اعتیاد، تاریکی عمیقی است که زندگی بسیاری از افراد را تحت شعاع خود قرار داده است. در این میان، راههای مختلفی برای رهایی از این تاریکی وجود دارد که یکی از آنها تعویض یا تصفیه خون است. اما این روش تا چه حد میتواند در ترک اعتیاد موثر باشد؟ عوارض و هزینههای آن چقدر است؟ در این مقاله به بررسی این موضوع میپردازیم که آیا روش تعویض خون برای ترک اعتیاد تایید شده و علمی است؟
توجه: ترک اعتیاد به روش تعویض خون مورد تایید سازمان غذا و دارو (FDA) نیست.
ترک اعتیاد با عوض کردن خون چه عوارضی دارد؟
درمان اعتیاد یکی از چالشهای بزرگ پزشکی و روانشناسی است که نیازمند رویکردهای متنوع و مبتنی بر شواهد علمی است. یکی از روشهایی که در گذشته مطرح شده، ترک اعتیاد به روش تعویض خون است. این روش بر این فرض استوار است که با جایگزینی خون فرد معتاد با خون پاک، میتوان سموم موجود در بدن را دفع کرد. با این حال، این روش از نظر علمی تایید نشده و ممکن است خطرات جدی برای سلامتی به همراه داشته باشد.
به جای تعویض خون چه کار کنیم؟
سم زدایی بدن چه در کلینیک یا چه در کمپ ترک اعتیاد مجوز دار (پیشنهاد میکنیم حتما از روانشناس متخصص، جهت کمپ ترک اعتیاد مشاوره بگیرید یا مشاوره رایگان کمپ ترک اعتیاد را امتحان کنید)، که به عنوان اولین گام در فرایند ترک اعتیاد شناخته میشود، شامل استفاده از داروهای خاص و رژیمهای غذایی تجویز شده توسط متخصصین است تا سموم ناشی از مصرف مواد مخدر از بدن دفع شوند. این روشها میتوانند شامل استفاده از داروهایی مانند متادون و بوپرنورفین برای کاهش علائم ترک و یا داروهایی مانند نالوکسان و نالترکسان برای تسریع در فرایند ترک باشند. پس به جای ترک اعتیاد به روش تعویض خون میتوانید از روش های ایمنتر و مورد تایید استفاده کنید.
تحقیقات و علم در رابطه با تعویض خون چه میگویند؟
در ادامه به بررسی نظری تخصصی در رابطه با تعویض خون در اثرگذاری ترک اعتیاد میپردازیم. همانطور که در وبسایت quora.com میبینید، فردی سوال کرده که آیا تعویض خون، زمان لازم برای ترک هروئین را کاهش میدهد یا خیر؟ اما در مورد پاسخ:
خیر! اعتیاد به این دلیل است که مغز شما می خواهد هر چیزی را که به آن معتاد هستید را کنار بگذارد. انتقال خون این تغییری در این زمینه نمی دهد. وقتی هروئین را درازمدت به حدی می رسانید که اعتیاد به آن رسیده است، تغییرات فیزیکی برای جبران آن رخ می دهد. تغییرات فیزیکی در سطح سلولی در پاسخ به هروئین رخ داده است. گیرنده های سلولی در انتظار ورود هروئین بیشتر تغییر کرده اند. وقتی این اتفاق نمی افتد، بدن واکنش نشان می دهد زیرا تغییر در گیرنده های سلولی منجر به علائم ترک می شود. درحالی که انتقال خون شرایط فیزیکی را تغییر نمی دهد.
همینطور با بررسی های بیشتر تحقیقات انجام شده، در وبسایت www.nature.com میبینیم که در یکی از مطالبی که طبق بررسی های علمی انجام شده است، فعالیت قشای جلوی مغز پس از بستری به جهت ترک اعتیاد به هروئین، افزایش می یابد. طبق همین عنوان که میتوانید مطلب آن را در وبسایت nature ببینید، میتوانیم نتیجه بگیریم که همانطور که در چند خط بالاتر گفته شد، عمل ترک اعتیاد به مواد مخدر به شدت وابستگی مغزی ایجاد میکند و تعویض خون حداقل گزینه اصلی برای ترک اعتیاد نمیتواند باشد.
