به گزارش آسیانیوز، علی زنداکبری؛ نمایش پروین، نمایشی است برای مخاطب خاص، اینکه چه تعریفی از مخاطب خاص داشته باشیم نکته دیگریست، اما به نظر نگارنده این نمایش گذشته از درک تئاتری، به صبر و حوصله برای هضم احساسی هر پرده از اجرای آن نیازمند است که همین حوصله و صبر مخاطب این اثر را خاص می کند.
زمان نمایش طولانی است و بیش از دو ساعت و نیم زمان می برد، هرچند می توانست با یک استراحت بین دو پرده اول و آخر تماشاگران را بیشتر با اثر همراه کند، لیکن نظر کارگردان در عدم دو تکه کردن حس مخاطبش شرط است. به هر حال داستان نمایش درباره ماهه ای پایانی زندگی شاعر به نام ایران زمین بانو "پروین اعتصامی" است،
این داستان در چهار پرده روایت می شود و هر پرده به مرور تماشاگر را با شخصیتها و رویدادهای حال و گذشته پیرامون این شخصیت آشنا می کند و البته نکاتی را نیز در خصوص وی به تماشاگر ارائه می دهد که به شخصه از آن بی اطلاع بودم و از صحت و سقم آن نیز اطلاعی نداشتم، همچون تشخیص اشتباه بیماری اعتصامی که گمان می کردم بر اثر بیماری حصبه از دنیا رفته است.
حال آنکه تشخیص اشتباه دکتر منجر به در گذشت وی شده است البته در نمایش اشاره ای به بیماری اصلی که باعث مرگ ایشان شده است نمی شود. نمایش با موسیقی فرشاد دهنوی حال و هوای هر پرده را به خوبی القا می کند که اجرای زنده پیانو نیز خود همفزایی لازم را به همراه دارد.
افکت های صوتی در صدای باران و رعد و برق و یا باز و بسته شدن درب، گه گاه بالانس، کیفیت و هماهنگی لازم را ندارد. اشکالاتی نیز به ساختار و نمایشنامه نیز وارد است، اما گذشته از آن نمایش شاخصه های مهم و با ارزش دیگری دارد که به آن خواهم پرداخت. ضمن آنکه باید اذعان کنم به صحنه رفتن تئاتری با مضمون زندگی شاعر به نامی همچون پروین اعتصامی اتفاق مهمی است که نباید به سادگی از کنار آن گذشت.
طراحی صحنه
رضا مهدی زاده طراحی صحنه جالبی داشته، حیاط منزل پروین در تهران با بالکن، حوض، اطاق میهمان، سرسرای ورودی، اطاق خدمه، درخت و طناب رخت و... تمثیلی از خانه های تهران قدیم است و استفاده مناسبی از فضای وسیع صحنه داشته است. جز پرده آخر که به اتفاقات درون محل استراحت و درگذشت شخصیت اصلی نمایش می پردازد، داستان سه پرده اول در همان دکور حیاط اجرا می شود.
طراحی چهره
یکی از نقاط قوت نمایش، طراحی چهره آن است که با وجود پیشکسوتی همچون بانو ماریا حاجیها، که سابقه درخشانی در حرفه اش دارد اتفاق عجیبی نبود حال آنکه قدرت باورپذیری بازیگرها را افزایش داده بود. خصوصا شخصیت اصلی اثر، که نرگس محمدی نقش آفرین آن است. هرچند شباهت نزدیکی بین ایشان و کاراکترشان وجود دارد ولی دقت و به کارگیری جزئیات و ایجاد تشابه زیاد بین هنرپیشه و شخصیت اثر هنریست که از دستان توانای طراحی چون بانو حاجیها بر می آید اتفاقی که در خصوص چهره فخرالملوک(اکرم محمدی) به عنوان شخصیت مادر پروین نیز رخ داده است.
هنرمندی که تنها به گریم سنتی اتکاء نمی کند بلکه برای هر کاراکتر شخصیت پردازی در قالب طراحی چهره انجام می دهد، جائیکه این اتفاق در قالب کاراکتر صنمی(مریم ندایی) که خدمتکاری است کم سن و سال اما زحمتکش و یا پدر پیر علیلش مش رستم(مجید رحمتی) که هر کدام با المانهای شخصیتی مخصوص به خود بازپروری شده اند.
