از سیاست‌های مورد نظرتان در حوزه گردشگری خارجی بگویید. چه مواردی را در این حوزه مد نظر قرار داده‌اید؟
همانطورکه می‌دانید شخصا در حوزه گردشگری فعالیت‌های خاص داشته‌ام؛ آنچنانکه رساله دکتری بنده نیز در همین زمینه نگاشته شده است. بر این اساس امروز باید بزرگترین چالش گردشگری را فقدان تصویر واقعی از کشور دانست. این موضوع بزرگترین مانع برای کسب سهم خودمان در گردشگری محسوب می‌شود. بعد از ۴۰ سال و با توجه به ارزش‌ها و آرمان‌های انقلاب، چالش‌هایی پیش‌روی ما ایجاد شده است. البته این موضوع مانع برای گردشگری نیست؛ بلکه به دلیل حمایتی که از این ارزش‌ها داشته‌ایم صرفا برای ما مشکلاتی ایجاد شده است. ما با غرب مشکلاتی در این خصوص داریم. همین مساله تصاویر غیر واقعی را از ایران به خارج از کشور و فضای بین‌المللی منتقل نموده است. لذا اینکه یک گردشگر خارجی وارد ایران می‌شود و یک نگاه غیر واقعی دارد و ضمن بازگشت دارای نگاهی مثبت است، این نشان می‌دهد که واقعیت موجود در جامعه امروز ایرانی طوری دیگر است. البته همین موضوع نشان می‌دهد که ما تا به امروز نتوانسته‌ایم جامعه‌ی خود را در حوزه گردشگری به جامعه بین‌الملل معرفی کنیم.
میانگین سنی حضور گردشگران خارجی در ایران ۴۰ سال است. لذا به نظر نمی‌رسد که ارزش‌های مذهبی ما را تهدید کنند. به نظر شما حضور این افراد خطری برای اعتقادات مذهبی ما محسوب می‌شود؟
ببینید؛ در حوزه گردشگری شاهد کدهای اخلاقی جهانی گردشگری هستیم. این کدها به گردشگر نشان می‌هد که حین ورود به یک کشور، باید بر اساس مقررات آنجا رفتار کند. پس ارزش‌های ما بری آنها مانع نیست. صحبت ما این است که به دلیل چالش‌هایی که با غربی‌ها داشته‌ایم، آنها با ما دشمنی کرده و سعی داشته‌اند واقعیت‌های اخلاقی ما را در ذهن شهروندان خودشان منعکس نکنند. لذا ذهنیتی دروغین از ما خلق کرده‌اند. قطعا وقتی گردشگر وارد می‌شود با ذهنیتی منفی حضور می‌یابد؛ ولی حین بازگشت با یک ذهنیت مثبت باز می‌گردد. این نشان می‌دهد که واقعیت‌های جامعه ما برای گردشگران خارجی، با هر فرهنگ و هنجاری قابل قبول است و هیچ مشکلی با ما ندارند. لذا باید گفت، دشمنان ما بیشتر از ما در معرفی چهره‌ای که از آنِ ایران نیست، تلاش داشته و حتی موفق هم بوده‌اند.
موضوعی که در این میان از اهمیت خاص برخوردار است، دست به دست شدن سیاست‌های گردشگری حین تغییر مدیران این حوزه است. این تغییرات و دست به دست شدن مدیریت حوزه گردشگری چه سوء تاثیراتی در حوزه گردشگری داشته است؟
بالاخره جابجایی‌ها در هر سیستمی وجود دارد؛ در عرصه بین‌المللی تا به امروز نظام توانسته است تصویر واجدی را ارائه کند. از طرفی تا به امروز در زمینه گردشگری، مدام بین مسئولان شاهد پاس‌کاری صنعت گردشگری از یک نهاد به سازمان دیگر بوده‌ایم. این وظیفه به عنوان مثال از صدا و سیما به سازمان دیگر و از آن سازمان به نهادی دیگر واگذار شده است. نهایتا در عزم منسجمی که بتوانیم خودمان را معرفی کنیم، ضعف داشته‌ایم. این موضوع، مشکل اساسی است.
