آسیانیوز
ایران؛ سرویس سیاسی:
درگیری‌های
نظامی و بی‌ثباتی سیاسی به‌طور همزمان سراسر منطقه را در برگرفته‌اند. دولت ترامپ
در حالی دومین ناوگروه هواپیمابر خود را به منطقه اعزام کرده که تقابل آمریکا با نیروهای
یمنی شدت گرفته است. روزنامه آمریکایی «وال‌استریت ژورنال» در گزارشی نوشت: حتی پیش
از آنکه مقامات امنیت ملی آمریکا درباره طرح‌های جنگی محرمانه‌شان در یک گروه چت
که به‌اشتباه یک خبرنگار هم در آن حضور داشت گفتگو کنند، مشخص بود که نوعی آشوب و
درگیری در خاورمیانه آغاز شده است.
نشریه
آمریکایی محافظه کار و دست راستی آمریکایی "آمریکن کانزرواتیو" در یادداشتی
ضمن هشدار به ترامپ در مورد جنگ با ایران می‌نویسد:" شاید رئیس جمهور این را
بفهمد. ترامپ می‌گوید ترجیح می‌دهد با ایران معامله کند نه جنگ. اما خواستن صلح
تضمینی برای دستیابی به آن نیست. در واقع، مقاصد ترامپ هر آن چه که باشد، به نظر می‌رسد
ایالات متحده و ایران از نردبان تشدید تنش در حال بالا رفتن هستند. ترامپ تهدید
کرده که اگر تهران به زودی توافق نامه‌ای را درباره برنامه هسته‌ای خود امضا نکند
به اقدام نظامی علیه تهران مبادرت خواهد ورزید. با این وجود، به نظر می‌رسد هشدار‌های
ترامپ باعث می‌شوند ایران کم‌تر تمایلی به مذاکره برای دستیابی به توافق داشته
باشد. هم چنین، ترامپ اعلام کرده که ایالات متحده حملات شبه‌نظامیان انصارالله یمن
را به مثابه حملاتی از سوی تهران قلمداد خواهد کرد. حملات انصارالله به اهداف آمریکایی
و اسرائیلی ادامه دارد و سخنگوی آن گروه متعهد شده که با "تشدید تنش ها"
مقابله کند. تهران نیز به نوبه خود "قلدری" ترامپ را محکوم کرده و با
انتشار ویدئویی تونل‌های سرپوشیده مملو از موشک‌ها را به نمایش گذاشته است. پیام
آن نمایش قدرت این است: ما عقب نشینی نمی‌کنیم. در همین حال، ایالات متحده در حال
استفرار نیروی نظامی در دیگو گارسیا جزیره‌ای در اقیانوس هند است و بمب‌افکن‌های بی
-۲ را مستقر می‌کند که بمب‌افکن‌های ۱۳۶۰۷ کیلوگرمی‌ای که حمل می‌کنند می‌توانند
راکتور‌های هسته‌ای زیرزمینی ایران را از بین ببرند".
ترامپ
باید تجربیات بوکانان را سرلوحه کار خود قرار دهد
این
نشریه آمریکایی با اشاره به این که جنگ با ایران "یک فاجعه در چشم
انداز" خواهد بود به ترامپ توصیه می‌کند که از "پت بوکانان" درس‌هایی
بیاموزد. این نشریه می‌نویسد:"بوکانان صاحب نظر سیاسی محافظه کار، ستون نویس،
نویسنده، سیاستمدار، و سخن پراکن آمریکایی، مشاور ارشد ریچارد نیکسون، جرالد فورد
و رونالد ریگان روسای جمهور اسبق آمریکا و نامزد انتخابات ریاست جمهوری ۱۹۹۲، ۱۹۹۶
و ۲۰۰۰ میلادی آمریکا بود. او مدت‌ها با جنگ‌های انتخابی مخالفت کرده است. بوکانان
برای چندین دهه سیاست نخست آمریکا را ترویج کرده بود. در نوشته‌ها و اظهارات بوکان
می‌توان یک درس کلیدی را از هر یک از چهار دوره ریاست‌جمهوری گذشته تشخیص داد.
