به گزارش آسیانیوز، پس از کاهش فراگیری بیماری کووید در سطح جهان، خبرهایی از شیوع بیماری جدیدی به نام "آبله میمونی" در کشورهای مختلف مخابره شد که با گسترش آن به بیش از دوازده کشور نگرانی های زیادی را در بر داشته است، خوشبختانه این بیماری مشترک بین انسان و حیوان، علیرغم سختی درمان، برای پزشکان و دامپزشکان، بیماری ناشناخته ای نیست و با توجه به وجود واکسن آبله و ایمنی که این واکسن توانسته است در برابر بیماری آبله میمونی ایجاد کند.
نگرانی ها بابت آن، همچون بیماری ناشناخته کرونا نیست؛ مگر آنکه تغییرات عجیبی در سویه های آن روی دهد. خبر خوب در خصوص این بیماری آنکه درصد مرگ و میر در آن علیرغم دوره بهبودی متوسط سه هفته ای، بسیار پایین بوده و اکثرا در افرادی با شرایط خاص اتفاق می افتد. ضمن آنکه با توجه به تجربه بیماری کرونا، تا به امروز کنترل خوبی نسبت به شیوع آن در جهان صورت گرفته و نگرانی چندانی در خصوص شیوع آن وجود ندارد.
ولی خالی از لطف نیست که آشنائی کلی از این بیماری داشته باشیم.
یکی از ابهامات بزرگی که همزمان با پدید آمدن آبله میمونی در جهان به وجود آمده، تردید در وجود ارتباط میان آبله میمونی و بیماری کروناست، در پاسخ به این تردید باید اذعان کنیم که هیچ ارتباطی بین این دو بیماری نیست چراکه از دو نوع خانواده مختلف ویروسی منشا گرفته و علائم مشخص و جداگانه ای با یکدیگر دارند. هرچند در علائم آزمایشگاهی و یا بالینی مثل تب ممکن است تشابهاتی وجود داشته باشد، اما در کل متفاوت از یکدیگرند.
آبله میمون چیست؟
آبله میمون، بیماری مسری است که علت آن آلودگی با ویروس مانکی پاکس است، ویروسی از گونه "اورتوپاکس" و خانواده "پاکس ویریده" که شامل ویروس آبله گاوی نیز می شود. این بیماری بیشتر در آفریقا یافت می شود، اما با مشاهده آن در کشورهای دیگر نگران کننده شده است. اولین بار این بیماری درسال1959 در دانمارک به عنوان عاملی عفونی در پستانداران دربند همچون حیوانات درون باغ وحش شناخته شد، ولی اولین ابتلای انسانی به این بیماری در کشور کنگو و در سال 1970 گزارش شد و همچنان در همان منطقه آفریقا بروز پیدا می کند و اغلب کودکان کمتر از ده سال و افرادی که در تماس مستقیم با حیوانات آلوده هستند را درگیر می نماید.
در سال 2003 مواردی از ابتلا در جایی به غیر از آفریقا و درغرب کشور آمریکا و در بین 71 بیمار بین 1 تا 51 سال مشاهده شد که منشا آن سگهای بومی دشتی گزارش شد. هرچند بیماری در آن زمان کنترل شد، اما حالا و پس از نوزده سال در کشورهایی همچون بلژیک، آلمان، فرانسه، ایتالیا، اسپانیا، سوئد، پرتغال، انگلیس، کانادا و آمریکا از موارد ابتلا به این بیماری گزارشهایی به سازمان بهداشت جهانی ارسال شد و بعد از شناسایی بیش از صد مورد ابتلا به آبله میمون در اروپا، زنگ خطر در سازمان بهداشت جهانی به صدا در آمد.
هر چند منبع اصلی بروز آبله میمون ناشناخته است اما بر طبق مجموع سوابق ثبت شده جوند گان آفریقائی و میمون ها می توانند در انتقال ویروس و آلوده کردن انسانها نقش داشته باشند. تا به امروز دو نوع (سویه) ویروس آبله میمون شناخته شده: سویه آفریقای مرکزی و سویه آفریقای غربی که البته ویروس آفریقای مرکزی از آفریقای غربی خطرناکتر بوده و منجر به عفونت شدیدترمی گردد.
علائم
علائم اغلب با تب، سردرد، گرفتگی و دردهای عضلانی و خستگی همراه بوده و همانطور که می بینید با علائم و نشانه های بیماری آبله مشابه است اما تفاوت آبله میمون با آبله معمولی تورم و در گیری غدد لنفاوی در آبله میمون است. مدت زمان بروز علام از زمان آلودگی حدود یک تا دو هفته است که در برخی موارد پانزده روز تا سه هفته نیز زمان برده است. یک تا سه روز بعد از تب راش های پوستی نمایان می شوند که معمولا ابتدا بر روی صورت خود را نشان می دهند و سپس به قسمتهای دیگر بدن نیز منتقل می گردند. روند بروز و تغییر راش های پوستی اینگونه خواهد بود : لک، جوش، تاول، جوش چرکی، برجستگی پوست و پوسته پوسته شدن و بیمار حدودا دوهفته تا یک ماه درگیر این بیماری خواهد بود.
