علائم معمولی شقاق مقعدی احساس پارگی یا سوزش و معمولاً مقدار کمی خونریزی قرمز روشن در طول و بعد از اجابت مزاج است. این وضعیت می‌تواند بسیار دردناک باشد.
تخمین زده می شود که از هر ۱۰ نفر یک نفر ممکن است در طول زندگی خود دچار شقاق مقعدی شود. اگرچه نمی توان رقم دقیقی را تعیین کرد، زیرا ممکن است برخی از افراد از صحبت کردن در مورد این بیماری با پزشک خود خجالت بکشند.
شکست و به نتیجه نرسیدن درمان دارویی نشانه ای برای درمان جراحی است. معمولا بیماران در تلاش‌های مداوم برای یافتن یک درمان پزشکی جایگزین برای شقاق مقعدی هستند که به اندازه روشهای جراحی و شقاق برای این بیماری موثر باشد.
علل ایجاد شقاق مقعدی
شقاق مقعدی اغلب در اثر آسیب به مجرای پشتی (مقعد) ایجاد می‌شود. کشش و پارگی ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که فرد مدفوع سختی را دفع کند.
در بیشتر افراد، این آسیب پوستی بدون هیچ مشکلی به سرعت بهبود می‌یابد. با این حال، به نظر می‌رسد برخی از افراد فشار عضله اطراف مقعد (اسفنکتر مقعد) بالاتر از حد طبیعی دارند. عضله "سفت تر" از حد معمول است.
تصور می شود که این افزایش فشار ممکن است خون رسانی به مقعد را کاهش دهد و در نتیجه روند بهبود زخم را به تاخیر بیندازد. انقباض عضلات می‌تواند باعث ایجاد پارگی مقعد (شقاق) شود.
یبوست می‌تواند احتمال ایجاد شقاق مقعدی را افزایش دهد.یبوست یا زمانی اتفاق می افتد که مدفوع شما سفت شود و دفع آن سخت تر ویا دردناک تر باشد، یا اینکه دفعات دفع مدفوع شما به میزان قابل توجهی کمتر از حد معمول باشد.
برخی از داروها به ویژه مسکن های قوی می توانند شما را دچار یبوست کنند. شرایط پزشکی مانند کم کاری غده تیروئید نیز همینطور است.
گاهی در صورت داشتن اسهال شدید، شقاق مقعدی رخ می‌دهد. شقاق مقعدی در دوران بارداری و زایمان نیز شایع است.در حدود 1 زن از هر 10 زن هنگام زایمان طبیعی به فیشر مبتلا میشوند.
در تعداد کمی از موارد، شقاق به دلایل دیگر رخ می‌دهد. به عنوان مثال، بیماریهای التهابی روده مثل بیماری کرون، کولیت اولسراتیو یا یک عفونت مقاربتی مانند عفونت تبخال مقعدی
شقاق مقعد چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک شما معمولاً پارگی مقعد (شقاق) را با علائم معمول شما و با معاینه پوست اطراف (مقعد) تشخیص می‌دهد. معمولاً هیچ آزمایش دیگری لازم نیست، اما پزشک ممکن است به عوامل دیگری مشکوک شود و آزمایش‌های دیگری را فقط برای بررسی روده و مجرای پشتی ترتیب دهد.
درمان شقاق مقعد
هدف اصلی درمان شقاق مقعدی کاهش درد است. درمان شقاق مقعدی معمولاً با پیروی از یک رژیم غذایی با فیبر بالا و همچنین مصرف مایعات کافی برای نرم شدن مدفوع و جلوگیری از آسیب بیشتر به ناحیه در حین بهبود زخم آغاز می‌شود. معمولاً داروهای ضد درد نیز تجویز می شود.
معمولاً شقاق مقعدی با درمان خانگی بهبود می یابد. اما در مورد شقاق مزمن مقعد، گاهی اوقات جراحی توصیه می‌شود.
داروی شقاق مقعد
میزان تاثیر گذاری دارو و پماد برای درمان شقاق به عوامل مختلفی بستگی دارد، به طور مثال نوع این بیماری، علت ایجاد عارضه و سن بیمار و … همگی در نتیجه درمان دارویی اثرگذار هستند. اگر بیمار خیلی سریع و زمانی که فیشر در حالت حاد است، برای درمان اقدام کند، شانس رفع شقاق با مصرف پماد بیشتر است، معمولاً با چند روز مصرف دارو می‌توان علائم بیماری رفع نمود. داروهایی که برای تسکین درد و بهبود شقاق مقعد استفاده میشوند معمولا به شرح زیر است:
۱- کرم یا پماد بی حس کننده
این باید قبل از رفتن به توالت اعمال شود. کرم ها و پمادهای بی حس کننده را می توان با نسخه یا بدون نسخه تهیه کرد. پمادهای بی حس کننده فقط باید برای دوره های کوتاه تا حدود پنج تا هفت روز استفاده شوند، در غیر این صورت ممکن است پوست اطراف مقعد تحریک شود.