از دیگر بررسی های جدیدی که برای ترک اعتیاد به مواد مخدر انجام شده، میتوان به مطلب که در وبسایت www.usatoday.com تحت عنوان: No longer ‘just say no.' New approach to drug addiction offers nuance منتشر شده، اشاره کرد. قسمتی از این مطلب را باهم میخوانیم:
دانشمندان در سالهای اخیر آموختهاند که ترک چیزی که به آن معتاد شدهاید یک فرآیند ناگهانی نیست. آنها می گویند اگر طرز فکر خود را در مورد آنچه برای ترک آن لازم است تغییر دهیم، خواهیم دید که رویکرد تدریجی مزایای متوسطی دارد. یک مطالعه جدید نشان می دهد که اگر افراد خود را از مواد مخدر کنار بگذارند، می توانند زندگی سالم تری داشته باشند.
این مطالعه که در مجله دانشگاهی اعتیاد منتشر شد بر اساس شواهد فزاینده ای مبنی بر اینکه اعتیاد یک بیماری مزمن است، شبیه به دیابت یا فشار خون بالا است. محققان دریافتند افرادی که به کوکائین و مت آمفتامین معتاد هستند، حتی با کاهش مصرف این دارو، بهبود سلامت و بهبودی را تجربه کردند. این مطالعه با رویکردهای تندرو متمرکز بر پرهیز کامل، در عوض به سمت ایدههای مدرن در مورد کاهش خطر برای کاهش اعتیاد حرکت میکند.
باتوجه به مطالب بالا که از بررسی و تحقیقات جدید آورده شده است متوجه میشویم که ترک اعتیاد فرآیند بسیار پیچیده ای است که در افراد با اعتیاد های مختلف متفاوت است. پس درنتیجه نمیتوان صرفا با تعویض خون آن را درمان کرد.
بهترین جایگزین تعویض خون ترک اعتیاد
بهترین جایگزین برای تعویض خون، درمان تحت نظارت پزشک متخصص است که میتواند شامل دارودرمانی و رواندرمانی باشد. در این روش، فرد از نخستین روزهای درمان در مسیر صحیح بهبودی قرار میگیرد و تیم درمانی وضعیت جسمی و روانی او را زیر نظر دارند. این روشها به فرد کمک میکنند تا عادات سالمتری را برای ادامه زندگی طبیعی ایجاد کند و ریشههای ذهنی اعتیاد را نیز درمان نماید.
مهم است که تاکید کنیم ترک اعتیاد فرایندی پیچیده و چندوجهی است که نیازمند حمایتهای پزشکی، روانشناختی و اجتماعی است. روشهای سم زدایی و درمان اعتیاد باید توسط متخصصین مجرب و در محیطهای کنترل شده انجام شود تا از بروز هرگونه عوارض جانبی جلوگیری شود و بهترین نتیجه حاصل گردد.
در ادامه به توضیحات ترک اعتیاد با تعویض خون میپردازیم و بررسی میکنیم ایا خون دادن برای ترک اعتیاد خوب است یا نه.
ترک اعتیاد با عوض کردن خون چه مراحلی دارد؟
تصفیه خون و تعویض خون دو فرآیند متفاوت هستند که هر کدام اهداف و روشهای خاص خود را دارند.
تصفیه خون، به فرآیندهایی اشاره دارد که در آنها خون از مواد زائد، نمکها و مایعات اضافی پاک میشود که معمولاً از طریق دیالیز یا همودیالیز انجام میپذیرد. این روش بیشتر برای بیمارانی با نارسایی کلیه استفاده میشود که کلیههای آنها قادر به انجام این فرآیند به طور طبیعی نیست.
تعویض خون، از طرف دیگر، یک روش پزشکی است که در آن خون فرد به طور کامل یا جزئی با خون جدید یا محلولهای جایگزین تعویض میشود. این روش بیشتر برای درمان بیماریهای خاصی مانند برخی اختلالات خونی یا مسمومیتهای شدید به کار میرود.
در زمینه ترک اعتیاد، تعویض خون گاهی اوقات به عنوان یک روش سم زدایی مطرح میشود، اما همانطور که پیشتر گفته شد، این شیوه مورد تایید نیست.
مراحل تعویض خون ترک اعتیاد، شبیه به فرآیند دیالیز است، اما باید توجه داشت که این روش برای ترک اعتیاد توصیه نمیشود و ممکن است خطرناک باشد. بهتر است برای ترک اعتیاد از روشهای تایید شده و ایمن پیروی کنید که شامل مشاوره، دارودرمانی و حمایتهای روانی و اجتماعی است.
