رقابت پذیری (Competitiveness)
یکی از الزامات مهم جهش در تولید رقابت پذیر بودن محصول است. جهش در تولید همواره باید به جهش در فروش منتج شود تا آثار مثبت اقتصادی حاصل شود. یعنی همواره مشتریان بیشتری باید محصول تولیدی عرضه شده به بازار مصرف را خریداری نمایند.
رقابت پذیر بودن یک محصول یعنی آن محصول در مقایسه با محصولات مشابه، دارای مزیت یا مزایایی باشد که مشتری را متقاعد به خریدنش نماید. مهمترین مزایایی که یک محصول نسبت به محصولات مشابه می تواند داشته باشد، عبارتند از: کیفیت برتر، قیمت پایین تر، در دسترس بودن، پشتیبانی و خدمات پس از فروش بهتر و طولانی تر، تنوع بیشتر، زیبایی بیشتر، تناسب محصول با محیط و شرائط استفاده و استفاده کننده و نهایتاً ایجاد آسودگی خاطر برای مشتری
هرچه یک محصول نسبت به محصولات مشابه (چه محصولات تولید شده در داخل چه محصولات وارداتی) مزایای بیشتری داشته باشد، طبیعتاً شانس بیشتری برای خریداری شدن توسط مشتری را خواهد داشت.
جهش در فروش زمانی دارای ارزش اقتصادی مطلوب خواهد بود که در یک فضای کاملاً رقابتی ایجاد شده باشد نه در یک فضای غیر رقابتی و بعضاً حمایتی، در واقع مزیت یا مزایای محصول تولیدی عرضه شده به بازار مصرف باید خریدار را متقاعد به خرید آن محصول نماید نه چیز دیگری
جهش در فروش یعنی محصول تولیدی عرضه شده به بازار بتواند با تکیه بر مزیت یا مزایای خود، سهم بازار محصولات مشابه را چه در بازارهای داخلی و چه در بازارهای خارجی از آن خود کند. همانطور که اشاره شد، یکی از مزایایی که امکان رقابت محصول با محصولات مشابه را ایجاد می نماید، قیمت پایین تر آن محصول نسبت به محصولات مشابه با کیفیت برابر می باشد.
بهره وری (productivity)
بهره وری نقش کلیدی در جهش تولید خواهد داشت اگر به اهمیت بهره وری در تولید و اقتصاد توجه ویژه شود. بهره وری انواع مختلفی دارد از جمله: بهره وری نیروی کار، بهره وری مواد، بهره وری انرژی و بهره وری سرمایه که اگر دو یا چند نوع از انواع بهره وری بطور همزمان مورد توجه، سنجش و محاسبه قرار گیرند، آنرا بهره وری ترکیبی و چنانچه همه انواع بهره وری همزمان مورد محاسبه قرار گیرند، آنرا بهره وری کل می نماند.
ارتقاء بهره وری منجر به پایین آمدن هزینه های تولید و نهایتاً کاهش قیمت تمام شده محصول می شود. کاهش قیمت تمام شده محصول می تواند، امکان رقابت محصول را از نظر قیمت با محصولات مشابه با کیفیت برابر ایجاد نماید. شناسایی و حذف هزینه های زائد و غیر ضروری، به روز رسانی فناوری تولید و ایجاد تغییر در فرایندهای تولید از جمله اقداماتی هستند که چنانچه به درستی انجام شوند، باعت کاهش قیمت تمام شده محصول خواهند شد.
امروزه یکی از اقلام هزینه که برخی از شرکت ها و کارخانجات بزرگ در دنیا آنرا حتی به صفر رسانده اند، هزینه انبارداری است. انجام چنین کار مهمی تنها با طراحی و استقرار یک زنجیره تأمین بسیار قوی و بی عیب و نقص امکان پذیر خواهد بود. یک زنجیره تأمین قوی می تواند هزینه ضایعات را نیز به صفر برساند.
