ژن درمانی نوین ترین ترین روش درمان بیماری ها

ژن درمانی چیست؟

ژن درمانی (Gene therapy)، تکنیکی آزمایشگاهی می باشد که با غیر فعال کردن ژن بیماری زا یا جایگزین کردن ژن های سالم به جای ژن های معیوب انجام می شود. ژن ها بر اثر افزایش سن، جهش، آسیب دیدن توسط مواد شیمیایی و ... می توانند دچار تغییر شوند. برای درمان سرطان ها و بیماری های ارثی از روش ژن درمانی استفاده می شود. ویژگی هایی که از والدین خود به ارث برده ایم مانند قد، رنگ مو، رنگ چشم و ... توسط ژن ها تعیین می شوند.
ژن درمانی می تواند در آینده امکان درمان بیماری ها را بدون نیاز به جراحی و یا مصرف دارو، فقط با قرار دادن یک ژن در داخل سلول های بدن بیمار، فراهم نماید.

انواع روش های ژن درمانی

ژن درمانی با روش های مختلفی انجام می شود که در ادامه به توضیح آن ها می پردازیم:

افزودن ژن سالم

زمانی که یک ژن جهش یافته باعث توقف تولید ماده مهمی مانند پروتئین در بدن شود، از روش درمان با افزودن ژن (Gene Addition Therapy) استفاده می شود تا جایگزینی برای پروتئین از دست رفته باشد. در این تکنیک، DNA حاوی نمونه سالم از ژن جهش یافته وارد بدن می شود تا مشکل ایجاد شده حل شده و بیماری درمان گردد.

غیر فعال سازی ژن جهش یافته

فعال شدن بیش از اندازه برخی از ژن ها می تواند باعث رشد سلولی کنترل نشده گردد و بیماری هایی مانند سرطان را ایجاد نماید. در این روش، ژن معیوب که عملکرد درستی ندارد و عامل بیماری می باشد، غیرفعال می شود. این تکنیک مناسب درمان بیماری های ارثی، عفونی و انواع سرطان که بر اثر فعالیت نادرست ژن ها ایجاد شده است، می باشد.

ویرایش ژنی

ویرایش ژن، روشی است که باعث تغییراتی در DNA سلول ها می شود. در برخی موارد، تغییرات سلولی در داخل بدن انجام می شود، اما ممکن است سلول استخراج شود و قبل از بازگرداندن به داخل بدن درمان خارجی روی آن صورت پذیرد.

کاربردهای ژن درمانی

ژن درمانی همانطور که گفته شد باعث اصلاح ژنتیکی سلول های بدن انسان در جهت معالجه یک بیماری خاص صورت می پذیرد. این تکنیک می تواند بیماری های ژنتیکی مانند اختلالات خونی، اختلالات عصبی، سرطان ها، بیماری های اسکلتی عضلانی و ... درمان کند. کاربردهای ژن درمانی عبارتند از:
ژن درمانی سرطان: امروزه ژن درمانی به یکی از روش های موثر در درمان بیماری سرطان تبدیل شده است. با استفاده از یک ناقل می توان ژن را به سلول های سرطانی منتقل کرد. ژن درمانی سرطان شامل تکنیک های مختلفی می باشد. در سایت پروفسور نیرنیا به آدرس www.p7medicine.ir میتوانید در این مورد مطالعه کنید.

ژن درمانی مو: تکنیکی پیشرفته برای درمان ریزش مو می باشد. با تغییر ژن های سلول های بدن، عملکرد سلول ها تغییر پیدا می کند. این درمان پزشکی در مراحل اولیه خود می باشد اما می تواند روشی مناسب برای درمان طاسی در آینده ای نزدیک باشد.
ژن درمانی بیماری های خونی: بسیاری از اختلالات هماتولوژی یا خونی با استفاده از ژن درمانی قابل درمان می باشند.
ژن درمانی پیری: با استفاده برنامه ریزی مجدد سلولی می توان هر سلولی را به شکل مشابه با سلول های بنیادی جنینی تبدیل نمود. تحقیقات در این زمینه ادامه دارد و هدف از این تکنیک این است که افراد بتوانند پیری سالم تری داشته باشند. در مشاوره ژنتیک فرد محور برای هر شخص با توجه به شرایط و نوع بیماری اش درمان خاصی ارائه میشود.

