به گزارش آسیانیوز؛ مصوبه «چهارچوب صلاحیت حرفه‌ای ملی» مبتنی بر شایستگی‌های حرفه‌ای شامل شایستگی‌های فنی، غیرفنی از قبیل اخلاق حرفه‌ای و شایستگی‌های عمومی است که بر اساس مجموعه‌ای منسجم از دانش، مهارت و نگرش مبتنی بر کارهای درون یک حرفه تدوین شده است. این چهارچوب تا بالاترین سطوح با توجه به نوع مشاغل و حرفه‌ها و بر اساس نظام طبقه‌بندی مشاغل و حرفه‌های کشور طراحی شده و کدگذاری حرفه‌ها و مشاغل براساس آخرین نظام بین المللی طبقه‌بندی آنها مصوب سال ۲۰۰۸ میلادی سازمان جهانی کار انجام گرفته است.
به موجب چهارچوب تدوین و تصویب شده، توسعه حرفه‌ای در این چهارچوب زمینه تحرک‌پذیری افقی و عمودی در گروههای بزرگ شغلی را تا سطوح بالا فراهم آورده و سنجش یادگیری مادام‌العمر را امکان پذیر می‌کند. همچنین تدوین و تصویب استانداردهای آموزش، ارزشیابی و شایستگی حرفه بر اساس این چهارچوب صلاحیت حرفه‌ای ملی انجام می‌شود و مدارک و گواهینامه‌ها در نظام آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی مبتنی بر چهارچوب صلاحیت حرفه‌ای ملی اعطاء می‌شود. درباره این طرح و چشم‌انداز اجرای آن با دکتر حسین چناری پژوهشگر و نظریه‌پرداز آموزشی به گفت‌وگو نشستیم.
تعریف «چهارچوب صلاحیت حرفه‌ای ملی» چیست؟
افرادی که دانش و مهارتهای فراوانی را در محل کار یا سایر شرایط خارج از نظام آموزشی رسمی فرا گرفته‌اند اما دسترسی محدود یا کمی‌به تحصیلات رسمی داشته‌اند اغلب از پیشرفت اجتماعی و مشارکت شایسته در بازار کار محروم مانده‌اند.
قانون «چهارچوب صلاحیت حرفه‌ای ملی» نوید می‌دهد که عامل اصلی انگیزش افراد برای ادامه کار و تحصیل باشد، و به این ترتیب پیشرفت آنها را با آموزشهای فنی وحرفه‌ای لازم و افزایش شانس موفقیتهای اجتماعی و اقتصادی تسهیل کند.
چهارچوب صلاحیت حرفه‌ای ملی چهارچوبی است که بر اساس شاخص‌های توافق‌شده، صلاحیت‌ها، مدارک و گواهینامه‌ها را در سطوح و انواع مختلف به صورتی منسجم به هم ارتباط می‌دهد. همچنین مهارت و تجربه نیز در کنار دانش ارزشیابی می‌شوند. چهارچوب صلاحیت حرفه‌ای ملی، تمامی صلاحیت‌های حرفه‌ای برآمده از آموزش و تربیت فنی، حرفه‌ای و مهارتی رسمی، غیررسمی و سازمان‌نایافته را فارغ از زمان و مکان یادگیری شامل می‌شود.
گواهینامه‌های صلاحیت حرفه‌ای بر چه اساسی اعطا خواهد شد؟
در «چهارچوب صلاحیت حرفه‌ای ملی» امکان دریافت گواهینامه صلاحیت حرفه‌ای تا دکترای حرفه‌ای به صورت ناپیوسته با شرط اثبات شایستگی و گذر تجربی از هر سطح صلاحیت به سطح بعدی فراهم است. طبق این قانون تمام افراد بعد از پایان دوره متوسطه اول، می‌توانند همراه با آموزش و طی گذر تجربی (کار واقعی و کسب تجربه) مسیر ارتقای صلاحیت حرفه‌ای را همراه با دریافت گواهینامه از کارگر ساده تا دکترای حرفه‌ای در هشت سطح طی کنند. بدیهی است موضوع گذر تجربی در این نوع آموزش‌ها به عنوان یک اصل مهم و محوری مورد توجه قرار گرفته است.
مطابق قانون فرد پس از اتمام دوره ابتدایی یا پایان متوسطه اول یا طی کردن دوره آموزش حرفه‌ای کوتاه مدت (آموزش و تربیت فنی و حرفه‌ای اولیه) و موفقیت در ارزشیابی صلاحیت سطح یک، در این سطح قرار می‌گیرد.
اجرای این چهارچوب چه رهآوردهایی می‌تواند برای نظام آموزشی کشور داشته باشد؟
مزایای اجرای این قانون فوق‌العاده است که در این فرصت به یک سری از آنها اشاره می‌کنم.