بوکانان در دوران جورج دبلیو بوش در برابر شیدایی جنگ پس از رخداد ۱۱ سپتامبر
مقاومت کرد و در سال ۲۰۰۲ میلادی رهبری جناح راست ضد جنگ حزب جمهوری خواه را
برعهده گرفت. بوکانان منتقد سرسخت جنگ بوش علیه عراق و مخالف طرح‌های نومحافظه‌کاران
برای اقدام نظامی علیه ایران پس از حمله آمریکا علیه عراق بود. بوکانان چند روز پس
از حمله بوش به عراق علیه نومحافظه کاران در نهاد‌های دولتی، اندیشکده‌ها و رسانه‌های
آمریکایی سخن گفت. او نوشته بود که وابستگی پرشور آنان به اسرائیل انگیزه شان برای
حمایت از جنگ‌های ایالات متحده علیه دشمنان آن کشور خارجی است. "بنیامین نتانیاهو"
نخست وزیر اسرائیل در آن زمان به طور مرتب در برنامه‌های تلویزیونی آمریکایی ظاهر
می‌شد و از ایالات متحده می‌خواست که به ادعای او "امپراتوری ترور"
متشکل از حماس، حزب‌الله، ایران، عراق و فلسطین را نابود کند. این کشور‌ها و گروه‌ها
تهدید چندانی برای آمریکا نبودند یا اصلا تهدیدی محسوب نمی‌شدند. با این وجود،
نومحافظه کاران آمریکایی مشتاق بودند آن چه را که نتانیاهو درخواست می‌کرد برایش
برآورده سازند. در واقع، گوش بوش با آنان بود و او به نومحافظه کاران اعتماد داشت.
نتیجه، این حرف شنوی و اعتماد کشته شدن هزاران سرباز آمریکایی، هدر رفتن تریلیون‌ها
دلار و درگیر شدن خاورمیانه در آشوب بود".
درس
شماره یک؛ ترامپ باید در برابر فشار صدا‌های طرفدار جنگ مقاومت کند
"آمریکن کانزرواتیو" که به جناح انزواطلب حزب جمهوری
خواه نزدیک است، اولین درسی که ترامپ می‌تواند از بوکانان بیاموزد را مقاومت در
برابر فشار ناشی از صدا‌های طرفدار جنگ در داخل دولت و در خارج از آن می‌داند و می‌نویسد:"او
همواره باید این پرسش را مطرح کند که آیا منافع آمریکا برای شان اهمیت دارد یا خیر.
انتخاب "باراک اوباما" به عنوان رئیس جمهور فرصتی برای تثبیت روابط با ایران
به ارمغان آورد و بوکانان در رسانه‌های محافظه کار استدلال کرد که رئیس جمهور لیبرال
وقت آمریکا حق دارد دیپلماسی را در قبال ایران دنبال کند. بوکانان در آوریل ۲۰۱۵ میلادی
در حضوری پرشور در شبکه خبری "فاکس نیوز" استدلال "شان هانیتی"
مجری برنامه مبنی بر آن که ایران به طرز "بیرحمانه‌ای شرور" است را رد
کرد. او اشاره کرد که ایران با القاعده و داعش یعنی با دشمنان آمریکا می‌جنگد.
بوکانان در ماه جولای زمانی که توافق هسته‌ای ایران نهایی شد به شبکه "نیوزمکس"
گفته بود که این توافق "دستاورد اساسی دولت اوباما در عرصه سیاست خارجی"
است. بوکانان گفته بود که تهران خواهان ادغام مجدد در جامعه جهانی است و بنابراین
انگیزه لازم برای پایبندی به توافق را دارد".
درس
دوم: گاهی منافع آمریکا و ایران با یکدیگر همسو می‌شوند
"آمریکن کانزرواتیو" در ادامه اشاره می‌کند درس دومی که
ترامپ می‌تواند از بوکانان بیاموزد آن است که همان طور که منافع آمریکا اغلب
متفاوت از منافع اسرائیل است گاهی اوقات منافع آمریکا و ایران با یکدیگر همسو می‌شوند.
