پر می‌زند مرغ دلم با یاد آذربایجان
استاد شهریار
به گزارش آسیانیوز؛ حمید دهقان ـ همزمان با سفر عزت‌الله ضرغامی وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به شهر سمرقند در کشور ازبکستان، خبرنگاران برای شرکت در بیست‌وپنجمین مجمع عمومی سازمان جهانی گردشگری UNWTO با دستور جلسه «انتخاب بهترین روستاهای گردشگری جهان» از میان بیش از ۲۰۰ روستای پیشنهادشده از کشورهای مختلف، به تبریز سفر کردند. در فهرست این روستاها، روستای کندوان ایران هم قرار داشت. البته چون انتخاب کندوان قطعی نبود، در این‌باره به خبرنگاران اطلاعی داده نشده بود.
گروه خبرنگاران پس از ورود به تبریز و استقرار در هتل شایان روزهای اول و دوم از چند شهر استان در شمال و جنوب دیدار کردند و روز سوم از افتتاح و برگزاری نمایشگاه‌های گردشگری و صنایع‌دستی خبر و گزارش تهیه کردند.
مراسم گشایش نمایشگاه در روز ۲۶ مهر با حضور عابدین خرم استاندار آذربایجان شرقی و دکتر مریم جلالی به اتفاق دکتر فاطمی مدیرکل گردشگری داخلی انجام شد و خبرنگاران در همین روز با فرصتی کوتاه از بازار، یک خانه تاریخی و چند موزه دیدار داشتند.
شکوه خانه‌های کندوان
برنامه روز آخر اقامت خبرنگاران در تبریز هم دیدار از روستای کندوان بود. بیشتر خبرنگاران که نخستین‌بار بود روستای زیبای صخره‌ای کندوان را می‌دیدند، از شکوه و عظمت خانه‌های صخره‌ای روستا دچار حیرت شدند و بلافاصله به سوی خانه‌های شگفت‌انگیزی که خانواده‌ها در آن سکونت داشتند، روانه شدند و آن‌چنان سرگرم گفت‌وگو با ساکنان صخره‌ها و تهیه گزارش بودند که گویی قصد ترک آنجا را ندارند، اما راهنمایان محلی آنان را برای حضور در نشست مهمی برای اطلاع از یک واقعه خبری به دامنه کوه و خانه‌های صخره‌ای دعوت کردند.
خبرنگاران با مشاهده دکتر جلالی، دکتر فاطمی و مدیرکل میراث استان و دیگر مقامات محلی برای شنیدن خبری که سفر آنان را هیجان‌انگیزتر می‌کرد، آماده شدند. لحظاتی بعد با آغاز پخش مستقیم و اعلام نام روستای کندوان به‌عنوان یکی از بهترین روستاهای گردشگری جهان، از میان۲۰۰ روستای پیشنهادشده دنیا، خبرنگاران هم در میان آتش‌بازی و هیجان در سرور و شادی حاضران در نشست شریک شدند و چنین شد که روستای صخره‌ای کندوان آذربایجان شرقی به‌عنوان نخستین روستای گردشگری ایران و یکی از بهترین روستاهای گردشگری جهان از سوی سازمان جهانی گردشگری به ثبت رسید. در واقع سفر گروه خبرنگاران به تبریز برای استان آذربایجان شرقی و ایران عزیز خوش درخشید.
گردشگران خارجی که قصد سفر به ایران داشته باشند، به یقین یکی از انتخاب‌های آنان استان آذربایجان و روستای صخره‌ای بی‌نظیر کندوان خواهد بود. در جهان سه روستای صخره‌ای وجود دارد. یکی در ایالت داکوتای آمریکا و دیگری در کاپادوکیه کشور ترکیه و کندوان سومین روستای صخره‌ای جهان است که امتیاز کندوان، بودن سکونت در خانه‌های صخره‌ای است در حالی‌که در دو روستای دیگر زندگی جریان ندارد.
داستان روستای کندوان
روستای کندوان در ۵۵ کیلومتری شهر تبریز قرار دارد. قدمت روستا به دوران پیش از اسلام می‌رسد، اما در قرن هفتم هجری قمری با حمله مغول و کشتارهای به راه افتاده، مردم منطقه در جستجوی محلی امن به صخره‌های کله قندی کندوان پناه بردند و این صخره‌ها را برای زندگی هموار ساختند. اکنون ساکنان این صخره‌های سر به فلک کشیده، حکایت دیرین اجداد خود و سخت‌کوشی آنان را برای آماده ساختن این صخره‌ها برای سکونت بازگو می‌کنند که چگونه برای در امان ماندن از حمله مغول و دیگر وقایع وحشت‌آور به کندن درون صخره‌ها همت گمارده‌اند.