۱- ایجاد اشتغال برای حداقل ۲۰۰هزار نفر همزمان با آغاز طرح
۲- دسترسی ساده به تمامی فرصت‌های آموزش عالی برای همه
۳- سوق دادن کشور به سمت مهارت محوری به جای مدرک‌پروری
۴- حمایت از یادگیری و عملکرد خود مدیریت شده
۵- تشویق افراد به ثبت مداوم پیشرفت‌های شخصی و حرفه‌ای و بازآموزی مهارتها
۶-رونق آموزشگاه‌های فنی و حرفه‌ای و سایر آموزشگاه‌ها مرتبط
۷- سوق دادن اتحادیه‌ها و اصناف به سمت ترکیب تجربه، مهارت و علم برای توسعه مشاغل
۸- تعیین سطح علمی، تخصصی و مهارتی افرادی که به هر دلیلی نتوانسته‌اند تحصیلات دانشگاهی را گذرانده و یا ادامه داده و از امکانات آن بهره‌مند شوند.
۹- کمک به شناسایی افراد بااستعداد در مشاغل مختلف و پیشرفت آنها
۱۰- رتبه‌بندی شغلی علوم و فنونی که در بستر جامعه حضور فعال دارند اما در سطوح آکادمیک به آموزش آنها توجهی نمی‌شود، مانند طب سنتی و مکمل، آشپزی و شیرینی پزی و آرایشگری.
برای اجرای بهتر این قانون چه تدابیری باید اندیشید؟
با توجه به دامنه وسیع متقاضیان شرکت در این قانون، وجود رویه‌ای مناسب جهت اجرای صحیح و کنترل آن امری الزامی و بسیار مهم شناخته می‌شود. به منظور پیاده‌سازی صحیح قانون، مجری آن می‌بایست اقدام به اطلاع رسانی، آگاه سازی و جذب علاقه‌مندان شرکت در این طرح کند. در این راستا یکسری کارها ضروری است.
۱- عقد قرارداد و تفاهم‌نامه‌های همکاری با ادارات مختلف، دستگاه‌ها و نهادها، دانشگاه‌ها، موسسات و شرکت‌ها و اتحادیه‌ها به منظور توسعه همکاری‌ها
۲- تولید بروشور و آگهی‌های تبلیغاتی به منظور اطلاع‌رسانی کارآمد
۳- ایجاد شرایط مناسب ثبت نام جهت دریافت مدارک و مستندات متقاضیان
۴- ارزشیابی صحیح و دقیق مدارک و مستندات و استعلام آنها از مراجع صادرکننده
۵- طراحی آزمون تعیین سطح متناسب با مشاغل و حرفه‌ها
۶- تعیین تعرفه مناسب به منظور رفاه حال متقاضیان
نهادهای آموزشی چه نقشی در اجرا و توسعه این مصوبه خواهند داشت.
باید یک هماهنگی کامل بین تمام نظام آموزشی پدید آید تا با کمک این قانون مرزهای کار و دانش بهم نزدیک شوند. این قانون این پتانسیل را دارد که کل نهادهای آموزشی را در راستای هدف والای مهارت محوری بسیج کند و بویژه می‌تواند آموزش فنی و حرفه‌ای را ارتقا دهد و پیش ببرد.
چگونه می‌توان جامعه را به اجرای این قانون و استفاده از مزایای آن فراخواند؟
اجرای این قانون گامی‌بزرگ برای توسعه آموزشهای مهارت محور و زمینه ساز صعود و ترقی افراد در مسیر زندگی فردی و اجتماعی است.
بنابراین رسانه‌ها و حتی افراد مطلع باید در جهت توضیح و تبیین این قانون و مزایای استفاده از آن به جامعه فعال باشند. امروزه تجربه و مهارت کلید ورود به حوزه‌های شغلی و موفقیتهای اقتصادی است و داشتن مدارک صرفا تحصیلی کارایی خود را از دست داده است. این قانون فرصتی بی‌نظیر برای توسعه مهارت محوری به جای مدرک‌گرایی است که لازم است همه برای اجرای آن تلاش کنند و در گام اول در جهت معرفی و آگاهی از این قانون و مفاد آن برنامه‌ریزی کنند.
توصیه شما به عنوان پژوهشگر آموزشی برای اجرای بهتر «چهارچوب صلاحیت حرفه‌ای ملی» چه می‌باشد.
با صدور گواهینامه‌های صلاحیت حرفه‌ای اشخاص فرایندی مناسب را برای اخذ گواهینامه برای سوابق کاری خود پیدا می‌کنند و همچنین درصدد ارتقای مهارتهای خود خواهند بود که این امر روحیه نیروی کار را بالا می‌برد و فضای کسب و کار را پررونق و شاد و شکوفا خواهد کرد.
با اجرای این قانون مهارت‌محوری باید به سرعت جای مدرک‌گرایی را بگیرد و این یعنی که باید در مسیر اطلاع‌رسانی و اجرای این قانون صدچندان فعالیت کرد تا با تربیت نیروی شایسته کار زمینه توسعه متوازن و پایدار را برای کشور فراهم آورد.