انواع زخم
زخم‌ها در اشکال و اندازه‌های مختلفی وجود دارند. دانستن نوع زخم، می‌تواند به انتخاب بهترین روش درمان کمک کند. رایج ترین انواع اسکار عبارتند از:
. زخم‌های کلوئیدی: زخم‌های ناشی از جراحت اغلب کلوئیدی هستند. زخم‌های کلوئیدی سفت و صورتی یا قرمز هستند و در نتیجه تجمع کلاژن اضافی در زیر پوست ایجاد می‌شوند. زخم‌های کلوئیدی بیشتر از اندازه برش گسترش می‌یابند.
. زخم هایپرتروفیک: اگر زخم شما شبیه زخم کلوئیدی است اما از ناحیه آسیب دیده فراتر نمی‌رود، به احتمال زیاد یک زخم هیپرتروفیک است. زخم‌های برآمده که اغلب قرمز هستند و هیپرتروفیک نام دارند؛ معمولاً با زخم‌های کلوئیدی اشتباه گرفته می‌شوند، اما درمان آسان‌تری دارند.
. زخم انقباضی: به جای زخم سوختگی‌های شدید، زخم انقباضی می‌گویند. زخم‌های انقباضی معمولا عمیق هستند و می‌توانند باعث سفت شدن پوست و محدودیت حرکت شوند.
. جای جوش: اگر جوش‌های زیادی داشته اید احتمالا جای زخم جوش‌ها روی پوستتان باقی مانده است. جوش‌ها باعث ایجاد تغییرات دائمی در بافت پوست و ایجاد فرورفتگی می‌شوند.
انواع روش‌ها برای بهبودی جای زخم
پوشاندن پوست (آرایش کردن)
آرایش کردن یکی از روش‌های رایج پوشاندن جای زخم است. آرایش کردن نمی‌تواند جای زخم را از بین ببرد، اما می‌تواند با بهبود ظاهر، اعتماد به نفس فرد را افزایش دهد.
یک متخصص پوست آرایشی را توصیه می‌کند که:
. بتواند جای زخم‌های خفیف تا شدید را بپوشاند
. زخم یا ضایعه موجود را تشدید نکند
. متناسب با رنگ پوست و حساسیت‌های فرد باشد
. با سایر محصولات تجویزی سازگار باشد
. برای ناحیه خاصی از پوست مانند پاها، لب‌ها یا صورت مناسب باشد
. استفاده از آن آسان باشد
در کارگاه‌های آموزشی زیادی نحوه استفاده از محصولات آرایشی آموزش داده می‌شود.
ژل یا ورقهای سیلیکونی
می‌توان از ژل‌ها یا ورقهای سیلیکونی برای بهبود جای زخم استفاده کرد. البته نباید از این ژل‌ها برای زخم‌های باز استفاده کرد. این محصولات خارش و ناراحتی جای زخم را تسکین می‌دهند.
برای اثربخشی بهتر، ژل‌ها یا ورقه‌های سیلیکونی باید به مدت ۱۲ ساعت در روز به مدت حداقل ۳ ماه روی جای زخم قرار داده شوند. ورقهای سیلیکونی قابل شستشو و استفاده مجدد هستند. از پزشک عمومی، متخصص پوست یا داروساز بخواهید تا ژل یا ورقه سیلیکونی مناسب زخمتان را به شما معرفی کند.
داروهای استروئیدی
استروئیدها نمی‌توانند جای زخم را به طور کامل از بین ببرند، اما می‌توانند ظاهر زخم را بهبود بخشند. برای درمان برخی از زخم‌های کلوئیدی و هیپرتروفیک می‌توان از تزریق کورتیکواستروئید استفاده کرد. در این زخم‌ها چند باز تزریق انجام می‌شود تا تورم کاهش یابد و جای زخم صاف شود. بسته به نوع زخم، ممکن است نیاز باشد که تزریق تکرار شود.
تزریقات معمولاً در ۳ نوبت به فاصله ۴ تا ۶ هفته انجام می‌شود تا بتوان میزان پاسخ‌دهی بدن را ارزیابی کرد. اگر با این روش جای زخم بهبود یابد، می‌روان این درمان را برای چندین ماه ادامه داد.
همچنین می توان از نوار‌های آغشته به استروئید برای صاف کردن زخم‌های کلوئیدی استفاده کرد. این نوار‌ها توسط پزشک یا متخصص پوست تجویز می‌شوند و باید ۱۲ ساعت در روز روی زخم قرار بگیرند.
لیزر درمانی
در از بین بردن جای زخم با لیزر یا نور درمانی (اشعه‌های نور) می‌توان قرمزی زخم را با هدف قرار دادن رگ‌های خونی در بافت زخم کاهش داد و ظاهر زخم را بهبود بخشید. البته این روش فقط برای رفع زخم‌های کهنه کاربرد دارد.
