به گزارش آسیانیوز، کتاب «سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو)؛ دگرگونی در ماموریت ها و کارکردها» نوشته الهه کولایی، ماندانا تیشه یار و محمود محمدی از سوی انتشارات دانشگاه تهران در ۲۲۴ صفحه به چاپ دوم رسیده است.
------------------
بیشتر بخوانید
لحظات «آغاز جنگ هسته‌ای» بر اساس داده‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی+ویدیو
----------------------------------------------------
این کتاب شامل پنج فصل است. فصل اول «ناتو، ماموریت ها و کارکردها»، فصل دوم «چگونگی تحول در ماموریت ها و کارکردهای ناتو»، فصل سوم «دگرگونی در ماموریت ها و کارکردهای ناتو»، فصل چهارم «ناتو و امنیت آسیای مرکزی» و فصل پنجم «رویکرد حقوقی به اقدام های ناتو در دوران پس از جنگ سرد» نام گرفته است.
جمع بندی این اثر با بررسی آن این گونه توصیف شده است: این کتاب فضای امنیتی جهان با طیف گسترده ای از خطرها و چالش ها روبه روست. اتحادیه اروپا و ناتو باید در شرق نزدیک خود با ترکیبی پیچیده از درگیری مسلحانه داخلی و منازعه بین دولتی رویارو شوند. در شرق آسیا هم تنش ها درحال افزایش است. پکن در حال گسترش نفوذ خود به ویژه در دریای چین جنوبی است.
-------------
بیشتر بخوانید
آغاز جنگ جهانی سوم؟/بایدن گفت با هم پیمانان به روسیه پاسخ قاطع می دهیم!
------------------------------------
گسترش سلاح های هسته ای و موشک ها همچنان امنیت و ثبات بین المللی را تهدید می کنند. امینت اروپا به دلیل تهدیدهای فراوان در معرض خطر است. اما مهم ترین چالش آن جنبه جغرافیایی دارد: مناطقی که در مرزهای شرقی و جنوبی آن قرار دارند. مهم ترین چالش اتحاد اروپا و ناتو، مقابله با تهدیدهای روسیه با استفاده از همه ابزارهای ممکن، از قدرت سخت تا قدرت نرم و بهره برداری آشکار و نهان از نیروها و ابزارهای نظامی است. «راهبرد جدید اروپا در سیاست خارجی و امنیتی» در ژوئن ۲۰۱۶ به کارآمدی ابزارهای اتحاد اروپا پرداخت.
ماهیت پیچیده فرامرزی و فرامنطقه ای چالش های امنیتی کنونی، اتحادیه اروپا را به سازمانی تبدیل می کند که بتواند به طور فزاینده، خود را به عنوان تامین کننده امنیت قرار دهد. به تهدیدهایی که در دستور کار امنیت کمیسیون اروپا اروپا آمده مانند «تروریسم، جرم سازمان یافته، جنگجویان خارجی، تهدیدهای ترکیبی، قاچاق انسان، مهاجرت، مدیریت مرزها، امنیت انرژی و سایبری و نیز تهدیدهایی چون گسترش سلاح های کشتارجمعی، دزدی دریایی» هم اشاره شده است.
در پی تحولات دو دهه اخیر، اهمیت همکاری های امنیتی آمریکا و اروپا مشخص تر شده است. روند تحولات نشان داده با پایان جنگ سرد و نظام دوقطبی، رویارویی ایدئولوژیک روسیه با غرب، محتوایی متفاوت یافته است.
با اینکه دونالد ترامپ در چارچوب سیاسی رویگردانی از همکاری های بین المللی، ناتو را منسوخ و ازکار افتاده دانسته بود، ولی با روی کار آمدن دولت جو بایدن، امید به تقویت حضور و زنده شدن نفوذ آمریکا در این سازمان افزایش یافت.
