عدم توانایی بخش دولتی یا نالایقی در بخش خصوصی، وضعیت قرارداد های پرستاران را با مشکلات عدیده ای روبرو نموده است. مسئولین به دو دلیل مقضرند: اولی عدم توانایی در اجرا و دومی عدم توانایی در بحث نظارت بر بخش خصوصی که به حق نالایقی خود را در تصدی گری بحث استخدام در ایام کرونا در مقابل پرستاران نشان داد. ذیل این متن گزارش تهیه شده در این رابطه را خواهید خواند:
(ایمان وصولی پور دبیر اتاق قانون آسیانیوز)
چه مقدار پول حاضرید دریافت کنید تا حدود ۲۰۰ روز خانواده‌تان را نبینید؟ بدون شک کمتر کسی این کار را انجام می دهد و دوری از خانواده را به هر موضوع دیگری مثل پول ترجیح دهد اما پرستاران کشورمان بیش از ۲۰۰ روز است که برای حفظ جان هم میهنانشان لباس رزم به تن کرده و به جنگ با بیماری کرونا رفته‌اند، آن هم با حقوق های پایین و قراردادهایی عجیب وغریب!
حرف از قراردادهای پرستاران شد، موضوعی که این روزها به سوژه‌ای داغ تبدیل شده است.اینکه قراردادهای پرستاران به چه نوع است و این روزها در دوران کرونا سرنوشت قراردادهای این قشر زحمت کش به کجا رسیده موضوعی است که در این گزارش به آن پرداخته ایم.
آخرین روزهای بهمن ماه پارسال بود که بیماری منحوس کرونا وارد ایران شد وکادردرمانی در خط مقدم مبارزه با این بیماری قرار گرفتند. رد ماسک روی صورت پرستاران،تصاویر پرستارانی که از فرط خستگی در گوشه‌ای خوابیده‌اند ،موضوع هایی قابل توجه و با هشتگ‌های مختلف بود که در فضای مجازی دست به دست بین کاربران می‌چرخید. اما این همه ماجرا نبود و پس از پایان موج اول کرونا موج بیکار شدن و و خانه نشین پرستاران پاداش رشادت ها و از جان گذشتگی هایشان بود . در نوک پیکان این اتفاق‌های تلخ ، پرستاران بیمارستان های خصوصی و قراردادی های ۸۹ روزه بودند که ساعت‌ها درمراکز درمانی جان برکف به هموطنان خود خدمت کردند.
قراردادهای پرستاران
پرستاران عزیز با چندنوع قرارداد مشغول به کار هستند،برای پاسخ به این سوال به سراغ دکتر فرشید الازمنی نوده معاون اجرایی نظام پرستاری تهران درباره قراردادهای پرستاران رفتیم .وی دراین باره اینطور می‌گوید:
اولین نوع از قراردادهایی که با پرستاران منعقد می‌شود ،قراردادهای 89 روزه است. در این نوع از قراردادها برخی از این عزیزان بیمه شدند و متاسفانه برای برخی دیگر حتی بیمه هم رد نشد.درجای دیگر پس از ۸۹ روز با این عزیزان تسویه حساب کردند و با این مضمون که شما جزو نیروهای داوطلب بودید راهی خانه‌هایشان شدند.البته اعلام شده است که این عزیزان در اولیت بحث استخدامی قرار دارند.
وی در ادامه افزود: یک نوع دیگر ،پرستارانی هستند توسط شرکت های واسطه مشغول می‌شوند. در این نوع قراردادها یک شرکت واسطه ای شده بین وزارت بهداشت و دانشگاه های علوم پزشکی با پرستاران. البته در این حوزه میتوان به شرکت های محلی هم اشاره کرد.به عنوان مثال دانشگاه تهران یک شرکتی است که بین پرستار و دانشگاه قراردادی منعقد می شود.
الازمنی با بیان اینکه اگر بخواهیم دست واسطه گری را قطع کنیم به وجود این نوع شرکت ها نیازی نیست ادامه داد:بدون شک پرستاری جزء مشاغلی است که باید جزء مشاغل حاکمیتی باشد چرا که دولت به این نیروها نیازمند است.