مزایای ژن درمانی

مزایای ژن درمانی چشمگیر و قابل توجه است. این تکنیک کمک می کند که افرادی که دارای ریسک ابتلا به سرطان را دارند و یا اینکه دارای سابقه بیماری ژنتیکی هستند، بتوانند زندگی عادی را تجربه کنند و ریسک ابتلا به آن را کاهش دهند. در ادامه مهم ترین مزایای ژن درمانی را به طور جداگانه مورد بررسی قرار می دهیم.

امکان ارائه نتایج مثبت پزشکی

بد نیست بدانید که حدود ۳ درصد و حتی بیشتر از فرزندانی که متولد می شوند می توانند با تکنیک ژن درمانی بدون خطر و بدون مشکلات ژنتیکی به دنیا بیایند و شرایط زندگی معمولی را داشته باشند. متاسفانه شاهد مرگ و یر نوزادان بسیاری بعد از تولد هستیم که این مرگ به‌دلیل تأثیرات مخرب شرایط خود، بلافاصله پس از تولد اتفاق می افتد. مهم ترین عامل های مرگ و میر نوزادان تازه متولد شده نقایص مادرزادی و ابتلای آن ها به مشکلات ژنتیکی است که قبل از تولد به راحتی قابل تشخیص و درمان هستند. اینکه شما ژن های مخرب را شناسایی و قبل از لقاح جداسازی کنید می توانید به خوبی از ژن های مثبت و سالم بهره ببرید. متخصصین علوم ژنتیکی توصیه می کنند که به جای هزینه های درمانی و مراقبت در آسایشگاه از این فناوری بهره برده و با استفاده از آن شانس داشتن فرزند سالم را به خود هدیه دهید.
همیشه سابقه خانوادگی و عوامل وارثتی در تولد فرزندان بیمار نقش ندارد، بهترین گزینه این است که همواره مشاوره ژنتیک را در نظر داشته باشید و در صورت لزوم عوامل ریسک را مورد آزمایش قرار دهید. اگر زوجین دارای سابقه خانوادگی در ابتلا به هموفیلی، لوسمی، نابینایی ناشی از رتینیت پیگمانتوزیس یا یک مشکل کمبود شدید ایمنی هستند، بهترین گزینه در زمان اقدام برای بارداری این است که از ژن درمانی کمک بگیرید .

درمان خارج از بدن

در برخی از موارد ژن درمانی خارج از بدن انجام می شود، این به تشخیص پزشک انجام می شود و در واقع با بررسی مغز استخوان و یا خون برای جداسازی سلول های نابالغ درمان های لازم مد نظر قرار می گیرد. با بررسی ژن های مخرب و جداسازی آن از مغز استخوان یا خون به طور همزمان ژن های لازم به بدن تزریق می شود. در این شرایط است که سلول های نابالغ به مغز استخوان می روند و شروع به رشد و بلوغ می کنند، این سلول ها به اندازه ای تکثیر می شوند که در نهایت بتوانند خود را با سلول های مخرب جایگزین نمایند. این روش درمانی کمک می کند که برخی از بیماری ها مانند بیماری سلول داسی شکل و یا بیماری های ژنتیکی مشابه آن به خوبی کنترل و درمان شود.

کاربرد پزشکی فرد محور در پیشگیری و درمان بیماری ها

پروفسور کریم نیرنیا در مرکز پزشکی فرد محور دوسلدورف آلمان در زمینه ژن درمانی و درمان بیماری ها با پزشکی فرد محور فعالیت دارند. به گفته پروفسور نیرنیا، پزشکی فرد محور (personalized medicine)، قدم نو در پزشکی می باشد که درمان ها بر خلاف گذشته به شکل عمومی انجام می شده است، درمان بر اساس ویژگی های سلولی، ژنتیکی ومولکولی هر فرد انجام می شود. برای مثال اگر در گذشته فردی به سرطان مبتلا می شد، از شیمی درمانی استفاده می شد، اما امروزه با بررسی ویژگی های ژنتیکی و سلولی و مسیر سلولی که در سلول فرد دچار مشکل شده است، درمان اختصاصی برای او تجویز می شود. برای مشاوره و اطلاعات بیشتر میتوانید به وب سایت پروفسور نیرنیا به آدرس https://p7medicine.ir/ مراجعه کنید.