برای برخی از انواع زخم‌ها می‌توان از روش لایه برداری با لیزر استفاده کرد. در این روش لایه بالایی پوست با لیزر برداشته شده و این کار کلاژن سازی و بهبود زخم را تحریک می‌کند.
البته مطالعاتی زیادی روی اثر بخشی و ایمن بودن لیزر برای از بین بردن جای زخم صورت نگرفته است. اگر می‌خواهید برای از بین بردن جای زخم از روش لیزر درمانی استفاده کنید، حتما به یک پزشک متخصص مراجعه کنید.
کرایوتراپی
در این روش از نیتروژن مایع برای منجمد کردن زخم‌های کلوئیدی استفاده می‌شود. اگر کرایوتراپی در مراحل اولیه بهبود زخم انجام شود می‌تواند مانع از بزرگ شدن زخم‌های کلوئیدی شود. یکی از عوارض جانبی روش کرایوتراپی، روشن شدن پوست در ناحیه درمان است.
تزریق ژل
ژل‌ها موادی هستند که می‌توان از آن‌ها برای پر کردن زخم‌هایی که باعث ایجاد گودی در پوست شده‌اند، استفاده کرد. این روش درمان ممکن است پرهزینه باشد و معمولا نتایج آن موقتی هستند. و شما برای حفظ اثرات آن به تکرار درمان نیاز دارید.
لایه بردارهای شیمیایی
پمادهای مخصوص جای زخم، ماسک‌ها و سرم‌هایی که حاوی لایه‌بردار هستند می‌توانند به برداشتن لایه‌های بیرونی و مرده پوست کمک کنند و ظاهری صاف‌تر و زیباتر به پوست بدهند. این کرم‌ها برای افرادی که جای جوش دارند، مناسب هستند.
سوزن زدن به پوست
سوزن زدن به پوست، که توسط چرخاندن یک دستگاه کوچک پوشیده از صدها سوزن کوچک در سراسر پوست، انجام می‌شود، می‌تواند به بهبود ظاهر زخم کمک کند. این روش نیاز به تکرار دارد و نتایج حاصل از آن می‌تواند بسیار متفاوت باشد.
جراحی
گاهی اوقات می‌توان از جراحی برای بهبود جای زخم یا حتی رفع جای سوختگی نیز استفاده کرد:
. این روش باعث طبیعی‌تر دیده شدن جای زخم می‌شود.
. از طریق پیوند پوست، زخم کمتر به چشم می‌آید.
. این روش برای بهبود وضعیت حرکت در شرایطی که یک زخم بزرگ در نزدیک مفصل قرار دارد، بسیار مناسب است.
جراحی از بین بردن جای زخم یک درمان تهاجمی است که ممکن است برای همه مناسب نباشد.
قبل از تصمیم برای جراحی، باید مزایا و معایب آن را به دقت بررسی کنید. علاوه بر خطرات طبیعی جراحی، احتمال بدتر شدن جای زخم نیز وجود دارد.
اگر قصد دارید که جراحی ترمیم جای زخم را انجام دهید، باید حتما به یک جراح پلاستیک با تجربه مراجعه کنید. به طور کامل در مورد این روش با جراح خود صحبت کنید تا از خطرات و نتایج احتمالی آگاه شوید.
اگر برای درمان زخم کلوئیدی جراحی انجام می‌دهید، ممکن است بلافاصله پس از آن به درمان‌های دیگری برای جلوگیری از بزرگ‌تر شدن جای زخم نیاز داشته باشید. این درمان‌ها شامل تزریق استروئید یا رادیوتراپی می‌باشند.
پانسمان‌های فشاری
پانسمان‌های فشاری معمولاً تحت نظارت متخصص برای درمان زخم‌های بزرگ سوختگی یا بعد از پیوند پوست استفاده می‌شوند. هدف این پانسمان‌ها صاف کردن و نرم کردن جای زخم است.
پانسمان‌های فشاری معمولا با موادی با خاصیت کشسانی، ساخته می‌شوند. این پانسمان‌ها ۲۴ ساعت در روز و به مدت ۶ تا ۱۲ ماه روی جای زخم قرار می‌گیرند. این پانسمان‌ها می‌توانند همراه با ورقه‌های ژل سیلیکونی برای بهبود ظاهر زخم در مدت زمان طولانی استفاده شوند.
روغن‌های گیاهی
روغن‌های گیاهی که از عصاره گیاهان گرفته می‌شوند جزو یکی از درمان‌های خانگی برای از بین بردن جای زخم به شمار می‌آیند. معمولا روغن نارگیل، روغن عصاره پیاز و... برای رفع جای سوختگی کارآمد هستند. البته باید این روغن‌ها را چندین ماه پس از سوختگی بر روی پوست بمالید در غیر اینصورت ممکن است باعث عفونت پوست شوند.