معاون اجرایی نظام پرستاری تهران با بیان اینکه پرستاران دیگری نیز با مضمون نیروهای طرحی درحال کار در مراکز درمانی هستند که این عزیزان از بودجه دولتی حمایت می شوند و طبق قانون باید ۲۴ ماه را در مراکز درمانی بگذارند اضافه کرد: پرستارانی عزیز دیگری هستند که به عنوان نیروهای قرارداد معین مشخص شده اند.
الازمنی دراین باره اضافه کرد:در این نوع قرار داد طبق تبصره سه و چهار ماده ۲ دستورالعمل قرارداد و نظام پرداخت حقوق و مزایای کارمندان قرار داد کار معین وزارت بهداشت پرستاران عزیز مشغول به کار شده‌اند. به این نوع قراردادها می‌گویند شبه پیمانی و باید حدود ۸۰درصد عزیزان پیمانی را دریافت کنند.
وی درخصوص این دوتبصره گفت: در تبصره ۴ آمده است که انعقاد قرارداد می بایست شخصاً توسط طرف قرارداد امضاء شود و قابل انتقال و واگذاری به غیر کلاً یا جزئاً نمی باشد و همچنین طبق تبصره 4 طرف قرارداد متعهد است مطابق شرح وظایف و مقررات و ضوابط، نسبت به انجام موضوع قرارداد اقدام نماید. همچنین مسئول حفظ و نگهداری وسایل و اموال در اختیار است و در صورت ایجاد خسارت (تعیین شده توسط مؤسسه)، می تواند با تشخص خود من جمله از محل قرارداد، خسارات مربوطه را جبران کند .
الازمنی اضافه کرد: نیروهای رسمی ابتدا ۵ سال به صورت پیمانی فعالیت می کنند و سرانجام به صورت رسمی کار را ادامه می دهند.
وی در پایان به این نکته اشاره کرد که: وقتی در یک بخش از بیمارستان چند نیروی پرستاری مثل شرکتی ،پیمانی ،قراردادی و طرحی که هرکدام از این عزیزان یک حقوق متفاوت دریافت می کنند فعالیت دارند آن نیرویی که حقوق و مزایای کم تری دریافت می‌کند پس از مدتی انرژی لازم برای خدمت را از دست می‌دهد.تنها راه حل این است که پرستاری وابسته به دولت شود مثل آموزش و پرورش و یا ارگان های نظامی .این نوع سبک قراردادها با پرستاران باعث شد که در جریان بیماری کرونا تعدیل نیرو و مسائل و مشکلات بیشتری را داشته باشیم.
معاون اجرایی نظام پرستاری تهران می‌گوید :شاید باور کردن این موضوع سخت باشد اما متاسفانه در برخی از مراکز با پرستاران قرارداد سی روزه منعقد شده است و یا اینکه دراواخر اسفندماه پرستار خانمی با ۱۸ سال سابقه کار دریک مرکز خصوصی تعدیل شده است.
کرونا که از راه رسید با اینکه قراردادهایی که برای شغل خود منعقد کرده بودند پر از ناعدالتی بود اما پا پس نکشیدند و جدی تر از هر زمان دیگر خدمت کردند.
این روزها پای صحبت هر کدام از زحمت کشان کادر درمان که بنشینی حرف های زیادی برای گفتن دارد.
مثل مرد جوانی که ناعدالتی ها کاری کرد که کارد به استخوانش برسد و عطای کار کردن را به لقایش ببخشد.
سالها در کادر درمانی و مدیریت منابع انسانی فعالیت داشته است.او حرف هایش اینطور آغاز می کند: زمانی که کرونا فراگیر شد بیمارستانهای دولتی موظف شدند که بیماران کرونایی را تحت درمان قرار دهند ترس و وحشتی بین کادردرمان هم به وجود آمد همانطور که مردم هم این ترس را تجربه می‌کردندبه این موارد حقوق های پایین و ناعدالتی هایی که به این قشر روا شده بود را هم اضافه کنید اما وقتی پای جان مردم وسط بود همه پرستاران در خط مقدم مبارزه با این بیماری قرار گرفتند.
وی در ادامه‌می گوید: در بیمارستانهای دولتی دولت وزارت بهداشت هماهنگی هایی را برای هزینه های مازاد پرستاران حتی خیلی کم در نظر گرفت اما بیمارستانهای خصوصی ماجرا کاملا متفاوت بود.