یعنی در معرفی جامعه ایرانی به جوامع بین‌الملل، هماهنگی لازم وجود ندارد؟
من نمی گویم وضعیت معرفی ایران به جوامع بین‌الملل، یک وضعیت ایده‌آل است. اما به هر حال می‌توان وضعیت را مورد قبول دانست. هر چند که کاستی‌هایی نیز وجود دارد. ما در حوزه معرفی جامعه ایرانی باید بیشتر زمان بگذاریم؛ شخصا از وقتی مسئولیت پذیرفته‌ام، این وظیفه را اصل لاینفک کارهای خود قرار داده‌ام. با وزارت امور خارجه به کرات صحبت کرده‌ام و حتی به سند همکاری رسیده‌ایم. رای‌زنان فرهنگی ما در سازمان فرهنگ ارتباطات حضور دارند. حتی صحبت‌هایی در این خصوص شده که برنامه‌ای اجرایی شود و صد البته در حال اجرایی شدن است.
قرار است دفاتر اطلاع رسانی با مدیریت مشترک وزارت خارجه و سازمان فرهنگ ارتباطات مجهز شود و تجدید نظری اساسی داشته باشیم. صدا و سیما پیشتر برای هر لحظه تبلیغ مورد نیاز، دریافتی‌هایی از ما داشتند. ولی امروز ضمن توافقات صورت گرفته، قرار است هر هفته یک ساعت و بدون هیچ هزینه‌ای سازمان گردشگری فعالیت‌هایی با زبان عربی داشته باشد. همین موضوع در خصوص شبکه‌های مختلف در حال اجرایی شدن است. هر چند با وضعیت مطلوب فاصله داریم، اما به این درک رسیده‌ایم که برای فاصله گرفتن از این فضا باید همکاری کنیم.
در خصوص زمان کسب روادید گردشگری هم صحبت کنیم. چه میزان وقت لازم است که یک گردشگر خارجی، روادید مربوطه را کسب نمایند؟
اکنون به نظر می‌رسد طی فرایند مدرنی که وزارت امور خارجه طی نموده است، زمان مورد بحث چندان زیاد نیست. آنچنانکه شکایتی در میان گردشگران و آژانس‌هایی که با ما همکاری می‌کنند نداشته‌ایم. این موضوع تا این لحظه به عنوان یک مشکل، به هیچ وجه طرح نشده است. بحث لغو روادید نیز یکی از مهمترین مسائل در این زمینه است. در همین زمینه می‌توان به کشور عمان اشاره داشت که در یک سال گذشته بحث لغو روادید با این کشور همسایه را داشته‌ایم. در خصوص سفرهای گروه‌های چینی، مساله لغو روادید در حال طی شدن است. ما حتی در مورد ترازیت ۲۴ تا ۹۶ ساعته برای گردشگران چینی هم به توافق رسیده‌ایم.
با طرح این موارد قصد دارم بگویم که چنین فعالیت‌های در زمینه گردگشری وجود دارد و شاهد نوعی پویایی در مواردی خاص هستیم. وزارت امور خارجه متقاعد شده است که اگر از منافعی کوچک بگذرد، منافع بزرگتری در انتظارشان است. به همین جهت می‌توان گفت اتفاقات خوبی در وزارت امور خارجه در زمینه گردشگری در حال انجام است.
در مورد بازارهای هدف گردشگری آیا سیاست‌های مشخصی را پیگری می‌کنید؟ اکنون اروپا با ما همکاری و ارتباط دارد. جنوب شرق آسیا و چین و بسیاری از کشورهای دیگر که فعالیت جدی در زمینه گردشگری دارند، می توانند مورد هدف ما باشند. سیاست‌های مشخص شما در مورد این مساله چگونه است؟
خوشبختانه از زمانیکه این مسئولیت را پذیرفتم، اولین تصمیم این بود که استراتژهای بازاریابی کشور را بتوانیم در کوتاه‌ترین زمان ممکن به‌روز کنیم. بر این اساس در یک کار مشترک با بخش دانشگاهی، بخش خصوصی و همچنین دستگاه‌های مرتبط( وزارت خارجه، صدا و سیسما سازمان فرهنک اتباطات) در قالب ۱۶۵شاخص علمی، نقطه نظرات نخبگان و صاحب نظرات را دریافت کرده و بر همان اساس اهداف گردشگری کشور را در ۳ سطح کوتاه مدت، میانمدت و بلند مدت به‌روز شد. بر اساس نمره و شاخص کمی و سنجشی که داریم، مشخصا بازار شماره ۱ و ۲ و ۳ به ترتیب امتیازاتی که کسب کرده‌اند، تعداد 30 کشور به عنوان بازارهای هدف مشخص شده است. برای این بازارها اکشن پلن نوشته شده تا مشخص کنیم چه کارهایی باید انجام شود. علاوه بر این، در فازهای اجرایی با توجه به سطح امکانات، کنسرسیوم‌هایی را تشکیل داده‌ایم. به عنوان مثال تمام ذی‌نفعان بازار چین که در این خصوص ذی‌نفع هستند و مثلا فرش و زعفران ایران را در چین می‌فروشند، در داخل یک کنسرسیوم جای داده‌ایم تا اجرای کارهای‌مان عملیاتی‌تر و کم هزینه‌تر شود.