موهای جو گندمی و گونه های برجسته امین زندگانی در نقش سرهنگ همایون فال همسرمتارکه کرده پروین برای نشان دادن بعد خشک، نظامی و خود خواهانه او و یا سیبیل فر خورده ابوالفتح برادر بزرگتر پروین با نقش آفرینی مسلط سید جواد یحیوی به او قالبی را داده تا در نقش یک حامی دلسوز قابل درک باشد. موی بلند و فرفری و سبیل باریک شخصیت آرشاک(جواد مولانیا) درقالب عاشق ارمنی پروین، شمایل قشر هنرمندیست با روحیات لطیف که در مقابل چهره خشمگین و انفجاری با ریش و صورت درهم نصرالله(مهران رنجبر) برادر کوچکتر پروین در تضاد است.
طراحی لباس
به وجود آوردن حس و حال دهه بیست ایران در کناره چهره پردازی و طراحی دکور با طراحی لباس بازیگران نیز ارتباط مستقیم دارد. جائیکه بانو پریدخت عابدین نژاد چه از حیث فرم و چه از حیث رنگ نهایت تلاش خود را کرده است.
از لباس روستاگون صنمی با گلهای ریز و فراوان و مش رستم با آن عینک و کلاه و عصای زیربغلش گرفته تا لباس نظامی سرهنگ و یا لباس روشنفکر مآبانه نصر الله، وی لباس شخصیت پروین را براساس سادگی انتخاب نموده تا موید روحیات شخصیت ساده و بی آلایش خود پروین باشد نگاه کنید به لباسهای یک تکه و یک رنگ و کفش ساده این شخصیت در همراهی با مادرش فخر الملوک که از لباسی یکسره و وزین استفاده می کند و یا لباس رنگی آرشاک با آن پاپیون و کلاه مهکامه به عنوان فردی نوجو و متحول .
شخصیت ابوالفتح اما کار بیشتری برده جائیکه او با دو کلاه شاپو و کلاه پهلوی به همراه کت شلوار و کراوت و جلیقه هم وجهه کلاسیک خود را باید نشان دهد و هم در پرده دیگر با عبایی بر دوش تداعی کننده بزرگ خانواده با ظاهری مذهبی-سنتی باشد.
بازیگران
تیم بازیگری نمایش انصافا هم در پرداخت و هم در اجرا موفق عمل کرده اند چه در نقشهای اصلی و چه در نقشهای فرعی، نرگس محمدی در نقش پروین اعتصامی، وقار، مهربانی و روحیات لطیف این شاعره را به خوبی اجرا می کند و اگر روزگاری اثری سینمائی بر اساس این شخصیت ساخته شود بهترین گزینه بانو محمدی خواهد بود. اکرم محمدی نیز در نقش مادر پروین (فخر الملوک) حدود کاراکترش را در کمرنگ نشدن شخصیت اصلی با نگاهی به حفظ ارزشهای خانواده به تعادل می رساند.
امین زندگانی اما با نقش منفی سرهنگ فضل الله همایون فال تجربه سنگین وموفقی را از سر می گذراند، تجربه ای که انتظارات را از وی زیاد می کند. جواد یحیوی نیز با هر اجرایش در تئاتر پخته تر از قبل بر صحنه حضور می یابد. او به نحوی کاراکتر محوری ابوالفتح را به خوبی در آورده تا هم در برابر گستاخیهای سرهنگ بایستد و هم برادر نا آرام و خشونت طلبش را مهار کند تا فضای احساسی خانه را برای مادر و سایر اعضاء مدیریت کند. مهران رنجبر، مریم ندایی، مجید رحمتی، جواد مولانیا، فربد غفاری، آتنا تندرو و سهیل ملکی در کنار سایر بازیگران به خوبی از عهده وظایفشان بر آمده اند و بار زمان طولانی اجرا را به دوش می کشند ضمن اینکه دیدن پیشکسوت تئاتر، هوشنگ قوانلوی عزیز علیرغم نقش کوتاهش مایه مسرت است.
سخن آخر
نمایش پروین اثر پر زحمت و پر جزئیاتی بوده است که قطعا بی کم و کاست نیست، اما همینکه جسارت پرداخت به یکی از مهمترین شخصیتهای ادبی تاریخ کشورمان را داشته و آنرا با تلاش و سختی به اجرا درآورده، بسیار با ارزش و قابل احترام است و باید به حسین کیانی عزیز بابت آن تبریک گفت، امید آنکه به زودی شاهد ساخت اثر سینمائی نیز بر اساس زندگی پروین اعتصامی باشیم./