تاسیسات مکانیکی ساختمان شامل این موارد است:
- تاسیسات گرمایشی و سرمایشی
- سیستم تهویه مطبوع
- سیستم آبرسانی
- سیستم فاضلاب
- تاسیسات توزیع سوخت یا گاز
- سیستم اطفاء حریق
- آسانسور
- تاسیسات استخر، سونا و جکوزی
تاسیسات مکانیکی ساختمان (مطابق با مبحث ۱۴ مقررات ملی ساختمان معاونت مسکن و ساختمان و نیز مقالات آموزشی شرکت تهویه ماخ) شامل سیستمهایی است که برای فراهم کردن آسایش و ایمنی ساکنین، به طور کارآمد از سیالات و تجهیزات مکانیکی استفاده میکنند. این سیستمها به طور کلی به دستههای زیر تقسیم میشوند:
- تاسیسات گرمایشی و سرمایشی: این سیستم وظیفه تامین گرمای مورد نیاز در فصول سرد سال و سرمایش در فصول گرم سال را بر عهده دارد. انواع مختلفی از سیستمهای گرمایشی و سرمایشی وجود دارد، از جمله:
- سیستمهای سرمایش و گرمایش واحدی: مانند کولرهای گازی، کولرهای آبی، سیستم داکت اسپلیت، سیستم مینی چیلر و فن کویل ها و ...
- سیستمهای سرمایش و گرمایش مرکزی: مانند سیستم موتورخانه، چیلر و فن کویل ها، سیستم VRF و ...
- سیستم تهویه مطبوع: این سیستم وظیفه تامین هوای تازه و تصفیه شده (حذف آلایندهها) به داخل ساختمان، گردش هوا و نیز خارج نمودن هوای نامطبوع را بر عهده دارد. انواع مختلفی از سیستمهای تهویه مطبوع وجود دارد، از جمله:
- سیستمهای تهویه طبیعی: که از نیروهای طبیعی مانند باد و اختلاف فشار برای تهویه هوا استفاده میکنند.
- سیستمهای تهویه مکانیکی: که از فنها برای جابجایی هوا استفاده میکنند.
- سیستم آبرسانی: این سیستم وظیفه تامین آب آشامیدنی و بهداشتی مورد نیاز ساکنین را بر عهده دارد. اجزای اصلی سیستم آبرسانی شامل:
- منبع آب: برای ذخیره سازی آب
- پمپ و لوله کشی: برای انتقال آب به داخل ساختمان
- شیرآلات و تجهیزات: مانند شیر آب، توالت و وان حمام
- سیستم فاضلاب: این سیستم وظیفه جمع آوری و دفع فاضلاب و آبهای اضافی از ساختمان را بر عهده دارد. اجزای اصلی سیستم فاضلاب شامل:
- لولههای فاضلاب: برای جمع آوری فاضلاب و انتقال آن به چاه فاضلاب یا سیستم فاضلاب شهری
- چاه فاضلاب: برای ذخیره موقت فاضلاب قبل از دفع آن
- سیستم دفع فاضلاب: برای انتقال فاضلاب از چاه فاضلاب به محل تصفیه یا دفع نهایی
- تاسیسات توزیع سوخت یا گاز: این سیستم وظیفه تامین سوخت یا گاز مورد نیاز برای گرمایش، پخت و پز و سایر مصارف را بر عهده دارد. انواع مختلفی از سیستمهای توزیع سوخت یا گاز وجود دارد، از جمله:
- سیستمهای لوله کشی گاز: برای توزیع گاز طبیعی یا مایع
- سیستمهای ذخیره سازی سوخت: مانند مخازن نفت یا گازوئیل
- سیستم اطفاء حریق: این سیستم وظیفه تشخیص و اطفاء حریق در مواقع آتش سوزی را بر عهده دارد. انواع مختلفی از سیستمهای اطفاء حریق وجود دارد، از جمله:
- سیستمهای آبپاش: که از آب برای اطفاء حریق استفاده میکنند.
- سیستمهای اعلام حریق: که از علائم برای هشدار به ساکنین در مورد آتش سوزی استفاده میکنند.
- سیستمهای اطفاء حریق گازی: که از گاز برای خفه کردن آتش استفاده میکنند.
علاوه بر این سیستمها، تاسیسات مکانیکی ساختمان ممکن است شامل سیستمهای دیگری مانند آسانسور، پله برقی، استخر، سونا و جکوزی نیز باشد.
- آسانسور: تاسیسات آسانسور شامل اجزای مختلفی از جمله موارد زیر است:
- موتور: نیروی لازم برای حرکت کابین آسانسور را تامین میکند.
- کابلهای کششی: کابین آسانسور را به وزنه تعادل متصل میکنند.
- وزنه تعادل: بخشی از وزن کابین آسانسور را جبران میکند و به کاهش مصرف انرژی کمک میکند.
- دربهای آسانسور: برای ورود و خروج افراد به داخل کابین آسانسور استفاده میشوند.
- تاسیسات استخر، سونا و جکوزی: تاسیسات مکانیکی ساختمان ممکن است شامل مواردی مانند تاسیسات استخر، سونا و جکوزی هم شود که این تاسیسات شامل سیستمهای مختلفی برای تصفیه، گرمایش، سرمایش و ضدعفونی آب می شوند که مهمترین آنها عبارتند از:
- سیستم تصفیه: ناخالصیها و آلایندهها را از آب جدا میکند.
- سیستم گرمایش و سرمایش آب: آب استخر و جکوزی را به دمای مطلوب میرساند که شامل دستگاه های گرم کننده آب مانند پکیج یا بویلر و دستگاه های سردکننده آب مانند چیلر می شود.
- سیستم ضدعفونی: از رشد میکروبها و جلبکها در آب جلوگیری میکند.
- سیستم تهویه: هوای داخل سالن استخر و سونا را تخلیه و هوای تازه را به داخل آن هدایت میکند.
- صندلیها و نیمکتها: برای نشستن و دراز کشیدن افراد در داخل سونا استفاده میشوند.
- سیستم تولید بخار: بخار مورد نیاز سالن سونا را تامین می کند.
- جتهای آب: آب را با فشار به داخل جکوزی پمپاژ میکنند و ایجاد حباب میکنند.
- تجهیزات جانبی: مانند چراغها، دستگیرهها، پلهها، پمپها، اسکیمرها، و نردبان
در این متن، ما سعی کردیم تا به پرسش تاسیسات مکانیکی ساختمان شامل چیست پاسخ دهیم. به این نکته مهم نیز توجه کنید که طراحی و اجرای تاسیسات مکانیکی ساختمان باید توسط مهندسان و متخصصان مجرب انجام شود تا از عملکرد صحیح و ایمن این سیستمها اطمینان حاصل شود. همچنین، نگهداری و تعمیر تاسیسات مکانیکی برای حفظ راندمان و طول عمر آنها ضروری است.
منابع:
- مبحث ۱۴ مقررات ملی ساختمان، معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی
- مقالات آموزشی تاسیسات مکانیکی شرکت تهویه ماخ