بوکانان اشاره می‌کرد که ایران بازیگری منطقی است که آمریکا می‌تواند و باید با آن
کشور مذاکره کند. "آمریکن کانزرواتیو" در ادامه می‌نویسد:"پس از روی
کار آمدن ترامپ و اعلام قصد خود برای خروج از توافق هسته‌ای دوران اوباما با ایران،
بوکانان نسبت به این اقدام هشدار داد. بوکانان در آوریل ۲۰۱۸ میلادی مشاهده کرد که
ترامپ که در کارزار انتخاباتی اش علیه "جنگ‌های احمقانه" آمریکا صحبت
کرده بود اکنون دولتش را مملو از چهره‌های تندرویی کرده بود که خواستار بمباران ایران
بودند. بوکانان در این باره نوشته بود:"به نظر می‌رسد ایران خواستار جنگ نیست.
بازرسان سازمان ملل متحد به طور مرتب تأیید می‌کنند که ایران به طور کامل به مفاد
توافق هسته‌ای پایبند است". بوکانان هشدار داد که برهم زدن این توافق ممکن
است متحدان آمریکا را عصبانی کند، روابط ایران با چین و روسیه را تقویت نماید و به
درگیری مخرب و خطرناک منجر شود. با این وجود، ترامپ در ماه مه آن سال با اصرار
"جان بولتون" مشاور وقت امنیت ملی از توافق هسته‌ای خارج شد و دو پیش بینی
نخست بوکانان محقق شدند. این که آیا سومین پیش بینی او یعنی هرج و مرج و جنگ نیز
محقق خواهد شد یا خیر را باید منتظر ماند و دید".
درس سوم: ترامپ به مشاورانی نیاز دارد که از محدودیت در سیاست
خارجی ایالات متحده حمایت کنند
این
نشریه آمریکایی در ادامه به ترامپ توصیه می‌کند که بهتر است "مایکل
والتز" مشاور امنیت ملی خود که چهره‌ای تندرو محسوب می‌شود را از مقامش
برکنار کند. این
نشریه می‌نویسد:"والتز با بی دقتی غیر قابل دفاع خود باعث رسوایی شرم آور اخیر
"سیگنال گیت" شد. در سال ۲۰۲۰ میلادی چند هفته پس از پیروزی بایدن در
انتخابات، اسرائیل یک دانشمند هسته‌ای ایران را ترور کرد. بوکانان متوجه شد که یکی
از اهداف نتانیاهو ارسال یک هشدار به رئیس جمهور آینده ایالات متحده بوده است: سیاست
تندروانه خود در قبال ایران را حفظ کنید در غیر این صورت تنش‌های خود را با ایران
تشدید خواهم کرد. بوکانان نگران بود که اسرائیل با اقدامات خود ایران را تحریک به
رفتار تهاجمی کرده و برنامه بایدن را برای احیای توافق هسته‌ای خراب کند. بوکانان
در دسامبر ۲۰۲۱ میلادی از ناکامی بایدن در احیای برجام اظهار تاسف کرد و نوشته بود
که رئیس جمهور وقت آمریکا ممکن است گرفتار جنگ‌های غیرضروری شود که منجر به
"مرگ قدرت‌های بزرگ" می‌شود".
درس
چهارم: نتانیاهو ممکن است به بحران‌هایی دامن بزند که گزینه‌های سیاست خارجی ترامپ
را محدود کند
"آمریکن کانزرواتیو" در بخش پایانی مقاله توصیه‌ای خود
به ترامپ اشاره می‌کند که ترامپ باید مراقب اقدامات اسرائیل باشد چرا که نتانیاهو
قصد دارد آمریکا را به جنگ با ایران بکشاند. این نشریه می‌نویسد:"هنگامی که اسرائیل هفته گذشته آتش بس غزه را نقض
کرد، نتانیاهو باید می‌دانست که انصارالله مورد حمایت ایران حملات خود را در دریای
سرخ در همبستگی با فلسطینیان از سر خواهد گرفت و رئیس جمهور ایالات متحده برای
مداخله تحت فشار خواهد بود. ترامپ در سخنرانی تحلیف خود اعلام کرد که می‌خواهد از
او به عنوان یک "صلح‌ساز" یاد شود. او در بخشی از سخنرانی خود گفته
بود:"ما موفقیت خود را نه تنها با نبرد‌هایی که برنده می‌شویم، بلکه با جنگ‌هایی
که به پایان می‌رسانیم می‌سنجیم و شاید مهم‌تر از همه، با جنگ‌هایی که هرگز وارد
آن نمی‌شویم". همزمان که ترامپ در حال عبور از بحران‌های خطرناک بین المللی
است، اگر از خود بپرسد در صورتی که پت بوکانان جای او بود چه می‌کرد شانس بسیار بیش
تری برای دستیابی به چنین موفقیتی خواهد داشت".