---------
بیشتر بخوانید
پیش بینی عاقبت جنگ روسیه و اوکراین توسط کارتون سیمپسون‌ها+ویدئو
-----------------------------------------
نویسندگان این کتاب نتیجه گیری کرده اند که تنش هایی قومی در سطوح ملی و منطقه ای در نقاط مختلف جهان، خطر تروریسم و تهدیدهای ناشی از گسترش سلاح های کشتارجمعی و لزوم برقراری امنیت در منابع تولید و مسیرهای انتقال انرژی و ایجاد ثبات در بازارهای اقتصادی و مالی موجب شده است که پیمان دفاعی - نظامی ناتو در عصر جدید، کارویژه جدیدی را برای خود تعریف کند و ابزارهای جدیدی برای رسیدن به هدف در خدمت بگیرد.
بیش از نیم قرن پیش، دولت های عضو این پیمان در منشور آتلانتیک اعلام کردند که هدف اصلی آنان از ائتلاف با یکدیگر، حفظ ارزش های لیبرال دموکراسی و نظام اقتصادی مبتنی بر سیستم سرمایه داری در کشورهای خود و گسترش آن در سراسر جهان است.
امروزه به جرئت می توان گفت که آنان همچنان راهی طولانی برای دستیابی به آن هدف ها پیش رو دارند. این سازمان دوران دگرگون شدن خود پس از فروپاشی اتحاد شوروی را پشت سر گذاشت و توانست خود را با شرایط جدید به خوبی سازگار سازد.
به کارگیری سیاست هایی مانند گسترش این پیمان از راه پذیرش اعضای جدید و نیز جلب همکاری از دیگر کشوها در چارچوب برنامه هایی مانند ابتکار «مشارکت برای صلح» نه تنها موجب شد که در دهه ۱۹۹۰ فعالیت های صلح بانی این پیمان در منطقه بالکان سبب شود تا نقش ژاندارمی جهان در کنار سازمان ملل را به خود اختصاص دهد، بلکه رخدادهای تروریستی ۱۱ سپتامبر نیز زمینه حضور بیشتر آن در قفقاز و آسیای مرکزی را فراهم کرد.
گسترش تصاعدی پیمان ناتو در سراسر جهان، چنان سرعتی دارد که می توان سایه حضور آن را از منطقه جنگ زده «دارفور» در قاره آفریقا تا منطقه زلزله زده «آچه» در آن سوی قاره آسیا دید. ناتو دیگر یک پیمان دفاعی-امنیتی صرف نیست.
موضوعاتی که در دستور کار نشست های مختلف سران عضو این پیمان قرار می گیرد، دامنه گسترده ای دارد. از مبارزه با قاچاق مواد مخدر در آسیای مرکزی تا برقراری امنیت بازهای های المپیک یونان، از آموزش افسران امنیتی عراق تا کمک به توفان زدگان «کاترینا» در آمریکای شمالی و خاموش کردن آتش در جنگل های پرتغال، از برقراری شبکه اینترنت نخبگان در قفقاز تا مشارکت در اجرای برنامه خاورمیانه بزرگ و دموکراتیک، جزئی از برنامه های ناتو در قرن بیست ویکم هستند.
این سازمان می کوشد با حفظ کارویژه های نظامی پیشین، نقش مهم ترین نهاد مدنی در جامعه جهانی قرن بیست ویکم را نیز برعهده بگیرد. در این میان، کشورهای بسیاری نیز در صف ائتلاف با قدرتمندترین پیمان تاریخ منتظر مانده اند.
می توان انتظار داشت که پس از بالکان، آسیای مرکزی و قفقاز، کشورهای حوزه مدیترانه و سپس خاورمیانه حضور بیشتر این سازمان را در زندگی خود شاهد باشند.
کتاب سازمان پیمان آتلانتیک شمالی؛ ناتو(دگرگونی در ماموریت ها و کارکردها)، تالیف الهه کولایی، ماندانا تیشه یار و محمود محمدی از سوی انتشارات دانشگاه تهران تجدید چاپ شده است./
گزارشگر: سید رحمان موسوی