

وام دادن به افرادی که وثیقه ندارند. هرچند محمد یونس بابت ایده اش جایزه صلح نوبل را دریافت کرد، اما این ایده در حقیقت یکی از مهم ترین مباحث دنیای اقتصاد به شمار می آید. او در حقیقت بانک دار و اقتصاددانی بنگلادشی است که همه به خاطر ابداع وام خرد می شناسندش. این وام در حقیقت نوعی وام کوچک برای بیکارها و تاجرهای فقیر است. از همین جا بود که ایده راه اندازی بانک گرامین نیز اجرایی شد. حالا ایده وام خرد جزو یکی از اصلی ترین موضوعاتی است که در دنیای اقتصاد مطرح است.

محمد یونس بدون تردید به ایجاد صنعتی برای خدمت رسانیِ مالی به فقراکمک کرد.

او تجربه ای را که خودش از رشد روستایی کوچک داشت با آموخته های علمی اش در دانشگاه ترکیب کرد؛ در نهایت به عنوان یک اقتصاددان به ایده ای درخشان دست پیدا کرد. بالاخره موفق شد چیزی را که زمانی یک ایده ذهنی در دنیای بانک داری به شمار می رفت در سطح وسیعی اجرایی کند و از این طریق به ریشه کنیِ فقر در منطقه خودش در بنگلادش کمک کند.

-----------------------

بیشتر بخوانید:

من به‌جای دادستان بودم «مجازات» می کردم!/گذشت بیست سال از «قانون منع اخذ» وثیقه و «پاسخگو نبودن» بانک ها

------------------------------------------------------

او موسسه بانک گرامین را راه اندازی کرد که اکنون به بانکی بزرگ در نوع خودش تبدیل شده است و میلیون ها مشتری دارد. اکثر مشتریان این بانک زنان و افراد فقیر هستند. یونس موفق شد با شخصیت کاریزماتیک و محبوب خود در بنگلادش و همچنین با صدای آرام و لبخند گرمش این بانک را راه اندازی کند و وام هایی به شکلی سنتی به مردم بدهد.

او در واقع مکانیزم خشک و بی روح بانک ها را به سیستمی ملموس و قابل درک برای همه تبدیل کرده است که در آن هرکسی می تواند از وا م های خردِ آن بهره بگیرد تا به قول محمد یونس، فقر به پایان برسد.

البته وام دادن به فقرا از سال های دور همیشه بوده است. آن شکل از وام های خرد که یونس در بنگلادش راه اندازی کرد از دهه 70 میلادی آغازشده بود و در سرتاسر جهان مورد استفاده قرار می گرفت. حتی زمانی که او جایزه نوبل را به این خاطر دریافت کرد، هم زمان دو بانک دیگر هم مانند او همین وام های خرد را به فقرا می دادند.

واقعیت این است که بانک ها و موسسه های مالی بسیاری وجود دارند که در سرتاسر دنیا به افراد فقیر وکم توان به لحاظ مالی، کمک و خدمت رسانی می کنند. اما به نظر می رسد یونس موفق شده به شکلی متفاوت به این اهداف انسان دوستانه دست پیدا کند و به همین خاطر مورد توجه قرار گرفته است.

وا مهایی برای را ه اندازی کسب وکار

  یکی از موفقیت های بزرگ یونس این بود که با بانک گرامین خیلی زود ایده اش را گسترش داد و با سرعت بالایی فقرا را به تکاپو واداشت.

البته رویکرد او به امور مالیِ خرد بدون مباحثه نیز نبوده است. به هر حال او در بانک خود موفق شد وام هایی را ابتدا به گروه های کوچک بدهد که از سر وفاداری به این دایره ملحق شده بودند. این وام ها برای راه اندازی کسب وکار بودند نه برای مصرف؛ جمع آوریِ آن نیز معمولاً خیلی سریع و به صورت هفتگی بود. علاوه بر آن سودهایی نیز در نظر گرفته می شد یعنی آن پول، کمک مالی نبود و قرض الحسنه به شمار نمی آمد اما نرخ سود خیلی پایین بود و نسبت به بسیاری از جاهای دیگر تقریباً ناچیز بود.

البته محدودیت هایی هم برای کار بود. وقتی نرخ سود پایین باشد و پس انداز در بانک هم خیلی کم باشد، باید بر منابع سرمایه عمومی تکیه کرد.گاهی هم باید به اهداکنندگان خصوصی روی آورد. این کاری بود که یونس به واسطه ارتباطش با کارآفرین های مختلف می توانست به راحتی پیش ببرد. به هر حال شرط آنها، این بود که پول همیشه صرف کسب وکاری نو شود. برخی می گفتند آیا اصلاً این وام های خرد می تواند به هدف بلندپروازانه ریشه کنیِ فقر دست پیدا کند؟

گزارشگر اکونومیست معتقد است هنوز هم نمی توان به این مسئله به درستی پاسخ داد.

به هر حال بانک گرامین به عنوان بانکی کلاسیک راه اندازی شد و اکنون یک جایزه نوبل در قفسه آن جای گرفته است. برخی می گفتند دست های پشت پرده و برخی بازی های سیاسی باعث شد. ایده یونس تا این اندازه برجسته شود و به جایزه صلح نوبل برسد. اما به هر حال همه یونس را به خاطر وام خرد و بانک گرامین می شناسند.

او کتاب هایی هم نوشته و منتشر کرده که همگی درباره بانک داری فقرا و ایجاد دنیایی بدون فقر است. موفقیت بانک گرامین به قدری زیاد بود که باعث شد صدها بانک مشابه آن در اقتصادهای در حال توسعه و حتی در کشورهای توسعه یافته مانند امریکا راه اندازی شود. بانک گرامین تاکنون بارها در مظان اتهام قرار گرفته و با حمایت های افراد مختلف همراه شده است. به هر حال ایده یونس هنوز هم گاهی با تردید مورد بررسی قرار می گیرد./