به گزارش آسیانیوز؛ با این‌همه و به‌رغم برخورداری از پیشینه‌ای غنی، تاکنون به این عرصه به‌عنوان ظرفیتی اقتصادی نگریسته نشده است.چه اینکه می‌توان با مشارکت بخش خصوصی، این نگاه را گسترش داد و از آن بهره برد.
فرصت‌های صنایع‌دستی برای اقتصاد ملی
در همین راستا نشست معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با هیات رئیسه اتاق ایران و اعضای کمیسیون فرش، هنر و صنایع‌دستی اتاق ایران برگزار شد. در این نشست، فعالان و سیاست‌گذاران حوزه صنایع‌دستی و فرش و اعضای کمیسیون، مسائل و مشکلات صنعت فرش و صنایع‌دستی، ریشه این مشکلات و تبعات و اثرات آن در مسیر توسعه این صنعت را بررسی کردند.
در ادامه نشست، اعضا در این باره به بحث پرداختند که با اصلاح یا تصویب چه قانون و سیاستی این مشکلات تغییر خواهد کرد و رفع این مشکلات چه منافعی برای بخش خصوصی، مردم و دولت ایجاد می‌کند؟ چگونه می‌توان از فرصت‌های حوزه صنایع‌دستی به نفع اقتصاد ملی بهره بود؟ در این جلسه، مریم جلالی دهکردی، معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به همراه فرزاد اوجانی، مدیرکل معاونت بازاریابی و تجاری‌سازی سازمان میراث فرهنگی، از سیاست‌ها و برنامه‌های خود در حوزه صنایع‌دستی گفت.
جلالی دهکردی درباره اهمیت صنایع‌دستی، گفت: «صنایع‌دستی اقتصاد هویت‌بنیان است؛ اقتصادی مبتنی بر هویت، بنیان‌های تاریخی، قومی و فرهنگی کشور است. در طی سال‌ها، صنایع‌دستی از ادبیات توسعه فاصله گرفته است و دور افتادن از ادبیات توسعه باعث شده که به‌عنوان پیشران توسعه از این صنعت غافل شویم. در این صنعت باید تکنولوژی قدیمی را به‌روز کنیم؛ اما باید مراقبت هویت این صنعت هم بود. از طرفی این حوزه، مولد عشق و عاطفه است و خلق ثروت می‌کند و به‌نوعی برجستگی تاریخی کشور است.»
او ادامه داد: «حوزه صنایع‌دستی هم جنبه زیبایی‌شناسی و هنری دارد و نمادین است و هم کاربردی است. در ایران سه روستا و 13 شهر جهانی داریم؛ این ظرفیت‌ها می‌توان در گفت‌وگوهای منطقه‌ای و دیپلماسی فرهنگی اثرگذار باشد. هرقدر تصدی دولت کمتر باشد هنرهای دستی می‌تواند وضعیت بهتری داشته باشد. منافع فردی و بخشی در خدمت منافع ملی نبوده است. باید با تغییر رویکردهای موجود، صنایع‌دستی را باید به عرضه زندگی برد.»
او در بخش دیگری از سخنانش گفت: «صنایع‌دستی می‌تواند ارزش‌افزوده بالایی برای اقتصاد داشته باشد؛ باید از دانش تجمیع‌شده در اتاق‌های بازرگانی و اتاق‌های مشترک برای بهبود صادرات کمک گرفتار مقطعی بودن و خام فروشی است اما صادرات صنایع‌دستی چنین نیست. البته در این حوزه هم مشکلاتی داریم و باید به استانداردسازی، بازارشناسی، سلیقه شناسی مخاطب توجه کافی شود.»