مرد جوان می گوید: در بیمارستانهای خصوصی که بیشترین درآمد آنها از عمل های زیبایی است با وجود کرونا و کاهش چشم گیر این گونه عمل ها کم کم رو به ورشکستگی رفته اند و طبیعتاً در این شرایط بد اقتصادی اولین افرادی که در کادر درمان تعدیل می شدندو یا کاهش حقوق را تجربه می کردند پرستاران بودند.
وی در ادامه با اینکه پس از مدتی بیمارستان های خصوصی هم درهای خود را برای پذیرش بیماران کرونایی باز کردند افزود: با ورود بیماران کرونایی که به طبع خانواده آنها پرداخت های زیادی هم انجام داده بودند هیچ تاثیری در میزان درآمد پرستاران نداشت و تنها به دلیل وجدان کاری ادامه فعالیت داشتند.
وی از انواع قراردادهایی که با پرستاران در بیمارستان خصوصی منعقد می شود نیز اینطور می گوید: ابتدا قراردادها یک ساله بوداما بعد شش ماه شد ولی در زمان کرونا قراردادها سه ماهه و یک ماهه بسته می شود.
سال ۹۳ به این امید که قرار است به عنوان نیروی پیمانی وارد عرصه کار شود پای آزمون نشست اما همان روز به آنها گفتند که قرار است نیروی شرکتی باشید.
این گوشه ای از حرف های یک نیروی زحمت کش کادر درمان در یکی از شهرهای غربی کشور است.
او در گفت و گو با ما اینطور می گوید: قرار بود همه حقوق و مزایای یک نیروی پیمانی را برخوردار باشیم. حتی آزمون شرکت کردیم آزمون دادیم .تمام‌مراحل استخدام را سپری کردیم تا سرکار آمدیم اما در آینده متوجه شدیم که بین ما و نیروهای پیمانی فرق زیادی است حالا من به عنوان یک نیروی شرکتی همانند یک نیروی پیمانی کار می کنم و زحمت میکشم ولی دریافتی هایمان خیلی متفاوت است.
وی با اشاره به اینکه در ایام کرونا جانمان را کف دستمان گذاشتیم تا جان مردم کشورمان را از مرگ نجات دهیم گفت:من سه بار برای احیای بیمار کرونایی حاضر شدم اما دریغ از حق کرونایی که باید پرداخت می کردند.
این پرستار جوان ادامه داد:پارسال ۵۰ درصد حقوق پرسنل را بالا بردند و همین موضوع باعث شد اختلاف حقوقی ما با سایر همکاران پیمانی و رسمی حدود ۳ میلیون شود در صورتی همان کاری را انجام می دهیم که آنها انجام می دهند.
وی افزود:متاسفانه قرار داد ما کارگری است و ما که در حوزه بیهوشی کار می کنیم در ایام کرونا بیشتر از بقیه پرسنل دچار این بیماری می شویم آن هم به این خاطر که با سر و گردن مریض شاید ۳۰ سانتی متر فاصله داریم.
این بانوی کادر درمان می گوید:چرا باید این نوع قراردادها رو با من منعقد کنند. اصلا قراردادهایی که با کادر درمان می بندند خوب نیست .در قراردادهای ما شرکتی به عنوان واسطه وجود دارد از حقوق ما ۲۰ تا ۳۰ درصد به عنوان کارمزد خود برمی دارد.
وی ادامه‌می دهد:ما یک بار امتحان استخدامی داده ایم که انصافا سخت هم بود الان می گویند اگر قرار باشد تغییر وضعیت داشته باشید دوباره باید آزمون استخدامی شرکت کنید.
این پرستار می گوید: ما گاهی اوقات به ماموریت اعزام می شویم .اما قراردادهای ما به گونه ای است که اگر دچار حادثه شوم بیمه شامل ما نمی شود و شرکت هیچ تعهدی نسبت به ما ندارد.
او با بیان اینکه اگر دچار کرونا شویم باید خودمان خرج و مخارج درمانمان را پرداخت افزود: شاید باور کردنش سخت باشد اگر ما در بیمارستان بستری شویم مثل بیماران دیگر از ما هم پول دریافت می کنند.ما هیچ حق و حقوقی در وزارت بهداشت نداریم.البته باید به این نکته اشاره کنم این موضوع برای همه کادر درمان است.