بطوری که در پی فروپاشی شوروی و رژیم های کمونیستی شرق اروپا، نهادهای نظامی و اقتصادی و حتی امنیتی شرقی ها از بین رفت اما در غرب چنین نبوده و علاوه بر ادامه فعالیت های اتحادیه نظامی ناتو، شاهد رشد و توسعه این اتحادیه نظامی هم هستیم.
در دوران جنگ سرد، بلوک شرق دارای اتحادیه نظامی ورشو و سازمان اقتصادی کومکون بود که نهادها و بازوهای نظامی و اقتصادی این بلوک را تشکیل می دادند. در حالی که در غرب درکنار اتحادیه نظامی ناتو باید از بازار مشترک اروپا نام برد که بعدها به اتحادیه اروپایی تبدیل شد. در این سال ها هم در ناتو هم چنین در اتحادیه اروپایی، غربی ها توانسته اند از میان کشورهای اروپای شرقی که قبل از فروپاشی شوروی دارای رژیم کمونیستی بوده و در نهادهای نظامی و اقتصادی و حتی امنیتی و اطلاعاتی بلوک شرق عضویت داشته اند یارگیری کرده وآنها را در این سازمان ها و نهادهای غربی پذیرا شوند.
زمانی که ژنرال" دوایت آیزنهاور"از حزب جمهوریخواه در سال 1952به ریاست جمهوری آمریکا رسید جهان درگیر جنگ سرد بود به همین دلیل در سال 1957 او دکترین خود را اعلام کرد که در آن توجه خاصی به خاورمیانه شده بود. در دوران "آیزنهاور" برادران" دالس" در راس سازمان سیا و وزارت امورخارجه قرار داشتند . آنها در راستای مقابله با نفوذ کمونیسم و جنگ سرد اقدام به ایجاد شبکه ای کمربندی از اتحادیه های نظامی اطراف شوروی و متحدانش کردند که شامل ناتو، سنتو، سیتو و آنزوس می شد . ولی به مرور زمان این کمربند شل شده و از بین رفت بطوری که با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران پیمان نظامی سنتو که شامل ایران، ترکیه و پاکستان می شد هم رسما از بین رفت. اما همان گونه که عنوان شد ناتو نه تنها از بین نرفت بلکه تقویت هم شد.
ترکیه که در همسایگی ایران قرار گرفته به دلیل عضویت در ناتو و سنتو و مجاورت با روسیه و تعدادی از رژیم های کمونیستی شرق اروپا از موقعیت قابل توجهی برخوردار بود . این کشور از طریق تنگه های بسفر و داردانل قادر به کنترل دریای سیاه و عبور ناوگان و کشتی های جنگی شوروی و متحدانش از این طریق بود . اگرچه بارها مسکو درصدد برآمد یا کنترل این آبراه ها را در دست گرفته و یا نظارتی بر آنها داشته باشد اما به دلیل اهمیتی که این دو آبراه برای غرب دارند همواره با مخالفت ا ین کشورها مواجه شد.
ترکیه با وجود این که از سال 1952 به عضویت ناتو در آمده و بر اساس برآوردها ارتش این کشور از موقعیت قابل توجهی در این اتحادیه نظامی برخوردار است اما اجازه عضویت در بازار مشترک و یا اتحادیه اروپایی را تاکنون نیافته است. حتی چندی پیش اتحادیه اروپایی در اعتراض به سیاست های رجب طیب اردوغان رییس جمهور این کشور ، مذاکره با آنکارا برای هموار شدن جاده عضویت در اتحادیه را به حالت تعلیق در آورده است .
در این شرایط مدتی است که روابط ناتو و آمریکا با ترکیه شکرآب شده و آمریکا در پی مخالفت با واگذاری هواپیماهای جنگی اف35 به این کشور ، آموزش خلبان های ترکیه را در آریزونا آمریکا به حالت تعلیق در آورده است.
مشکل زمانی شدت گرفت که ترکیه دست به سوی روسیه دراز کر ده و خواستار خرید موشک های ضد هوایی اس400 از این کشور شد. این مساله اگرچه با موافقت واستقبال روسیه مواجه شد اما اعتراض ناتو و آمریکا را در پی داشت زیرا هم موشک های اس400 هم چنین هواپیماهای اف35استراتژیک بوده و طرفین تمایلی ندارند اسرار این سلاح ها در اختیار رقیب قرار بگیرد. آمریکا و ناتو بر این مساله تاکید می ورزند که ترکیه به دلیل عضویت در ناتو واستقرار سلاح ها و پایگاه های این پیمان و آمریکا از موقعیت خاصی برخوردار بوده وباید این سلاح ها و پایگاه ها محفوظ بمانند. لذا حضورنظامیان و کارشناسان روس در جوار این پایگاه ها و مراکز نطامی و امنیتی می تواند سبب خدشه دار شدن امنیت و اطلاعات غربی ها شود در حالی که روس ها از تمایل و درخواست ترکیه استفاده کرده و ضمن خشنودی از موقعیت پیش آمده درصدد هستند با تحویل موشک های اس 400 شکافی در روابط آنکارا با ناتو و آمریکا به وجود بیاورند.
عده ای بر این باور هستند که هدف رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه در حقیقت تمایل و گرایش به روسیه ندارد بلکه او در صدد است از این طریق اتحادیه اروپایی و آمریکا را تحت فشار قرار دهد تا امتیا ز های مورد نظرخود را به دست بیاورد که در راس آنها هموار شدن عضویت در اتحادیه اروپایی است که ده ها سال است پیگیر آن می باشد. هر دولتی که در ترکیه روی کارآمده خواستار عضویت در اتحادیه اروپایی شده ولی بنا به دلایلی نتوانسته به خواسته خود برسد دولت اردوغان هم که گام هایی در این راستا برداشته بود با اقدامات خود در سال های گذشته عملا نشان داده که از اتحادیه اروپایی دور شده است.