تنقیح قوانین در حمایت از هنرمندان و صنعت‌گران
در ادامه مرتضی حاجی‌آقا میری، رئیس کمیسیون فرش، هنر و صنایع‌دستی اتاق ایران، گفت: «در دوره دهم فضای فرش، هنر و صنایع‌دستی از گردشگری جدا شده است و برای همین تمرکز به حوزه صنایع‌دستی به‌عنوان مردمی‌تری اقتصاد ایران بیشتر است. فرش و صنایع‌دستی که به‌عنوان مردمی‌ترین اقتصاد است، به هنر تاریخ و هنر گره‌خورده است و ابعاد گسترده اشتغال‌زایی دارد. در این دوره تنقیح قوانین در حمایت از هنرمندان و صنعت گران و احیا و ایجاد بازار بین‌المللی در این دوره در دستور کار است.»
وی ادامه داد: «برای توانمندسازی هنرمندان پیشنهاد می‌کنم که تفاهم‌نامه‌ای با معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی برگزار شد و نتیجه همه این تلاش‌های حمایت از صنایع‌دستی است و بیشترین همگرایی بین دولت و بخش خصوصی در حوزه صنایع‌دستی، ممکن است.»
آرش حیدریان، رئیس کمیته صنایع‌دستی کمیسیون فرش، هنر و صنایع‌دستی اتاق ایران گفت: «بخش خصوصی برای توسعه صنایع‌دستی تلاش می‌کند و برای حل برخی مشکلات گاهی به حمایت دولت نیاز دارد. مثلاً در حوزه انتقال ارز دولت باید سیاست‌گذاری متناسبی اتخاذ کند. با حل این مسئله، خیلی از مشکلات حوزه فرش و صنایع‌دستی حل میشود. در حوزه صادرات زیرساخت خوب برای تولید نداریم. تولیدکننده‌های سراسر کشور، باید آموزش داده شوند؛ شناخت این افراد و شبکه‌سازی خود نیازمند حمایت‌ها و زیرساخت‌هاست. هدف حمایت مالی نیست، ایجاد زیرساخت تولید و تقویت تولید اهمیت زیادی دارد.»
ضرورت نظارت بر تولید صنایع‌دستی
در بخش دیگر این نشست، مجتبی نیری، فعال حوزه صنایع‌دستی نیز گفت: «عدم نظارت بر تولید صنایع‌دستی، بزرگ‌ترین مشکل این حوزه است. در نتیجه عدم نظارت، هر نوع صنایع‌دستی از کارگاه‌های مختلف بیرون می‌آید و بدون توجه به الزامات بازار هدف صادر میشود. صنایع‌دستی از طرف دولت حمایت نمی‌شود و در لیست خرید ارگان‌های دولتی، صنایع‌دستی قرار ندارد در حالی که قبلاً قانون الزام به این موضوع داشت. نظارت بر تولید مسئله اصلی صنایع‌دستی است.»
حامد چمن رخ، مشاور کمیسیون فرش، هنر و صنایع‌دستی اتاق ایران از موانع توصعه صادرات فرش و صنایع‌دستی، گفت: «یکی از این موانع اجرای قانون است؛ مثلاً قانون حمایت از هنرمندان، استادکاران و فعالان صنایع‌دستی قانون خوبی است ولی مورد توجه قرار نمی‌گیرد. برای توسعه صادرات، باید مشکلات برگشت ارزی حل شود. در حوزه پیمان سپاری ارزی، بانک مرکزی هنوز به قانون توجه ندارد.»
چمن‌رخ، نایب‌رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران درباره تعرفه و عوارض صادراتی و الزام به پیمان‌سپاری ارزی در خصوص صادرات فرش و صنایع‌دستی، گفت: «ما این موضوع را در بودجه 1403 هم پیگیری می‌کنیم و امیدواریم با همکاری مجلس، وزارت صنعت، معدن و تجارت مشکل استنکاف بانک مرکزی برطرف شود. البته ما در حوزه قوانین مشکلی نداریم، مشکل برخوردهای سلیقه‌ای با قوانین و مقررات است.»