درگیری‌های
نظامی و بی‌ثباتی سیاسی به‌طور همزمان سراسر منطقه را در برگرفته‌اند. دولت ترامپ
در حالی دومین ناوگروه هواپیمابر خود را به منطقه اعزام کرده که تقابل آمریکا با نیروهای
یمن شدت گرفته است. در ترکیه، بازارهای مالی سقوط کرده و معترضان در سراسر کشور خواهان
دموکراسی هستند، در حالی که دولت رجب طیب اردوغان رقیب اصلی خود را به اتهام فساد
زندانی کرده است. نیروهای اسرائیلی به غزه بازگشته‌اند و در عین حال ارتش اسرائیل
فشارها را در سوریه و لبنان نیز افزایش داده است.
در
داخل اسرائیل، خیابان‌ها بار دیگر شاهد تظاهرات مخالفان دولت بنیامین نتانیاهو
هستند، حتی در شرایطی که کابینه، رئیس سازمان امنیت داخلی را اخراج کرده و روند
برکناری دادستان کل را آغاز کرده است. همزمان، موشک‌های یمنی‌ها میلیون‌ها اسرائیلی
را روانه پناهگاه کرده‌اند. در چنین شرایطی، بیش از هر زمان دیگری ضروری است که میان
روندهای عمیق و ماندگار منطقه و رویدادهای نمایشی اما کم‌اهمیت‌تر که تیتر اول
رسانه‌ها را می‌سازند، تمایز قائل شویم. از جمله تحولات مهم می‌توان به افزایش نقش‌آفرینی
ترکیه در سیاست خاورمیانه و ادامه افول مصر به‌عنوان یک قدرت منطقه‌ای اشاره کرد. ترکیه نیز تازه در مراحل
ابتدایی ساخت قدرت منطقه‌ای خود است، قدرت به کشورهای حوزه خلیج فارس منتقل شده
است؛ جایی که عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی، با دیدگاه‌های رقیب، برای
کسب نفوذ با یکدیگر رقابت می‌کنند.
در
این میان، اسرائیل پس از شروع جنگ از انزوای گذشته بیرون آمده، اما مشکلات اساسی‌اش،
چه داخلی و چه خارجی همچنان باقی‌ست در حالی که جنگ ادامه دارد. اما بدترین کابوس
اسرائیل برنامه هسته‌ای ایران است اگر نگوییم جدی‌ترین. مقاومت فلسطینی همچنان خاری
در پهلوی اسرائیل است و اقتصاد و جامعه اسرائیل زیر فشار جنگی طولانی و پرهزینه
متزلزل شده‌اند. شکاف‌های داخلی میان اسرائیلی‌ها، خطر دو قطبی شدن جامعه را میان
راست و چپ، مذهبی و سکولار افزایش داده است.
منازعه
اسرائیل و فلسطین
به‌نظر
می‌رسد منازعه اسرائیل و فلسطین وارد مرحله‌ای جدید شده است. جنگ همچنین ناتوانی
کامل تشکیلات خودگردان فلسطین را نیز آشکار کرده است؛ نهادی که نه توان مقابله با
اسرائیل را دارد و نه توان مذاکره با آن را، و در بزرگ‌ترین بحران جنبش فلسطین طی
۸۰ سال گذشته، عملاً بی‌اثر بوده است. فلسطینی‌ها به‌درستی نگران‌اند که علاقه
ترامپ به «جابجایی» فلسطینی‌های غزه، نقطه عطفی در سیاست‌ها باشد. تشویق فلسطینی‌ها
به مهاجرت از غزه و کرانه باختری می‌تواند به ویژگی برجسته‌تری در سیاست‌های اسرائیل
و آمریکا تبدیل شود.
