غول سینمای فرانسه درگذشت/خالق فیلم ماندگار «از نفس افتاده»

به گزارش آسیانیوز، این کارگردان، فیلمنامه‌نویس و نظریه‌پرداز سینمایی نخستین بار برای ساخت فیلم «از نفس افتاده» مورد تحسین جهانی قرارگرفت


آثار گدار در سال‌های پایانی زندگیش بیشتر بر اساس مرور رویدادهای گذشته و ارزیابی آینده بود.

روزنامه فرانسوی لیبراسیون گزارش داد که ژان لوک گدار، کارگردان فرانسوی - سوئیسی سرشناس در سن ۹۱ سالگی درگذشت. او یکی از چهره‌های کلیدی در عرصه سینما بود که این صنعت را در اواخر دهه ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ متحول کرد.

گدار که بیشتر به دلیل سبک فیلم‌برداری نمادین و به ظاهر بداهه‌اش و همچنین رادیکالیسم در آثارش شناخته می‌شود، با مجموعه‌ای از فیلم‌هایی که رنگ و بوی سیاسی داشت در دهه ۱۹۶۰ جای خود را پیدا کرد. او در سال‌های اخیر به استفاده از تکنولوژی‌های مدرن رو آورد و شروع به تجربه فناوری دیجیتال کرد.

گدار که در سوم دسامبر ۱۹۳۰ در پاریس متولد شد، در ساحل دریاچه ژنو در سوئیس به مدرسه رفت. پس از بازگشت به پاریس پس از اتمام تحصیل در سال ۱۹۴۹، به محافل روشنفکری سینماگران راه یافت که پس از جنگ در پایتخت فرانسه شکوفا شده بودند.

این سینماگر پس از ملاقات با افرادی مانند آندره بازن منتقد و کارگردان‌هایی مانند فرانسوا تروفو، کلود شابرول و ژاک ریوت، شروع به نوشتن برای مجلات فیلم کرد. سپس با ساخت مجموعه‌ای از فیلم‌های کوتاه مانند شارلوت و ورونیک در سال ۱۹۵۷، راه خود را برای ساخت فیلم هموار کرد. این فیلم بر پایه داستانی از اریک رومر درباره دو دختر دانشجوی هم‌اتاقی در پاریس است.

فیلم سینمایی بلند گدار به نام «از نفس افتاده» که در سال ۱۹۵۹ در پاریس فیلمبرداری شد، بر پایه داستانی از فرانسوا تروفو بود که کار اصلی پرداخت داستانی آن را کارگردان بزرگ ژان پیر ملویل بر عهده داشت. گدار این فیلم را با استفاده ناچیز از نور مصنوعی و فیلمنامه‌ای ساخت که به طور روزانه نوشته می‌شد. از نفس افتاده در زمان اکران با موفقیت چشمگیری روبه‌رو شد و در جشنواره فیلم برلین جایزه بهترین کارگردانی را برای گدار به همراه آورد.


این فیلمساز سپس در دهه ۱۹۶۰ با سرعت به ساخت فیلم‌هایش ادامه داد و علاوه بر سینمای فرانسه، قراردادهای سنتی هالیوود را نیز به چالش کشید. این دهه پربارترین دوره زندگی گدار بود و او هر سال به‌طور میانگین دو فیلم ساخت.

گدار در عین حال از عرصه سیاست جدا نبود. نیمه دوم دهه ۱۹۶۰ میلادی شاهد حرکت‌های اعتراضی بسیاری بود که شامل کشورهای مختلفی از آمریکا تا اروپا می‌شد. این اعتراض‌ها بیشتر درباره مناسبات حاکم بر جامعه سرمایه‌داری مدرن بود و از تظاهرات مسالمت‌آمیز تا رفتارهای خشونت‌آمیز را شامل می‌شد. در این میان، گدار در سال ۱۹۶۸ در همدردی با شورش‌های دانشجویی در پاریس، زمانی که فیلم «یک به اضافه یک» را می‌ساخت، اعلام کرد که قصد دارد کار و فعالیت سینمایی خود را یکسره در خدمت انقلاب قرار دهد. او در همان حال به بازبینی در کار سینمایی خود پرداخت و آثار گذشته خود را با نقدی بیرحمانه رد کرد.

گدار به همراه ژان پیر گورن با تاسیس گروه ژیگا ورتوف، روایت سینمایی به سبک سینمای داستانی رایج را بیهوده و انفعالی دانست و به جای آن سینمایی را برگزید که وظیفه آن انتقال آگاهی سیاسی باشد. فیلم‌های «تعطیلات آخر هفته» و «دختر چینی» ساخته این فیلمساز، فضای ایدئولوژیک چنین جنبشی را به ویژه در فرانسه به خوبی بازتاب می‌دهند.

در دهه ۷۰ مواضع تند سیاسی و روشنفکری گدار رفته‌رفته کمرنگ شد و این موضوعات در آثار دهه ۱۹۸۰ او کاهش یافت. او چندین سال نیز از عرصه سینما فاصله گرفت و سپس با نگاهی جدید به ساخت فیلم بازگشت. این کارگردان درنهایت با آثار متمایزش سبب شد کارشناسان سینمایی او را تاثیرگذارترین فیلم‌ساز فرانسوی دوران پس از جنگ به شمار بیاورند.

آثار گدار در سال‌های پایانی زندگیش بیشتر بر اساس مرور رویدادهای گذشته و ارزیابی آینده بود. فیلم «در ستایش عشق» ساخته سال ۲۰۰۱ که در هفتاد و یک سالگی این کارگردان ساخته شد، درباره تاریخ، زمان، خاطره و کهن‌سالی است. به نظر می‌رسد او هنگام ساخت این فیلم به موقعیتی در زندگی رسیده بود که می‌خواست به مفهوم جاودانگی بپردازد.

فیلم خداحافظی با زبان در سال ۲۰۱۴ باعث شد که گدار جایزه هیئت داوران کن را دریافت کند و در سال ۲۰۱۸ نیز او یک بار دیگر جایزه نخل طلای ویژه کن برای فیلم «کتاب تصویر» را دریافت کرد.

گدار دوبار ازدواج کرد که هر دو همسر او بازیگر بودند. آنا کارینا و آنه ویازمسکی همسران او بودند که در فیلم‌های متعددی از گدار حضور داشتند و از مهمترین همکاری‌های سینمایی را رقم زدند.

در پی درگذشت این غول عرصه فیلمسازی، امانوئل مکرون، رئیس‌ جمهوری فرانسه، در پیامی نوشت: «ما امروز یک گنجینه ملی و فردی نابغه را از دست دادیم.»/