به گزارش آسیانیوز، صابر نجار: در گزارشی که توسط موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی، براساس تلقی اساتید و صاحبنظران انجمن اقتصاد ایران تدوین شده است، به مهمترین چالش ها و راهکارهای خروج از آنها در کنار شرح صحیحی از وضعیت اقتصاد ایران پرداخته است.
اگر بخواهیم تصویر کوچکی از این گزارش را نشان بدهیم، می توانیم به نرخ رشد اقتصادی حدود 2% اشاره کنیم و مهمترین عامل تهدید کننده رشد اقتصادی 1402 را تحریم ها، کاهش نرخ مشارکت سرمایه های اجتماعی، افزایش عدم اطمینان و خروج سرمایه بدانیم.
این گزارش نرخ ارز را با فرض عدم بهبود روابط سیاسی، بین 55 الی 65 هزار تومان و در صورت بهبود روابط سیاسی کمتر از 50 هزار تومان می بیند.
نظر صاحبنظران این گزارش در خصوص تورم مصرف کننده برای این سال، محدوده 55 الی 60 درصد است. در این گزارش شاخص بورس بین بازه 2.3 تا 3 میلیون واحد و روند عمومی آن را مثبت ارزیابی شده است. برای بخش مسکن رشد قیمت 40 الی 50 درصدی پیش بینی شده است و روند قیمت مسکن را در این سال صعودی می داند. میزان واردات 50 تا 55 میلیارد و صادرات غیر نفتی 45 تا 50 میلیارد دلار دیده شده است (که نشان دهنده حدود 5 میلیارد کسری تراز آن است و می تواند فشار ملایمی روی قیمت ارز داشته باشد).
بعلاوه در این گزارش بر وخیم تر شدن وضعیت تحریم ها، ناترازی بودجه، بانک ها و صندوق های بازنشستگی، مسکن، محیط زیست و ... طی دهه اخیر تاکید شده است. در بخش پایانی این گزارش به ارائه راهکار هایی برای چالش های مطرح شده پرداخته است.
ضمن تشکر از تهیه کنندگان این گزارش که وضعیت اقتصاد ایران را به روشنی توضیح می دهد؛ در بخش "د" این گزارش، با عنوان «راهکارهای پیشنهادی جهت رونق تولید در سال 1402» موردی دیده می شود که من را یاد لطیفه ای انداخت.
«در یک کتابچه راهنمای طبیعت گردی نوشته شده بود، اگر در جنگل با خرس مواجه شدید، فرار نکنید، سر جای خود بایستید تا خرس عبور کند.»
نمی دانم چرا احساس می کنم این جمله را خودِ خرس در این کتابچه نوشته است. احتمالا این جمله را خرس کم رویی در کتابچه نوشته است. شاید اگر رویش می شد و تعارف را کنار می گذاشت، در ادامهاینگونه می نوشت: «کفش و لباس هایتان را هم دربیاورید و به خودتان نمک دریا بزنید».
چگونه اقتصاددان می تواند اعتقاد داشته باشد کاهش تقاضا در اثر بالا بردن قیمت ها (با اعمال محدودیت واردات)، می تواند از یک صنعت حمایت کند؟ آن هم در شرایطی که فشار تورمی کمر خانوار را خم کرده است. زمانیکه از یک صنعت حمایت می شود رفاه جامعه در مجموع کاهش می یابد، این یک تناقض گویی نیست یک واقعیت اقتصادی است.
چرا که آن روی دیگر حمایت از آن صنعت، تعرفه ای است که روی واردات کالای خارجی به زیان مصرف کننده اعمال می شود و از مصرف کالای با کیفیت خارجی به نفع دولت و تولید کننده بازمیماند. مصرف کننده باید به میزان تعرفه، کالای خارجی را گرانتر بخرد. درآمد تعرفه هم به جیب دولت میرود.
از طرفی تجربه سال های طولانی حمایت از صنایع مختلف و تعرفه های سنگین، بهبود تولید آن صنعت، افزایش تولید داخل و حتی سود آوری آنها نبوده است. اگر حمایت از صنعت، به نتیجه مطلوب در بلند مدت دست میافت این فداکاری از طرف مصرف کننده توجیه پذیر بود، اما مصرف کننده ایرانی سال هاست که صنایع ناتوان را حمایت و مدیران آنها را ثروتمند می کند.
بنابراین فکر می کنم این جمله را خودِ خرس جنگلی در این گزارش نوشته باشد. هر کسی شروع به تولید چهار تا سبد و میخ و ملافه کرد از دولت درخواست منع واردات و تعرفه 100%ی واردات کرد و دولت هم با جان و دل قبول کرد! قصه کمبود لوازم خانگی، خودرو، پوشاک و بسیاری از صنایع همین است.
در حالی که این حمایت ها (بخوانید محدودیت علیه واردات) بدون الگوی صحیح سال های طولانی اعمال می شوند و درآمد تعرفه ها به خزانه دولت سرازیر می شود و در این بین مصرف کننده فلک زده با درآمد های قطره چکانی باید حریف تبعات تورمی آن باشد.
منکر حمایت های صحیح از صنایع نیستم که نمونه های موفقی هم در دنیا داشته اما شیوه ایرانی این حمایت ها، تجربه ناخوشایندی به همراه داشته است که با آن بسیار آشناییم./