اعتراض های مردمی در سودان باردیگر این سوال را در ذهن ها به وجود آورده که آیا شاهد استمرار بهار عربی در این کشور عربی هستیم یا این که بهار عربی با ظهور داعش و وضعیتی که در لیبی و یمن و سوریه به وجود آمد ارزش و جایگاه خود را از دست داده است؟
اگر نگاهی به خواسته ها و روند مبارزات مردم سودان با تونس و مصر بیندازیم که در آنها بهار عربی با موفقیت به پیش رفته و به نتیجه رسید با این مساله مواجه خواهیم شد که تشابهات بسیاری بین این حرکت ها وجود داشته و احتمال می رود سودان هم ادامه دهنده بهار عربی باشد. ولی در هر حال آنچه مهم است و باید مورد توجه قرار بگیرد نتایجی است که ازچنین اقدامات و اعتراض هایی به دست آمده و حاصل می شود لذا هنوز که چالش بین مردم و دولت نظامی سودان گام های اولیه را بر می دارد زود است که حکم صادر کرده و نتیجه گیری کرد ولی در هر حال این واقعیتی انکار ناپذیر است که مردم سودان تمایلی به ادامه حکومت نظامی ژنرال عمرالبشیر و دوستانش نداشته وخواستار حکومتی بهتر و مفیدتر برای خود و کشورشان هستند.
اعتراضات مردم سودان که درپی گران شدن نان در این کشور آغاز شده بود، اکنون به عرصه‌ای برای طرح مطالبات کلان‌تر اقتصادی و سیاسی تبدیل شده است .
سرآغاز اعتراضات، اعتراض ساکنان شهر "عطبره" Atbara در شمال سودانبود که به دلیل مواجه شدن با گرانی و کمبود نان به خیابان‌ها آمدند.
اما دامنه این اعتراض، که با انگیزه اقتصادی شروع شد، به دیگر شهرهای سودان و نیز به مطالبات سیاسی مردم این کشور گسترش یافت و در ادامه با سرکوب نیروهای نظامی و امنیتی رو به رو شد؛ به طوری که تاکنون ده ها کشته برجا گذاشته است.
دو تکه شدن سودان و قرار گرفتن منابع نفتی در بخش جدا شده سودان جنوبی و نیز ناآرامی‌های داخلی و سیاست‌های اقتصادی نادرست دولت، سبب افزایش تورم و رسیدن آن به بیش از 60 درصد در سودان شده است. بیکاری، فقر و فساد مالی دولتی از دیگر مشکلات جدی شهروندان این کشور است.
اگر چه بهانه اعتراضات کنونی، تشدید معضلات اقتصادی در سودان است اما مطالبات سیاسی شهروندان این کشور و احزاب سودان را نیز نباید از نظر دور داشت.
در واقع اعتراضات زمانی در سودان شد ت گرفت که « صادق المهدی» نخست وزیر سابق سودان و رئیس ائتلاف «نداء سودان» که ازمخالفان البشیر است از لندن به خارطوم بازگشت و در جمع طرفداران خود از تلاش برای تغییر دموکراتیک و انتقال مسالمت آمیز قدرت در سودان سخن گفت. سخنان وی در شرایطی است که طی ماه های اخیر دولت سودان و طرفداران عمر البشیر تلاش هایی را برای تغییر قانون اساسی این کشور در راستای فراهم کردن بستر قانونی برای باقی ماندن وی در قدرت آغاز کرده اند.
صادق المهدی در این زمینه اعلام کرد: انتخابات وسیله‌ای مناسب برای حکومت داری واقعی است، اما باید کمیسیون مستقل ملی به موجب قانون و ضوابط ، انتخابات را سازماندهی کند.
در همین حال رئیس کمیته عالی پیگیری تحقیقات درباره اعتراضات اخیر سودان از افزایش شمار کشته شدگان تظاهرات این کشور به ۲۴ تن خبر می دهد .