۲- کرم یا پماد استروئیدی
اگر تورم شدید باشد، ممکن است استروئیدهای موضعی برای کاهش تورم توصیه شود. این ممکن است به تسکین درد و هر گونه خارش کمک کند. برای جلوگیری از عوارض جانبی مانند نازک شدن پوست یا بزرگ شدن رگ های خونی، استروئیدها را نباید بیش از یک هفته در یک زمان استفاده کرد.
۳- مسکن ها
ایبوپروفن و پاراستامول می توانند به کاهش درد کمک کنند. از مصرف مواد افیونی باید اجتناب شود، زیرا این امر می تواند باعث یبوست شود که ممکن است وضعیت را بدتر کند و به طور بالقوه اعتیادآور باشد.
۴- نرم شدن مدفوع
اگر مدفوع نرم نگه داشته شود، شقاق مقعدی راحت‌تر بهبود می‌یابد تا راحت‌تر دفع شود. رژیم غذایی حاوی مقدار زیادی مواد غذایی با فیبر بالا، مانند میوه، سبزیجات، غلات کامل، آجیل و دانه ها ممکن است کمک کننده باشد.
داروهایی که به‌عنوان نرم‌کننده مدفوع عمل می‌کنند نیز ممکن است با نسخه تهیه شوند یا از داروخانه‌ها بدون نسخه خریداری شوند.
۵- پماد نیتروگلیسیرین برای درمان شقاق
نیتروگلیسیرین (گیلسیرین تری نیترات) از معروف ترین و بهترین پمادها برای درمان شقاق است که پزشک معرفی می‌کند. با استعمال این پماد ماده ای به نام نیتریک اکسید یا NO در بدن آزاد می‌شود. نیتریک اکسید گردش خون در این موضع را افزایش می‌دهد، در نتیجه از فشار داخلی عضله کاسته شده، بنابراین درد و سوزش مقعد نیز رفع می‌شود. با تداوم در مصرف می‌توان بیماری را به طور کامل از بین برد.
درمان شقاق با لیزر
شاید فکر کنید درمان شقاق مقعدی (درمان فیشر) به طور قطعی نیاز به تیغ و عمل جراحی دارد، ولی امروزه تکنیک درمانی نوین و بسیار اثربخشی تحت عنوان لیزر درمانی به وجود آمده است که در کمتر از یک ساعت بیماری شما را برای همیشه درمان می‌کند. درمان سریع شقاق مقعدی با لیزر، با تاباندن اشعه و پرتوهای لیزر به موضع بیماری و نفوذ این پرتوها به عمق پوست انجام می‌شود.
جراحی شقاق مقعد
نوع جراحی توصیه شده برای درمان شقاق مقعدی معمولاً اسفنکتروتومی است که هدف آن شل کردن اسفنکتر مقعد است. یک جراح عضله را برش می دهد تا عضله مقعد را شل کند، بنابراین خون رسانی را بهبود می بخشد و به بهبودی کمک می کند. بی اختیاری از عوارض احتمالی این جراحی است، بنابراین این جراحی فقط به افرادی توصیه می شود که علائم آنها با وجود دارو حداقل یک تا سه ماه ادامه داشته باشد. زمان بهبودی جراحی شقاق مقعد از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
در روش درمان شقاق با لیزر، کانال مقعدی شما کمی شل می‌شود و با کمک اشعه لیزر زخم و ترک ناشی از این بیماری ترمیم می‌گردد. روش لیزر فیشر یک عمل سرپایی به شمار می‌رود که با بی حسی موضعی انجام می‌شود اما نتایج آن قطعی است.
عمل شقاق با لیزر در مقایسه با جراحی فیشر مزایای بی شماری دارد و به همین دلیل تا این حد مورد استقبال بیماران قرار گرفته است.
چگونه از شقاق پیشگیری کنیم؟
. از یبوست اجتناب کنید و مدفوع را نرم نگه دارید
. مقدار زیادی فیبر مصرف کنید که در میوه ها، سبزیجات، غلات، نان سبوس دار و غیره وجود دارد.
. مقدار زیادی آب بنوشید. بزرگسالان باید حداقل دو لیتر (۱۰-۱۲ فنجان) مایعات در روز بنوشند.
. مکمل‌های فیبر و ملین‌ها. اگر یک رژیم غذایی با فیبر بالا کمکی نمی‌کند، می‌توانید مکمل های فیبر (عوامل حجیم کننده) مانند ایسپاگولا، متیل سلولز، سبوس یا استرکولیا مصرف کنید.
. احساس نیاز به دفع مدفوع را نادیده نگیرید. برخی از افراد رفتن به توالت را به بعد موکول می‌کنند. این ممکن است منجر به تشکیل مدفوع بزرگتر و سفت تر شود که دفع آنها بعدا دشوارتر است.
. از مسکن هایی که حاوی کدئین هستند، مانند کودامول اجتناب کنید، زیرا آنها یکی از علل شایع یبوست هستند. پاراستامول برای کاهش ناراحتی ناشی از شقاق ترجیح داده می شود.