کلید گمشده اقتصاد

سعید کاکاآقازاده
درحالی که اقتصاد ایران سالیان زیادی است که با مشکلات بسیاری مواجه شده واعمال تحریم های بین المللی وضعیت زندگی اکثرمردم را سخت ترکرده است.ازطرفی دولت های که تا کنون برسرکارآمده اند قادرنبودن راه حلی مناسبی برای خروج ازبن بست ها ارایه دهند.همچنین با قرارگرفتن ایران درفهرست سیاه گروه ویژه اقدام مالی،به علت نپیوستن این کشوربه FATF (گروه بین‌المللی اقدام مالی) که با هدف جلوگیری ازپولشویی درجهان ایجاد شد.شرایطی را به وجود آورده تا تبعات نپویستن به این سازمان جهانی درکنارتحریم‌های قبلی تحریم‌های اروپا نیزاضافه شود.که نتیجه آن پیامدهای انزوای بیشترنظام بانکی ایران ازنظالم بانکی بین المللی است.به همین منظورمعاملات بانکی ایران وارتباط با بازرگانی خارجی وموسسات غربی وحتی کشورهای هایی مانند روسیه،چین ودیگرکشورهای منطقه نظیرامارات،عراق، ترکیه دچارتنگناه بیشتری می شود.درضمن اززمانی که تحریم‌های آمریکا دردوران دولت های نهم ودهم آغازشد وبخش مهم اقتصاد به خصوص«نفت وگاز»راهدف قرارداد رییس‌جمهوروقت بدون توجه به اهمیت چنین موضوعی آن را کاٰغذ پاره ای بیشترتصورنکرد.بعد ازآن ترامپ درآمریکا رییس‌جمهورشد واعلام کرد که ازتوافق برجام خارج خواهد شد ودرنتیجه تحریم‌های شدیدتری را اعمال کرد.دراین ارتباط همه معاملات مالی ایران باهمه دنیا وفروش نفت،میعانات گازی ودیگربخش های اقتصادی،درکنار بسیاری ازشرکت‌ها ومقامات ایرانی نیزتحریم شدند.مسلما بدون واردات وصادرات درعمل سرمایه گذاری کوتاه مدت کاهش پیدا می کند واین موضوع باعث کاهش رشد اقتصادی ودرنتیجه کاهش فرصت های شغلی وافزایش بیکاری است.درچنین شرایطی متاسفانه گسترش ویروس به نام کرونا نیزبردیگرمشکلاتی که با آن مواجه بودیم افزوده شد.به همین علت انتظارمی رود با گسترش این بیماری نه تنها صنعت حمل ونقل مانند هوایی،زمینی وصنایع وابسته، بلکه بازرگانی داخلی وخارجی را تحت تاثیرودر«رکود» بیشتری قراردهد.هم کنون کشورهای متعدی مرزهای خود را با ایران بسته یاهمکاری درحمل ونقل را محدود کرده اند.افزون براین انتظارمی رود فعالیت های اقتصادی درمعامله ومبادله این صنایع کاهش زیادی را نشان دهد وچنین موضوعی دارای پیامدهای منفی بربخش خدمات کشورنیزخواهد داشت.آن هم درکشوری که درسال جاری «رکود» درکاهش نرخ تولید ناخالص داخلی را تجربه کرده است.بی تردی شیوع ویروس کرونا دربخش های مختلف مانند تجارت،بهداشت وخدمات وایسته،خدمات بانکی، سیستم توزیع کالا ودیگرمشاغل اثرمنفی خواهد گذاشت.درحال حاضربسیاری ازفعالان اقتصادی وکسانی که شغل آزاد دارند ازنبود مشتری و رکود فعلی درکسب کارخود گله دارند.با توجه به بعضی ازآمارها می توان دریافت «رکود» دربازارچه آسیب هایی به اقتصاد ایران وارد خواهد کرد.هم کنون درحدود سه هزارقهوه خانه با ۳۵ هزارنفرخدمه دراین صنف مشغول به کارهستند وآمارقهوه خانه های غیرمجازوبدون پروانه بسیاربالاترازاین عدد درکل کشوراست.خروج روزانه سیگاروقلیان درایران بیش از۳۰ میلیارد تومان ودرطی یک سال درحدود ۱۰هزارمیلیارد تومان است.درتهران نزدیک به ۱۲۰۰رستوران دارای پروانه کسب و۲۰۰۰ رستوران فاقد این مجوزهستند وهمچنین ده هزاررستوران وفست فود وکترینگ درتهران فعال هستند که اوضاع آنها این روزها خوب نیست.ازطرفی درایران ۵۹۶ سینما وهزارو۲۹۲ تئاتروجود دارد که نزدیک به ۵/۲۸ میلیون نفردرسال ازآن بهره می برند.دراستان تهران ۳۰۰۰ تولیدکندده گل وگیاه وجود دارد واین روزها با شیوع کرونا بازارگل وگیاه نیزمانند برخی دیگرازبخش های اقتصادی دچارر«رکود» شده است که با این وضعیت بیشترآنها متضررمی شوند.افزون براین متوسط سفرخانواده های نزدیک به ۱۱۹سفراست وسالانه حدود۲۵۰ میلیونسفربین شهری درکشورانجام می گیرد.براساس آمارها سالانه ۵۵ درصد خانواده های ایرانی سفرمی کنند که بیشتراین سفرها تفریحی هستند.علاوه براین فقط درشهرتهران با حمل ونقل عمومی روزانه ۵/۶ میلیون سفروجابجایی ازحومه وشهرک های اطراف آن انجام می گیرد. برطبق آمارهای اعلام شده درشش ماه سال ۹۸ درحدود چهارمیلیون وهزار۲۶۰ نفرازایران به خارج سفرکرده اند.که بنسبت مدت زمان مشابه سال گذشته نزدیک به ۱۶ درصد رشد داشته است.همچنین درحدود سه میلیون گردشگرخارجی نیزوارد شدند که به نسبت سال گذشته ۴۰ درصد افزایش داشته است.درضمن سفرهای هوایی بسیاری ازاستان های کشوراز۷۰ تا ۹۰ درصد کاهش پیدا کرده است واگرحجم کاهش سفرها را درکل کشوردرنظربگیرم می توان محاسبه کرد آثارآن چه تاثیری درکل اقتصاد ایران خواهد گذاشت. باید درنظرداشت ویروس کرونا تنها مشکلی نیوده که تاثیرخود را براقتصاد ایران گذاشته،بلکه درطی این سال ها موضوعاتی مانند تحریم های بین المللی،اختلاس،استفاده ازرانت های دولتی،دریافت حقوق های نجومی،میلیاردها معوقه های بانکی،نبودحمایت ازبنگاه های اقتصادی،کاهش ارزش پول ملی،بیکاری،تورم وبسیاری ازمشکلات همگیباعث شده تاچشم اندازه مثبتی به بهبود وبهترشدن وضعیت اقتصادی نداشته باشیم.