بازارهای هدف ما نهایتا پایان فروردین ماه امسال به‌روز شد و برنامه‌ای که شروع کردیم به تفکیک هر بازار و با توجه به شناخت هر بازاری که انجام دادیم، مشخص است. اکنون حدود ۱۰ بازار اول تعیین شده، اکشن پلن یک ساله دارند. سایر بازارها نیز در حال آماده شدن هستند. از این حیث یک شمای کلی پیش‌روی ما قرار دارد.
شما از جمله افرادی هستید که بدون رانت وارد زمینه گردشگری شده‌اید و در معاونت گردشگری مشغول فعالیت هستید. اگر اکنون مقابل دکتر روحانی بودید، مشکلاتتان را در چه مسائلی بازگو می‌کردید؟
اول این اعتراف را بر زبان جاری کنم که شخصا کاری جز فعالیت در گردشگری بلد نیستم! تخصص من همین کار است. به گمان من گردشگری در ایران همه چیز دارد. اما با کاستی‌هایی نیز همراه است. من اگر قرار بود که از آقای روحانی درخواستی داشته باشم، عزم ملی برای پیشرفت گردشگری را از ایشان درخواست می‌کردم؛ کما اینکه اکنون نیز در همین راستا قدم بر می‌داریم. خارج از هر گونه بحث‌های جناحی و سیاسی باید به این اندیشید که گردشگری می‌تواند در شرایط امروز جامعه یک ابزار مناسبی برای برون رفت از چالش‌های موجود باشد. چقدر ما باید هزینه شود تا یک گردشگر آمریکایی خودش وارد ایران شود و با پول خودش ایران را ببیند و موقع بازگشت نیز فیلمی از خود دال بر اینکه در ایران امنیت کامل وجود دارد و ایرانیان تروریست نیستند و مهمان نواز هستند، منتشر کند؟
درخواست من از آقای روحانی این است که برای توسعه گردشگری در ایران عزم ملی شکل بگیرد.
از میزان گردشگران در ایران بگویید. سال گذشته و امسال چه میزان گردشگر در ایران حضور داشته‌اند؟
ما سال ۹۷ را با ۷ میلیون ۸۰۰ هزار نفر گردشگر ورودی به اتمام رساندیم. در ۲ ماه گذشته، یعنی فروردین و اردیبهشت ۹۸، با ۱ میلیون ۲۰۰ هزار نفر گردشگر مواجه بوده‌ایم. در مورد سال ۹۷ ما با ۵۲ درصد افزایش نسبت به دوره مشابه مواجه بوده‌ایم. در ۲ ماه گذشته نیز ۳۳ درصد افزایش گردشگری در دوره زمانی سال ۹۷ را داشته ایم. به نظر می‌رسد علی الرغم عموم تحرکات ایجاد شده علیه ایران، باز هم شاهد افزایش گردشگر به داخل ایران بوده‌ایم. ما خوشحالیم که بگوییم گردشگری ورودی ما دارای نشاط و روند روبه رشد است.
در حوزه روابط بین الملل، با سازمات WTO و سایر سازمانهای بین المللی گردشگری دنیا چه برنامه هایی داشته و دارید؟
ما اتفاقا ۳ روز پیش در اجلاس شورای اجرایی سازمان جهانی گردشگری در باکو حضور داشتیم. از میان ۱۵۴ کشوری که عضو سازمان جهانی گردشگری هستند، ۳۴ کشور عضو شورای اجرایی است که ایران هم جزو این ۳۴ کشور می‌باشد. ما با سازمان جهانی گردشگری ارتباط کارشناسی خوبی داریم. با ورود خود با اجلاس، ۶ برنامه را با آنها متعهدانه امضا کردیم. بحث بازنگری برنامه ملی توسعه گردشگری کشور را با سازمان جهانی گردشگری شروع کردیم. آنها علاوه بر اینکه به ما مشورت فنی می‌دهند، کل هزینه‌های مربوط به مشاوران بین‌المللی را از خودشان دریافت کرده‌ایم آنهم در چنین شرایطی که کشور دارد!