به گزارش آسیانیوز؛ جملات با بار منفی بالا را از آن رو در آغاز سخن آوردم که قبل از پرداختن به هر نکته‌ای دیگر راجع به تجارت آزاد، این واقعیت را به‌یاد خود بیاوریم که جهان اقتصاد، دنیای رقابت جدی است که در آن چندان خبری از دوستی و مهرورزی نیست، فقط با جدیت و حساب و کتاب و با در نظر گرفتن واقعیات، می‌توان کار اقتصادی کرد.
هنگامی که از فعالیت‌های اقتصادی بین‌المللی جهت کسب سود برای کشور سخن می‌گوییم، هم‌زمان شعارهای زیبایی از نهادهای بین‌المللی می‌شنویم، که باید در ورای آن شعارها و گاه حتی بگو‌بخندها، این واقعیت را دید که جهان پیشرفته و سرمایه‌دار، خواهان پیشرفت دیگر کشورها نیست. از تلخی دنیای سیاست، یکی آن است که سیاست در اقتصاد جهانی سخت به اقتصاد آمیخته است و امور اقتصادی در سیاست تنیده است.
سیاست اقتصادی ابرقدرت‌های اقتصادی خواستار ضعیف ماندن دیگر کشورهاست. تجارت آزاد، بحث بسیار مهمی است و ارزش دارد که به آن پرداخته شود. چهره‌های پنهان هم در پس این بحث وجود دارد که هدف این نوشتار، جلب توجه خواننده ارجمند به آن‌هاست تا بدانیم موضوع به آن سادگی و زیبایی که بیان می‌کنند، نیست.
می دانیم که یکی از دلایل اصلی پرداختن به تجارت آزاد، موضوع «مزیت نسبی» در تولید کالاست. از آن رو که ممکن است یک کشور امکانات و توانایی و شرایط تولید کالایی را بهتر از دیگران داشته باشد و کشورهای دیگر نیز این حالت را برای کالاهای دیگر داشته باشند. در این صورت به قول آدام اسمیت، اقتصاددان مشهور: «... اگر یک کشور خارجی بتواند کالایی را ارزان‌تر از آن‌چه خودمان می‌توانیم تولید کنیم و به ما عرضه کند، بهتر است آن کالا را وارد کرده و بر تولید کالاهایی که در آن‌ها مزیت داریم، متمرکز شویم.»
این استدلال درستی است و عقل اقتصادی حکم می‌کند همین رفتار را هم پیشه کنیم. اما باز موضوع به این سادگی نیست. یکی از اهداف این نوشتار همین است که ذهن خواننده هوشیار، متبادر به این مطلب گردد که جهان سیاست و اقتصاد سیاسی چه لایه‌های ژرف و گاه پیچیده‌ای دارد که با دریافت اولین پیام، نمی‌توان و نباید به قضاوت و نتیجه‌گیری پرداخت.
بلکه باید به نُه‌تویِ پیچیده آن در فضای غبارآلود و تیره‌گون جهان سیاست و اقتصاد پرداخت.
حالا این جهان پیشرفته و آزاد که به ظاهر طرفدار تجارت آزاد و رفاه ملل است، وجود یک عامل مهم تعیین‌کننده، تحدیدکننده و تهدیدآمیز به نام «تحریم» را چه می‌کند؟
به تحریم بیندیشید و به کشوری که خواسته با استفاده از اصل مزیت نسبی در اقتصاد و تجارت آزاد در حقوق اقتصاد بین‌الملل، دردی از درد‌های خود را درمان کند و شاید روی پای خود، یارای ایستادن بیابد. او چگونه با وجود تحریم، کالایی را که مزیت نسبی در ساخت یا تولید آن را دارد، صادر کند؟ چگونه نیاز خود به سایر کالاهای دیگر را تأمین و وارد کند؟ تحریم راه ورود و خروج را بسته است.
اکنون که بحث به این جا رسید، جا دارد درباره عنوان مطلب که مشکل اقتصادی ایران است، به این بیندیشیم که کشوری مانند ایران که دچار تحریم شدید است، قابل انتظار است که دچار مشکلات اقتصادی باشد. مقاومت اقتصادی مردم سبب شده که تحریم‌ها چندان تاثیری نداشته باشند. اما خواه‌ناخواه سبب بروز نارسایی‌ها و مشکلاتی شده است. در رابطه مستقیم با بحث ما، تحریم درست در نقطه مقابل تجارت آزاد است و تا حد زیادی ما را از این امکان محروم ساخته است. بنابراین مسائل مهم اقتصاد ایران تحریم و مشکلات اقتصادی ناشی از آن می‌باشد.
همانطور که گفته شد حتی اگر تحریم‌ها رسمی و بین‌المللی هم نباشد، کشورهای دارای قدرت اقتصادی، خواستار و خواهان پیشرفت اقتصادی دیگر کشورها و وجود تجارت آزاد واقعی برای آن‌ها نیستند.
راهکار‌های مقابله با تحریم‌ها:
امیدواریم که خداوند کمک کند در این قسمت از سخن، حرف‌های شعارگونه ننویسیم و سخنی مبتنی بر واقعیت و شدنی مطرح کنیم. راجع به مسئله تحریم‌ها، صاحبنظران بسیار گفته و نوشته‌اند. ضمن احترام به همه آن‌ها باید نکات زیر را هم گفت:
1- باید در داخل کشور بیشتر کار کرد. بایستی کار مثبت و مؤثر و سازنده و مولد و مفید انجام داد. برای این منظور باید حتی‌المقدور موانع انجام کار را کم کرد.
2- یکی از موانع برای انجام کار، دست‌اندازهایی است که توسط برخی از نهادها مانند سازمان امور مالیاتی، اداره کار و تأمین اجتماعی، شهرداری‌ها و مانند این‌ها ایجاد می‌شود. قوانین و مقررات و رویه اجرایی اینگونه ارگان‌ها باید برای انجام کار، تعدیل و تلطیف شود.
3- در باره رابطه کارگر و کارفرما، نگذاریم همان مشکلی که در بخش دولتی وجود دارد و کارمند می‌داند که به هرحال حقوق خود را آخر ماه می‌گیرد، برای بخش خصوصی هم اتفاق بیفتد. در بخش خصوصی باید کارگر بداند که اگر برای مجموعه درآمدی نباشد، او هم زیان خواهد کرد. لذا باید بکوشد و با همدلی و احساس مشارکت و مسئولیت راندمان کار را بالا برد.