به سبب عایق بودن دیوار صخره‌ها، هوای بیرون به داخل نفوذ نمی‌کند و در نتیجه داخل صخره‌ها در تابستان‌ها خنک و در زمستان‌ها گرم است. آب معدنی گوارای کندوان نیز یکی از جاذبه‌های گردشگری این روستا است. آب کندوان برای بیماران کلیوی شفابخش است. بر اساس آزمایش‌های به عمل آمده در پیشگیری از ساخته شدن سنگ‌های ادراری و کلیه و همچنین از میان بردن این سنگ‌ها مؤثر است. افرادی که به کندوان سفر می‌کنند، هنگام بازگشت ظرف‌های پر از آب چشمه کندوان را به خانه‌هایشان می‌برند.
غارهای باستانی حیله‌ور
کشف غارهای حیرت‌انگیز در سه کیلومتری روستای کندوان به‌نام «حیله‌ور» توجه کارشناسان زمین‌شناسی را به این مکان جلب کرده است. عده‌ای از محققان عقیده دارند پیدا شدن خانه‌هایی در دل زمین به‌صورت زاغه‌های شگفت‌انگیز نشان می‌دهد که به احتمال زیاد ساکنان اولیه صخره‌های کندوان در گذشته‌های بسیار دور در این محل زندگی می‌کردند و با گذشت زمان به‌تدریج در محل فعلی اقامت کرده‌اند. همچنین احتمال دارد همزمان با سکونت مردم در صخره‌ها، ساکنان این خانه‌های زاغه‌ای در دل زمین نیز به آنان پیوسته‌اند.
به گفته پژوهشگران احتمال دارد تعداد خانه‌های ساخته‌شده در «حیله‌ور» بیش از دویست واحد باشد که تاکنون نزدیک ۲۰ خانه از دل خاک بیرون آمده است. خانه‌ها کاملا استتار شده‌اند، به‌طوری که حتی برای عابران از کنار این محل قابل تشخیص نبوده است و به همین سبب نام «حیله‌ور» را برای مکان سکونت خود انتخاب کرده‌اند که دشمنان تصور نمی‌کردند در چنین مکانی خانه‌ای ساخته شده باشد.
با ورود از حفره‌های باریک به زیر زمین، محل سکونت خانواده‌ها حتی محل نگهداری حیوانات و جای شمع و چراغ پی‌سوز، هر بیننده‌ای را شگفت‌زده می‌کند.
دیدار از جاذبه‌های گردشگری
خبرنگاران به سبب فرصت کوتاهی که داشتند در تبریز و شهرهای مراغه، بناب، اهر و کلیبر توانستند تنها از چند مکان دیدار کنند. در تبریز موزه آذربایجان، موزه عصر آهن، خانه حریری و بخش بسیار اندکی از بازار سرپوشیده تبریز را دیدند.
در مراغه هم به دیدن موزه تخصصی ایلخانی، آرامگاه اوحدی مراغه‌ای و گنبد سرخ، همچنین در بناب مسجد مهرآباد، در اهر آرامگاه شیخ شهاب‌الدین و در میان راه اهر و هریس به کاروانسرای «گویجه‌بل» رفتند.
احمد حمزه‌زاده مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان شرقی هنگامی که متوجه موضوع فرصت کم خبرنگاران برای دیدن مکان‌ها و آثار ارزشمند موجود در استان شد، به ایشان وعده داد سفر دیگری برای خبرنگاران برنامه‌ریزی می‌شود که در تبریز و شهرها و روستاهای شمال و جنوب آذربایجان با فراغت کامل این استان زیبا را بگردند.
برخی از زیبایی‌های استان
هر یک از آثار ارزشمند گوشه و کنار آذربایجان شرقی، عظمت تاریخ، فرهنگ و هنر این مرز و بوم را نشان می‌دهد که پیشینیان با تلاش و کوشش خود یادگارهای جاودانه‌ای برای نسل‌های آینده هدیه کرده‌اند. به علت ولیعهد‌نشین بودن شهر تبریز و برگزیده شدن چندباره به پایتختی کشور، بیش از ۲۰۰ خانه مسکونی زیبا از دوره قاجار به‌جا مانده که بسیاری از آن‌ها با مرمت‌های مستمر میراث فرهنگی با کاربری‌های تازه‌ای در معرض دید گردشگران قرار گرفته است.
جذابیت‌های تاریخی، فرهنگی و زیست‌محیطی و حیات وحش استان از تبریز شروع می‌شود و در شهرهای اهر و کلیبر به سمت کناره رود ارس، جلفا و مرند جریان می‌یابد و در این مسیر بیش از 40 اثر تاریخی باارزش مانند قلعه بابک، مجموعه تاریخی کردشت همراه طبیعت زیبای کناره رود ارس و در محور جنوبی استان، شهرهای اسکو، عجبشیر، بناب، مراغه و هشترود با بناهای تاریخی مهم و مناظر دیدنی، لذت سفر را برای گردشگران فراهم می‌سازد.