بعد از آن حمیدرضا ذوالانواری، نایب‌رئیس کمیسیون فرش، هنر و صنایع‌دستی اتاق ایران یکی از بهترین راه‌های فروش صنایع‌دستی، حضور توریست‌ها و گردشگران در کشور است، ولی با کاهش حضور گردشگران در کشور، فروش صنایع‌دستی هم به حداقل می‌رسد. ذوالانواری به حوزه فروش آنلاین هم اشاره کرد و گفت: «وقتی امکان جابه‌جایی پول به خارج و از خارج به داخل وجود ندارد، فروش آنلاین به بن‌بست می‌رسد. از طرف زیرساخت‌های پستی برای مرجوع کالا ضعیف و گران است و این هم مانعی جدی در مسیر است.»
هنر و صنعت از هم تفکیک شود
فرشید شکرخدایی، رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تأمین مالی اتاق ایران از دوگانه هنر و صنعت گفت: «هیچ کشوری هنر خود را صادر نمی‌کند ولی ما فرش خود را که از هر تابلو نقاشی فاخرتر است، صادر می‌کنیم. باید مشخص شود که صنایع‌دستی و فرش در ایران هنر است یا صنعت؟ اگر صنعت است، باید مختصات صنعت بر آن حاکم باشد. کلمه صنعت را به هنر نچسبانیم. فرش هنر است و اگر هنر باشد، فروش‌اش در حراجی‌ها خواهد بود نه عمده‌فروشی. در حراجی‌ها افراد خاص دعوت می‌شوند. حراجی «کریستی» همه را دعوت نمی‌کنند و فرد باید پروفایل داشته باشد. هنر و صنعت را باید از هم تفکیک کرد و هر کار را در پلتفرم خود بررسی کرد. باید فرش و صنایع‌دستی را هنر بدانیم. اما اگر صنعت است باید مکانیزم صنعت بر آن حاکم باشد.»
علی چاغروند، معاون کمیسیون‌ها، مجامع و شوراهای اتاق ایران هم درباره ظرفیت نمایشگاه‌هایی مانند اکسپو گفت: «بخش خصوصی و حاکمیت می‌توانند در کنار هم برای بهبود این وضعیت گام بردارند و باعث هم افزایی شوند. باید مشکلات بخش خصوصی و ظرفیت انها را شناخت و با این ظرفیت‌ها در سیاست‌گذاری مورد توجه قرار گیرد.»
ساسان شاه ویسی، دبیرکل اتاق ایران هم در این نشست در بخشی از سخنانش گفت: «صنایع‌دستی اهمیت بالایی دارد برای اینکه این صنعت اقتصاد مردم پایه است و آلودگی زیست‌محیطی ندارد. این حوزه در نرخ رشد اقتصادی کشور نقش برجسته‌ای دارد. اقتصادی خلاق و اشتغال زاست و این مؤلفه‌ها، اندام اقتصاد فرهنگ را می‌سازد. اتاق بازرگانی از محیط تحارت صیانت می‌کند و قصد دارد افق صادرات منهای نفت را توسعه دهد و به این حوزه می‌تواند کمک کند. الگوی تولید در اقتصاد ملی دچار به هم خوردگی است.»
ظرفیت اتاق در بهبود سیاست‌گذاری اقتصادی
در ادامه کیوان کاشفی، عضو هیات رئیسه اتاق ایران گفت: «اتاق ایران و کمیسیون‌های تخصصی ظرفیت بسیار بالایی دارند و باید از این ظرفیت‌ها در بهبود وضعیت اقتصادی و سیاست‌گذاری اقتصادی بهره برد. در این کمیسیون میشود فرایندها و شرایط را شناخت، بازاریابی و سطح بندی و درنهایت با شناخت بهرتی برای حوزه مربوطه سیاست‌گذاری کرد.»
کاشفی گفت: «اگر معاونت صنایع‌دستی و هنرهای سنتی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی می‌خواهد مسائل این حوزه را بشناسد و برایان برنامه ریزی داشته باشد، باید ارتباط خود را با اتاق ایران و کمیسیون مربوط محکم‌تر کند و در کنار هم مشکلات این حوزه مهم را برطرف کنند.»