عامر محمد ابراهیم، رئیس کمیته عالی پیگیری تحقیقات درباره اعتراضات اخیر سودان و رئیس دادستانی کل این کشور در کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد: از ۱۹ دسامبر گذشته ۲۴ تن در اعتراضات سودان کشته شده‌اند، در این میان ۲۲ تن در درگیری‌ها کشته شده و دو مجروح دیگر نیز که در ایالت "قضارف" در بیمارستان بودند، به کشته شدگان تظاهرات افزوده شده اند.
این اظهارات درحالی مطرح می‌شود که سازمان‌ها و نهادهای حقوق بشری آمار دیگری را درباره کشته‌شدگان اعتراضات اخیر سودان اعلام کرده‌اند .
بطوری که سازمان دیده‌بان حقوق بشر در گزارشی آمار کشته شدگان تظاهرات سودان را ۴۰ تن از جمله چند کودک و امدادرسان اعلام کرده است .
سازمان‌های حقوق بشر و اتحادیه اروپا نیز اعلام کردند که نیروهای امنیتی سودان از گلوله جنگی در این تظاهرات استفاده می کنند.
در این شرایط، سخنگوی اتحادیه اروپا نیز در بیانیه‌ای خواستار آزادی تمامی مخالفان بازداشتی سودانی شد .
در این بیانیه آمده است: ما منتظریم که دولت سودان تمامی روزنامه‌نگاران، مخالفان، مدافعان حقوق بشر و دیگر معترضان که به طور خودسرانه بازداشت شده‌اند را آزاد کند و تحقیقات عمیقی را درباره کشته شده های تظاهرات انجام دهد، به همین منظور، کمیته تحقیق که توسط دولت سودان تشکیل شده تحت نظارت دقیق قرار خواهد گرفت .
سخنگوی اتحادیه اروپا هم چنین اظهار کرد که فدریکا موگرینی، رئیس سیاست خارجی این اتحادیه خواستار "آرام کردن خشونت و خویشتن داری" شده است .
طبق این بیانیه، مقامات سودان باید طبق قوانین بین‌المللی حق آزادی تجمع را برای مردم تضمین کنند و تمامی طرف‌ها باید خویشتندار باشند و از هرگونه خشونتی به منظور آرام کردن اوضاع خودداری کنند .
ولی وزیر کشور سودان با تایید بازداشت و کشته شدن تعدادی در تظاهرات‌های اخیر در این کشور تاکید می کند، اعتراضاتی که هدفش براندازی نظام سودان باشد غیرقانونی و برخلاف قانون اساسی است .
بلال، معترضان را به استفاده از شیوه‌های خرابکارانه، استفاده از سنگ، سلاح سرد و تخریب و غارت اموال عمومی متهم کرده و گفته بود که «دست‌های پنهانی» پشت تحریک این افراد قرار دارد .
جالب توجه است که تمامی حکومت های استبدادی زمانی که با اعتراضات و مخالفت های مردمی مواجه می شوند مواضع مشترک ومشابهی گرفته و سعی می کنند با وابسته دانستن مخالفان به بیگانگا ن و مشروع جلوه دادن خود با سلاح های مرگبار به سرکوب مردم پرداخته ودر بین صفوف آنها شکاف ایجاد کنند. مقایسه سخنان وزیر کشور سودان با آنچه مقامات بعثی سوریه و یا ونزوئلا بر زبان می آورند دقیقا هم سویی و هم جهتی آنها را آشکار می سازد. یکی دیگر از اقدامات هیات حاکمه در چنین مقاطعی راه انداختن راهپیمایی و تظاهرات دوستان و موافق ها در خیابان ها با هدف ایجاد رعب و وحشت در میان مخالفان است در همین رابطه ژنرال عمرالبشیر و دوستانش نیز دست به چنین اقدامی زدند .در همین راستا کمیته عالی گفت‌وگوی ملی سودان اعلام کرد که تجمع گسترده مردمی در میدان الخضراء واقع در خارطوم برگزار می‌شود و البشیر در این تظاهرات برای مردم سخنرانی خواهد کرد .
به نوشته روزنامه الشروق، «بحرالدین ابو قرده» وزیر کار سودان در این باره گفته که برگزاری این تجمع مردمی با هدف حمایت از پایبندی به نتایج گفت‌وگوی ملی و انسجام ملت برگزار خواهد شد.
