با توجه به تعریف نویسنده از جهش تولید (جهش در تولید یعنی عقب ماندگی های حوزه های تولید را با حداکثر سرعت ممکن در حداقل زمان ممکن جبران کردن.)، از جمله سؤالات مطرح، این است که، آیا با روش های گذشته و سنتی و تولید محصولات قدیمی امکان تحقق جهش تولید وجود دارد؟ آیا در طرازی که واحدهای تولیدی در حال حاضر فعالیت دارند، قادر خواهند بود جهش تولید را به خوبی محقق سازند؟ آیا ماشین آلات و تجهیزات فعلی واحدهای تولیدی توان ایجاد جهش تولید را دارند؟ و سؤال مهمتر اینکه، اساساً برای تحقق جهش تولید، چه چیزی، برای چه کسی و برای چه بازاری باید تولید شود؟ و . . .
تحقیق و توسعه می تواند ضمن دادن پاسخ مناسب به هر یک از سؤالات، اقدامات مناسبی نیز در راستای تحقق جهش تولید انجام دهد. بر این اساس، برای جبران کردن عقب ماندگی های حوزه های تولید، یکی از مؤثرترین اقدامات، انجام فعالیت های تحقیق و توسعه می باشد. تیم ها و واحدهای تحقیق و توسعه بر پایه تحقیق، پژوهش، طراحی، نمونه سازی و آزمایش با بهره گیری از توان متخصصان و دانش کارشناسان، موجب توسعه محصول، توسعه فناوری و روش های تولید، توسعه تجهیزات و ماشین آلات تولید، توسعه بازار (در تعامل با فعالیت های بازاریابی) و توسعه فیزیکی کارخانه (حسب ضرورت) می شوند.
برای اینکه تولید نسبت به رقبا عقب نماند و پیشی نیز بگیرد و دائماً وضع موجود خود را به وضع مطلوب تبدیل نماید (بهبود مستمر)، لازم است از ظرفیت های تحقیق و توسعه استفاده نماید. فعالیت های تحقیق و توسعه بر پایه شناخت از رقبا و بازارهای هدف (داخلی و خارجی) نیازهای حال حاضر و آتی مشتریان را آن گونه که مورد اقبال مشتریان بیشتری قرار گرفته و منجر به وفاداری مشتری نیز بشود، تأمین خواهند نمود.
برای اینکه جهش تولید محقق شود، می بایست توسعه محصول صورت پذیرد، چرا که برای تأمین نیازهای فزاینده بازارها (داخلی و خارجی) و حضور در عرصه رقابت، چاره ای جز تولید انواع محصولات با ویژگی های متفاوت، وجود نخواهد داشت.
توسعه محصول به دو شکل می تواند انجام شود، یکی با ایجاد تغییر یا تغییرات مختلف در محصولی که در در دست تولید است یا قبلاً تولید می شده است (با هدف بهبود مستمر و تأمین سلیقه های مختلف و نیاز های متفاوت مشتریان)، مدل دیگری از همان محصول تولید و به بازار عرضه شود و دیگر اینکه بر اساس نیاز سنجی یا نیاز آفرینی صورت گرفته، محصولی برای اولین بار طراحی، تولید و به بازار عرضه شود. نیاز آفرینی به این معنی که محصول عرضه شده، در مرحله اول نیازی را برای بازار بوجود آورده و سپس آن را تأمین می نماید. معمولاً این نوع از محصولات از قوت و قدرت جذب بازار خوبی برخوردار بوده و بازار را ترغیب، تشویق و در مواردی نیز وادار به خرید می نمایند.
طبیعی است در چنین شرائطی مقدار فرش محصول قابل ملاحظه خواهد بود. توسعه محصول در صنایع مختلف از جمله؛ صنعت خودرو، صنعت لوازم خانگی، صنعت کامپیوتر، صنعت گوشی تلفن همراه و بسیاری از صنایع دیگر به طور مستمر در هر دو شکل صورت می پذیرد. اساساً پویایی هر صنعتی در گرو توسعه محصولات آن صنعت می باشد. یکی از جنبه های رقابت پذیری تولید، رقابت در عرضه مدل های مختلف از یک محصول و عرضه محصولات جدید به بازار می باشد. دستیابی به چنین شرائطی بر پایه انجام فعالیت های تحقیق و توسعه امکان پذیر خواهد بود.
فعالیت های تحقیق و توسعه، توسعه فناوری های تولید را بهمراه خواهند داشت. توسعه فناوری تولید به مفهوم جذب و بکار گیری فناوری های وارداتی، بومی سازی فناوری های وارداتی و در شکل مطلوبتر، تولید فناوری می باشد. توسعه محصول بویژه زمانی که محصول برای اولین بار طراحی می شود، نیازمند فناوری تولید اختصاصی خود می باشد که به موازات طراحی محصول می بایست تعیین و تأمین شود. فعالیت های تحقیق و توسعه می توانند، روش های تولید را نیز توسعه دهند. بهبود روش های قبلی و بکارگیری روش های نوین و خلاقانه نقش بسیار مهمی در تولید محصول با کیفیت، کاهش هزینه های تولید، افزایش بهره وری و تولید بیشتر خواهد داشت.
فعالیت های تحقیق و توسعه حسب ضرورت منجر به توسعه فیزیکی کارخانه نیز می شوند. توسعه محصول بسته به این که از نوع تولید مدل دیگری از محصول فعلی باشد یا تولید محصول جدید، نیازمند ایجاد تغییر در خطوط تولید موجود و یا راه اندازی خطوط تولید جدید می باشد. اگر فضای موجود کارخانه پاسخگوی فضای مورد نیاز برای توسعه محصول نباشد، بدیهی است که توسعه فیزیکی کارخانه می بایست انجام شود.
در برخی از موارد، توسعه محصول به راه اندازی کارخانه جدید نیز منجر می شود. در مرحله آخر، فعالیت های تحقیق و توسعه در تعامل با فعالیت های بازاریابی می توانند منجر به توسعه بازار شوند. توسعه بازار به مفهوم افزایش سهم بازار یک محصول در بازارهایی که در آنها حضور دارد، یا ورود به بازارهای جدید و یا هر دو به صورت توأمان می باشد.
نتیجه اینکه برای تحقق جهش تولید، باید نهضت راه اندازی و بهره مندی از فعالیت های تحقیق و توسعه با توجه به نکات مطرح شده در این مقاله، بطور جدی و واقعی در واحدهای تولیدی کشور به ویژه واحدهای متوسط و بزرگ مورد اهتمام ویژه قرار گیرد. تیم ها و واحدهای تحقیق و توسعه نیز باید نتیجه فعالیت های خود را کاربردی تر در خدمت تولید قرار دهند.