نقش
آینده آمریکا
اما
بزرگ‌ترین پرسش امروز خاورمیانه، درباره نقش آینده آمریکاست. نگاه‌ها به سوی
دونالد ترامپ دوخته شده؛ همه خواهان حمایت آمریکا هستند و همه از این واهمه دارند
که اگر رئیس‌جمهور آمریکا جانب رقیب‌شان را بگیرد، چه بر سرشان خواهد آمد. دستور
کار ترامپ در خاورمیانه ساده است، او همان چیزی را می‌خواهد که همه رؤسای‌جمهور
آمریکا از زمان جنگ جهانی دوم خواسته‌اند؛ خاورمیانه‌ای آرام که نفت و گاز تولید
کند، کالاهای آمریکایی از جمله سلاح بخرد و آمریکا را وارد جنگ‌های جدید نکند. در
حالی که دولت ترامپ در قبال اروپا و چین سیاست‌هایی تهاجمی و برهم‌زننده اتخاذ
کرده، از خاورمیانه می‌خواهد که آرام باشد. قدرت‌های منطقه‌ای که به‌دنبال دوستی
با ترامپ هستند، باید این واقعیت را در نظر داشته باشند، کشورهایی که بیشترین ثبات
را با کمترین هزینه فراهم کنند، احتمالاً بیشترین حمایت را از سوی او دریافت خواهند
کرد.
هدف
آمریکا از استقرار گسترده نیروهای نظامی در خاورمیانه چیست؟
پنتاگون اعلام کرد که ایالات متحده به‌سرعت در حال گسترش نیروهای
خود در خاورمیانه است؛ این تحولات در حالی صورت می‌گیرد که حملات هوایی علیه نیروهای
حوثی در یمن ادامه دارد و فشارها بر ایران افزایش یافته است.دونالد ترامپ در روزهای
اخیر تهدید کرده است که در صورت عدم توافق تهران برای محدود کردن برنامه هسته‌ای
خود، «بمبارانی وجود خواهد داشت». اما دو مقام آمریکایی اعلام کردند که هدف از
اعزام نیروهای اضافی، تقویت عملیات ایالات متحده در یمن و بازدارندگی ایران است و
این استقرارها به‌منظور آمادگی برای حمله قریب‌الوقوع علیه ایران نیست.
این
افزایش نیرو شامل جنگنده‌های F-35 است که به
بمب‌افکن‌های B-2 و پهپادهای
پرداتور در منطقه می‌پیوندند. به گفته مقامات آمریکایی مطلع، ایالات متحده به‌زودی
دو گروه ضربتی ناو هواپیمابر در منطقه خواهد داشت - ناو «یو‌اس‌اس هری اس. ترومن»
که از پاییز گذشته در خاورمیانه مستقر بوده و ناو «یو‌اس‌اس کارل وینسون» که
معمولاً در آسیا فعالیت دارد و انتظار می‌رود ظرف 2 هفته آینده به منطقه برسد.
همراه
با این ناوها، گروه‌های ضربتی شامل ناوشکن‌هایی مجهز به موشک‌های کروز و دیگر کشتی‌های
جنگی اعزام خواهند شد. همچنین، ایالات متحده برای محافظت از پایگاه‌های هوایی خود
و متحدان منطقه‌ای، سامانه‌های دفاع موشکی پاتریوت را مستقر کرده است. دولت ترامپ
از ۱۵ مارس حملات هوایی علیه حوثی‌ها را آغاز کرده و این حملات روزانه در اطراف پایتخت
یمن -صنعا- و سایر مناطق ادامه دارد و مقامات و تأسیسات نظامی این گروه را هدف
قرار می‌دهد. روز سه‌شنبه، حوثی‌ها اعلام کردند که یک پهپاد آمریکایی MQ-9 ریپر را در جریان حملات هوایی ایالات متحده در یمن
سرنگون کرده‌اند. اوایل این هفته، حوثی‌ها موشک‌هایی را به سمت اسرائیل شلیک کردند
که به گفته تل‌آویو رهگیری شدند.