جهش تولید چنانچه با صرف هزینه های اضافی قابل پیشگیری و غیر ضروری، صرف مواد بیش از نیاز و همراه با ضایعات و بطور کلی با صرف عوامل کار بیش از اندازه حاصل شود، مطلوب نبوده و باید در ایجاد جهش تولید از این طریق تجدید نظر شود.
زنجیره تأمین (Supply Chain)
زنجیره تأمین مهمترین و طولانی ترین فرایندی است که برای یک واحد تولیدی می توان در نظر گرفت. زنجیره تأمین دارای سه مرحله: پیش از تولید، تولید و پس از تولید می باشد. در واقع زنجیره تأمین از مرحله تأمین مواد اولیه آغاز می شود و تا مرحله تحویل کالای نهای به مشتری ادامه می یابد. البته برای محصولاتی که نیاز به پشتیبانی و ارائه خدمات پس از فروش دارند، زنجیره تأمین این مرحله را نیز در بر می گیرد. در زنجیره تأمین، جریان سرمایه، مواد، اطلاعات و محصول انجام می شود.
اگر یک واحد تولیدی می خواهد جهش تولید داشته باشد، حتماً باید دارای یک زنجیره تأمین قوی و بدون عیب و نقص باشد. انتخاب تأمین کننده مواد اولیه در مرحله نخست زنجیره تأمین بسیار حائز اهمیت است. اینکه مواد اولیه مورد نیاز با چه قیمتی و با چه کیفیتی و در چه زمانی به دست تولید کننده برسد، در کمیت و کیفیت تولید مؤثر خواهد بود. در قیمت تمام شده محصول مؤثر خواهد بود. بر زمان عرضه محصول به بازار مصرف و انجام تعهد زمانی تولید کننده مؤثر خواهد بود. پس بسیار مهم است که تأمین کننده مواد اولیه چه کسی یا چه شرکتی باشد. سوال مهم این است که، آیا تأمین کننده مواد اولیه به تعهدات خود پایبند می ماند یا تحت شرائط، از تعهدات خود سر باز خواهد زد؟ در زمان تحریم تولیدکنندگان داخلی، در موارد بسیاری با انجام نشدن تعهدات تأمین کنندگان خارجی مواد اولیه خود مواجه می شوند. پس در انتخاب تهیه کننده مواد اولیه (چه تأمین کنندگان خارجی و چه تأمین کنندگان داخلی) باید دقت بسیار زیادی شود. مرحله دوم زنجیره تأمین در واقع فرایند تولید محصول است. در این مرحله می بایست، نیازسنجی بازار، طراحی و تولید محصول با دقت زیاد انجام شود. برای ایجاد جهش در تولید، بسیار مهم است که چه چیزی تولید شود؟ چگونه تولید شود؟ با چه کیفیتی تولید شود؟ قیمت تمام شده محصول چقدر باشد و با چه قیمتی به دست مصرف کننده نهایی برسد؟ در مرحله تولید می توان به سؤالات فوق پاسخ داد. اساساً پاسخ هر یک از سؤالات فوق می تواند در جهش تولید نقش آفرین باشد. مرحله سوم زنجیره تأمین به هرآنچه پس از تولید اتفاق می افتد، مربوط است. در واقع توزیع و رساندن محصول به دست مصرف کننده نهایی در این مرحله انجام می شود. این مرحله بسیار حساس و مهم است چرا که در این مرحله است که ارتباط مشتری با محصول برقرار می شود و قضاوت و برداشت مشتری از محصول خریداری شده، تولید کننده آن و نهایتاً برند آن صورت می گیرد. اگر مشتری به برداشت خوبی برسد به مشتری وفادار تبدیل خواهد شد. پشتیبانی از محصول (گارانتی و وارانتی محصول) و ارائه خدمات پس از فروش با کیفیت و استاندارد قابل قبول به وفاداری مشتری می افزاید و موجب تقویت برند، افزایش سهم باز آن محصول و نهایتاً جهش فروش می شود و جهش فروش نیازمند جهش تولید.