ولی رئیس حزب امت سودان با حمایت از اعتراض های مسالمت آمیز مردمی، برگزاری انتخابات را در این کشور، خواستارمی شود .
«صادق المهدی» رئیس حزب امت سوداندر گفت وگو با شبکه خبری الجزیره مباشر، گفت: باید سرکوب مردم متوقف و زمینه برگزاری انتخابات فراهم شود.
صادق المهدی، سرکوب مسلحانه اعتراضات را در برخی شهرهای سودان محکوم کرد و از نیروهای امنیتی خواست از برخورد خشونت آمیز با مردم خودداری کنند.
رئیس حزب امت سودان که از مخالفان دولت این کشور به شمار می رود، تصریح کرد، این حزب از اعتراضات مسالمت آمیز مردم حمایت و آن را تایید می کند.
این حمایت ها می تواند آتش مخالفان و اعتراضات را شعله ورتر کرده و دولت و هیات حاکمه را بیش از پیش تحت فشار قرار دهد ولی سوال این است که با توجه به سوابق حزب امت و شخص صادق المهدی در حاکمیت آیا مردم تمایلی به همراهی با این حزب خواهند داشت یا این که راه خود را خواهند رفت؟
در لیبی و سوریه و یمن و تونس احزاب و چهره های قدیمی موفقیتی نداشته و گروه ها وکسانی در راس حرکت قرار گرفتند که کم تر شناخته شده بودند. در مصر هم که اخوان المسلمین و متحدان سلفی آن توانستند در انتخابات اکثریت را به دست بیاورند متاسفانه شرایط تغییر یافته و در نهایت این ارتش و نظامیان بودند که در حمایت از مردم قدرت را در دست گرفته و به حکومت اخوان المسلمین و سلفی ها که می رفت اوضاع را در این کشور وخیم کند خاتمه دادند.
سودان قبل از جدا شدن جنوب مسیحی نشین ،بزرگ ترین و پهناورترین کشور قاره افریقا بود. سودان سال ها بخشی از مصر بشمار رفته و درنهایت میان بریتانیا و مصر تقسیم شد تا این که در سال 1956 این کشور به استقلال دست یافت در حالی که جنوب این کشور مسیحی نشین و شمال آن مسلمان بود. سودان از همان ابتدا با حکومت نظامیان مواجه شده است تا حدی که امروزه هم توسط نظامیان کودتاچی اداره می شود. اولین کودتای نظامی در سال 1958توسط ابراهیم عبود هدایت و پیروز شد . پس از او نوبت جعفر نمیری شد که در سال 1969 قدرت را دردست گرفت .او از طرفداران سرهنگ عبدالناصر بود . جعفر نمیری 16 سال قدرت را دردست داشت. تنها کودتایی که با انتقال قدرت به دولت غیرنظامی همراه بود در سال 1985توسط ژرال سوارالذهب روی داد. او یک سال بعد قدرت را به دولت منتخب مردم از حزب امت داد. صادق المهدی که در راس دولت قرار داشت در سال 1989با کودتای نظامی ژنرال عمرالبشیر سرنگون شد. از آن زمان تاکنون قدرت در دست ژنرال و دوستانش است. در سال هایی که عمرالبشیر قدرت را در دست داشته شاهد چرخش هایی در روابط و سیاست خارجی این کشور بوده ایم بطوری که سال ها سودان متحد و دوست ایران بشمار می رفت اما امروزه با چرخش به دوست و متحد عربستان تبدیل شده و در جنگ یمن در حمایت از عربستان مشارکت دارد.
اعتراض و مخالفت مردم سودان علیه رژیم نظامی این کشور که هر روزه ابعاد گسترده تری می گیرد می تواند زمینه ساز تغییراتی در این کشور شود. حتی اگر دولت موفق به سرکوب مردم شده و مجددا کنترل اوضاع را در دست بگیرد ناگزیر خواهد بود دست به تغییراتی بزند تا رضایت مردم را جلب کند در غیر این صورت با توجه به گستردگی مخالفت ها و حمایت هایی که صورت گرفته باید در انتظار شرایط بدتری برای رژیم عمر البشیر باشیم..