تشخیص
این بیماری تشخیص اختصاصی ندارد زیرا تستهای آنتی بادی و آنتی ژن برای تشخیص آن کارآیی ندارند از اینرو امکان شناسائی بیماری از طریق آزمایش خون نیز وجود نخواهد داشت. روش تشخیص آبله میمون تهیه نمونه از تاولهای پوستی ایجاد شده و انجام تست پی سی آر در آزمایشگاه توسط متخخصین است که با توجه به آزمایش ویروس شناسی نتیجه آن مشخص می گردد.
راههای انتشار
انتقال بیماری از طریق تماس با انسان یا حیوان آلوده و یا وسائلیست که ویروس با آنها تماس داشته است در این حالت ویروس می تواند از راه منفذهای باز ( خراش یا زخم) بر روی پوست، غشاء مخاط چشم، دهان و یا بینی و البته دستگاه تنفسی منتقل گردد. از سوی دیگربا توجه به آنکه حیواناتی همچون موش و خرگوش نیز امکان ابتلا به آبله میمون را دارند از طریق گزش و خراش می توانند این بیماری را منتقل کنند .
از موارد مهم در جلوگیری از انتشار این بیماری دقت در آلوده نشدن توسط رختخواب یا لحاف و کلا وسائلیست که بیمار با آن تماس داشته است. باید توجه داشت انتقال انسان به انسان آبله میمون در وهله اول از طریق قطرات دستگاه تنفسی است ولی با توجه به آنکه این قطرات نمی توانند بیش از نیم تا یک متر جا به جا شوند اگر تماس طولانی رو در رو با فرد مبتلا وجود داشته باشد ، امکان ابتلا به بیماری بالا خواهد بود.
پیشگیری
حال که می دانیم این بیماری چگونه سرایت پیدا می کند بررسی راههای پیشگیری از آن بیشتر قابل درک خواهد بود.
- نظافت فردی خصوصا شستن و ضدعفونی نمودن دستها را رعایت شود.
-با کفشهای خود که با آن به جاههای مختلف رفته اید وارد محیط داخلی زندگی خود نشوید.
-به حیوانات ولگرد، وحشی و مرده نزدیک نشوید. (خصوصا در مناطقی که احتمال آلودگی وجود دارد)
-افراد مبتلا را از افراد در معرض عفونت جدا نمایید.
-از تماس با حیواناتی که به مناطق شایع بیماری رفته اند اجتناب نمائید.
-گوشت کاملا پخته مصرف نمائید.
-از دست زدن و خوردن گوشت شکار در مناطقی که احتمال آلودگی وجود دارد اجتناب نمائید.
-از تماس با وسائل مرتبط با انسان یا حیوان آلوده دوری نمائید. (لباس، رختخواب، ملحفه و...)
-هنگام مراقبت از بیماران از تجهیزات حفاظت فردی (ماسک، نقاب، دستکش و...) استفاده کنید.
درمان
تاکنون هیچ درمان خاصی برای آبله میمون وجود ندارد. اما احتمالاً پزشک به بیمار کمک می‌کند با تجویزاستراحت، مایعات فراوان و داروهای بدون نسخه از عوارض جدی بیماری جلوگیری نموده و احساس بهتری در بیمار ایجاد کند. جهت کنترل شیوع، پزشکان از گاماگلوبولین واکسینیا (ساخته شده از خون افرادی که اخیراً علیه آبله واکسینه شده‌اند) و یا داروهای ضد ویروسی و همچنین واکسن آبله کمک می گیرند. طبق تحقیقات واکسن آبله هشتا د وپنج درصد در پیشگیری از بیماری موثر است و در حال حاضر نیز دو واکسن برای جلوگیری از این بیماری وجود دارد :
ACAM2000 / JYNNEOS
این دو واکسن حاوی ویروس زنده می باشد که با تزریق آن ممکن است اسکار یا جاماندگی از تزریق واکسن روی بازوی افرادی که آنرا تزریق کرده اند به جای ماند. در مجموع بهتر است تا قبل از قرار گرفتن در معرض آبله میمون واکسن تزریق شده باشد، اما تزریق پس از قرار گرفتن در معرض ویروس به پیشگیری از بیماری و یا کاهش آن نیز کمک می نماید.
در پایان یادآور می شوم که گسترش این بیماری در جهان در حال رصد بوده و تا حدود زیادی نیز کنترل شده است و با توجه به نادر بودن این بیماری ویروسی و کنترل شدن آن نباید ترسی از شیوع آن داشت اما رعایت نظافت و اصول بهداشتی امری طبیعی و حتمی است که در هر حال باید در تداوم و حفظ آن کوشید./