آسیانیوز- به‌خصوص پس از به قدرت رسیدن طالبان، آمار مهاجران به ایران سیر صعودی داشته است. بر طبق آمارها تا پایان سال ۲۰۲۲ میلادی بیش از ۵/۳ میلیون افغان از این کشور آواره شدند که در حدود ۱۰میلیون نفر از این تعداد در کشورهای اطراف زندگی می‌کنند.
از طرفی آمار کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل تعداد کل این مهاجران را در حدود ۵/۴ میلیون برآورد کرده است. بر اساس آمارها، از این تعداد نزدیک به ۶ میلیون نفر به ایران آمده‌اند. به‌طوری که یک پنجم جمعیت مهاجران افغانستان در ایران هستند و به‌عبارتی روزی ۱۰هزار افغان وارد کشور می‌شود و گفته شده است، بخش بزرگی از پناهجویانی که وارد ایران می‌شوند، جزو ارتش افغانستان بودند. اگر این موضوع واقعیت داشته باشد، وجود نیروهای نظامی افغان در بین حضور پرتعداد دیگر مهاجران باعث می‌شود، تا شهروندان کشورمان با احساس ترس و نبود امنیت کافی مواجه شوند.
این نگرانی‌ها زمینه‌ای را فراهم می‌کند، تا بخش‌هایی از جامعه ایرانی در تقابل با چنین شرایطی واکنش نشان دهد. علاوه بر این، شنیده‌ها حکایت از آن دارد، وقتی مهاجران وارد کشورمان می‌شوند. در مدت کوتاهی کار و همچنین جایی برای زندگی پیدا می‌کنند. به نظر می‌رسد یک سازمان و یا سیستم حمایتی وجود دارد که بلافاصله برای آن‌ها امکانات، جای خواب و شغل مهیا می‌کند. در حالی‌که هیچ ایرانی حتی با تحصیلات دانشگاهی نمی‌تواند به این راحتی کار پیدا کنند. در حال حاضر حضور مهاجران افغان را می‌توان در مشاغل مختلف مشاهده کرد. همچنین در بسیاری از پروژهای عمرانی مانند شهرداری به‌جای استفاده از نیروهای ایرانی از مهاجران افغان استفاده می‌شود.
درواقع در دهه‌های گذشته بخش قابل‌توجه‌ای از سرنوشت بازار کار ایران به نیروی کار خارجی گره خورده است که اکثر آن‌ها بدون مجوز قانونی مشغول به کار هستند. به نظر می‌رسد یکی از علل به‌کارگیری اتباع بیگانه از سوی کارفرمایان، فرار از پرداخت حق بیمه و ارزان بودن نیروی کار خارجی می‌باشد. این مسئله می‌تواند یکی از عوامل از بین رفتن فرصت‌های شغلی برای نیروی کار داخلی محسوب می‌شود. همچنین حضور افغان‌ها در طی این سال‌ها باعث شده است، در کنار هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی که به دولت تحمیل می‌شود، به نوعی جریان مهاجرهراسی در جامعه ایرانی شکل بگیرد. بی‌تردید حضور اتباع خارجی سبب مشکلات مختلفی در کشورمان می‌شود که نمی‌توان به‌راحتی از این موضوع گذشت.
لازم به‌ذکر است، در طی دو سال اخیر مهاجرت نیروهای ماهر و متخصص ایرانی به نسبت۳۰ سال قبل دو برابر افزایش داشته است. به‌طوری که در سال گذشته در حدود ۶۵ هزار نفر از ایران مهاجرت کرده‌اند و به معنای دیگر کوچ هر ایرانی سرمایه‌های باارزشی هستند که از کشور خارج می‌شود. ضمن آن‌که اکثر کسانی که اقدام به مهاجرت کرده‌اند، از متخصصین و نخبگان رشته‌های مختلف مانند پزشکی، پرستاری و مهندسی بودند که دولت نتوانسته با ایجاد فضای مناسب برای اشتغال آن‌ها اقدام موثری انجام دهد.
اما بر اساس آمارها هر ایرانی که به کشورهایی مانند کانادا، آمریکا و اروپای مهاجرت کرده‌اند، در آن کشورها جذب بازار کارشده‌اند. مسلما کشورهای مهاجرپذیر با جذب نیروهای کار متخصص خارجی شرایطی را به‌وجود آورده‌اند تا مسیر توسعه کشورشان هموارتر شود. از طرفی شاید تعداد مهاجرت نیروهای کار ایرانی که به کشورهای دیگر سفر می‌کنند، هنوز به شرایط بحرانی نرسیده باشد، اما با توجه به تاثیر عوامل اجتماعی و اقتصادی آن ادامه چنین روندی باعث می‌شود تا در آینده کشورمان در بخش‌های مختلف با کمبود نیروی کار ماهر و متخصص مواجه شود.
از آن‌جایی که تعداد مهاجرانی که وارد ایران می‌شوند، به‌درستی ثبت نشده است، به همین علت دولت هنوز نتوانسته با نظارت بر وضعیت و شرایط کاری آن‌ها برنامه‌ریزی درستی انجام دهد. بر اساس آمارها از هر ۵ نفر جمعیت افغانستان یک نفر در ایران ساکن است. به این معنی که به نسبت ۸/۵ تا ۸ نفر شهروند ایرانی یک نفر مهاجر افغان در کشورمان زندگی می‌کند. از طرفی در بین آن‌ها تنها نزدیک به یک دهم به‌صورت قانونی و مابقی از طریق غیرقانونی وارد مرزهای کشورمان می‌شوند. باید خاطرنشان کنیم، بیشتر این مهاجران به‌صورت فصلی به کشورمان سفر می‌کنند، به‌طوری که در طی هر سال برای فصل کشت به افغانستان می‌روند و مابقی ایام سال برای کار به ایران می‌آیند.
این موضوع بیانگر آن است، که هر گونه صحبتی در مورد نبود امنیت در افغانستان بهانه بی‌اساسی است که عنوان می‌شود. زیرا اکثر این مهاجران تنها به منظور کسب منفعت اقتصادی وارد کشورمان می‌شوند. علاوه بر این، در حالی‌که وضعیت اقتصادی ایران در شرایط بحرانی قرار دارد و باعث شده است در طی این سال‌ها با بالا رفتن نرخ تورم و افزایش قیمت اکثر مواد خوراکی، مصرفی، خدماتی، با مشکلات بسیاری مواجه شویم، حضور مهاجران افغانی، در کنار تغییر بافت جمعیتی بعضی از مناطق و شهرها تاثیر خود را بر اقتصاد و جامعه کشورمان خواهد گذاشت. به همین علت موضوع پناهندگان، از سوی صاحبنظران و افکار عمومی با حساسیت بیشتری دنبال می‌شود.