در
همین حال، علاوه بر تهدید ایران به بمباران در صورت عدم توافق بر سر برنامه هسته‌ای،
کاخ‌سفید هشدار داده است که اگر حوثی‌ها به نیروهای آمریکایی حمله کنند، تهران را
مسئول خواهد دانست. شان پارنل، سخنگوی پنتاگون، روز سه‌شنبه در بیانیه‌ای اعلام
کرد: «ایالات متحده و شرکای آن... آماده پاسخ دادن به هر بازیگر دولتی یا غیردولتی
هستند که به‌دنبال گسترش یا تشدید درگیری در منطقه باشد.» در آن سو، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس ایران روز جمعه هشدار داد
که در صورت حمله آمریکا به ایران، تهران منافع آمریکا در خاورمیانه را هدف قرار
خواهد داد. او در سخنرانی خود در تهران گفت: «اگر آمریکایی‌ها به حریم ایران حمله
کنند، کل منطقه مانند جرقه‌ای در انبار مهمات منفجر خواهد شد.»
گسترش
جنگ با حوثی‌ها
در
این گزارش آمده است که ژنرال مایکل کوریلا، فرمانده ستاد فرماندهی مرکزی ایالات
متحده (سنتکام)، که مسئول عملیات نظامی آمریکا در خاورمیانه است، مدت‌ها از واکنش
قاطع‌تر آمریکا به حملات حوثی‌ها علیه کشتی‌های عبوری از دریای سرخ و مسیرهای دریایی
مجاور حمایت کرده است. این حملات اندکی پس از آغاز جنگ اسرائیل در غزه در سال ۲۰۲۳
آغاز شد.
حوثی‌ها
که کنترل بخش‌های وسیعی از یمن را در دست دارند، اوایل امسال پس از یک آتش‌بس
کوتاه در غزه حملات خود را متوقف کردند، اما اعلام کردند که در صورت فروپاشی توافق
و ازسرگیری عملیات نظامی اسرائیل، این حملات را از سر خواهند گرفت.
دولت
جو بایدن، رئیس‌جمهوری سابق آمریکا که تلاش داشت از گسترش جنگ در خاورمیانه جلوگیری
کند، ناوهای جنگی آمریکایی را برای حفاظت از کشتیرانی بین‌المللی اعزام کرد و
حملاتی را علیه حوثی‌ها انجام داد. اما دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری کنونی ایالات
متحده رویکرد تهاجمی‌تری اتخاذ کرده و فهرست اهداف خود را گسترش داده تا رهبران
نظامی حوثی را نیز شامل شود. دونالد
ترامپ اعلام کرد که حملات آمریکا در یمن پیامی به ایران است و تهران باید فوراً
حمایت از حوثی‌ها را متوقف کند. وال‌استریت
ژورنال در ادامه می‌نویسد که علی‌رغم تلاش چندین ساله برای انتقال نیروها به منطقه
اقیانوس آرام جهت مقابله با تهدیدات چین،
استقرارهای جدید نشان می‌دهد که خاورمیانه همچنان یک نگرانی عمده برای
پنتاگون محسوب می‌شود. و به همین دلیل در خلال تبادل هشدارها بین تهران و واشنگتن،
پایگاه‌های نظامی ایالات‌متحده در اروپا و خاورمیانه در روزهای اخیر شاهد فعالیت‌های
گسترده‌ای بوده‌اند. از
همین رو، بمب‌افکن‌های B-2 در پایگاه
هوایی دیه‌گو گارسیا، جزیره‌ای در اقیانوس هند، مستقر شد. دولت بایدن در ماه اکتبر
از این بمب‌افکن‌ها برای حمله به انبارهای تسلیحات زیرزمینی حوثی‌ها در یمن
استفاده کرده بود. همچنین
بر اساس داده‌های ردیابی پرواز، جریان مداومی از هواپیماهای باری نیروی هوایی و
تانکرهای سوخت‌رسان از اروپا، آسیا و ایالات متحده به سمت خاورمیانه در حرکت هستند.