مراحل عوض کردن خون به شرح زیر است:
- معاینه و بررسی بیمار توسط پزشک متخصص
- انجام آزمایشهای خون و انتخاب روش
- وصل کردن بیمار به دستگاه تصفیه خون
- جریان خون از بدن بیمار به دستگاه و تصفیه آن
- بازگرداندن خون تصفیه شده به بدن بیمار
قرص تصفیه خون برای ترک اعتیاد چه تاثیراتی دارد؟
قرصهای تصفیه خون به تنهایی نمیتوانند اعتیاد را درمان کنند. اما میتوانند به عنوان یک روش کمکی در کنار سایر روشهای ترک اعتیاد مانند سم زدایی و روان درمانی، به دفع سموم از بدن و کاهش علائم خماری کمک کنند.
قرصهای تصفیه خون که برای ترک اعتیاد استفاده میشوند، معمولاً با هدف کاهش وابستگی به مواد اوپیوئیدی و کمک به فرآیند سم زدایی بدن تجویز میشوند. یکی از این داروها، بوپرنورفین (Buprenorphine) است که به عنوان یک آگونیست جزئی عمل میکند و میتواند تأثیرات اوپیوئیدها را تقلید کند اما به حدی کمتر و با سقف تأثیرگذاری که از سوء استفاده و وابستگی به آن جلوگیری میکند.
بوپرنورفین با کاهش تمایل به مصرف مواد و کمک به کاهش علائم ترک، فرآیند ترک اعتیاد را آسانتر میکند. برخی از مزایای اصلی استفاده از این دارو عبارتند از:
- کاهش ولع مصرف مواد
- کاهش علائم ترک
- کمک به حفظ یک زندگی بدون اعتیاد
- افزایش امنیت در درمان اعتیاد به دلیل کاهش خطر اوردوز
با این حال، مهم است که قبل از مصرف هرگونه داروی تصفیه خون برای ترک اعتیاد، با یک روانپزشک یا روانشناس مشورت شود تا از ایجاد وابستگی جدید جلوگیری شود و درمان در چارچوب یک برنامه درمانی جامع و تحت نظارت پزشکی صورت گیرد.
روش های مختلف تصفیه خون برای ترک اعتیاد
بسته به شرایط فردی بیمار و نوع ماده مخدر مورد استفاده، متفاوت باشد. در اینجا به برخی از روشهای متداول اشاره میکنم:
- استفاده از داروهای خاص: برخی داروها مانند کلوتیدین میتوانند برای کمک به تصفیه خون و حذف سموم استفاده شوند
- سم زدایی فوقسریع (یک روزه): این روش برای افرادی که مصرف کم و سبک مواد داشتهاند و تمایل به ترک دارند، مورد استفاده قرار میگیرد.
- پلاسما فرز: در این روش، پلاسما از خون بیمار جدا شده و پس از تصفیه، دوباره به بدن بیمار بازگردانده میشود.
- همودیالیز یا فیلتراسیون خون: در این روش، خون بیمار از طریق یک فیلتر تصفیه میشود.
- دیالیز صفاقی: در این روش، مایعی به داخل حفره شکم بیمار تزریق شده و پس از جذب سموم، از بدن خارج میشود.
- روش سریع سم زدایی (RD): روش سریع سم زدایی (RD) یک روش درمانی است که برای کمک به افراد وابسته به مواد مخدر طراحی شده است تا علائم خماری را کاهش دهد و فرآیند دفع مواد مخدر از بدن را تسریع کند. این روش از داروهایی مانند نالوکسان و نالتروکسان استفاده میکند که به گیرندههای مواد مخدر در مغز متصل شده و میل به مصرف مواد را کاهش میدهند. همچنین، این داروها میتوانند به سرعت بخشیدن به دفع مورفین از بدن کمک کنند.
مزایای سم زدایی سریع شامل کاهش علائم خماری مانند تهوع، استفراغ، اسهال، لرزش و بیقراری و همچنین تسریع در دفع مواد مخدر از بدن و کاهش خطر عود به مصرف مواد میباشد. با این حال، معایبی نیز وجود دارد که شامل احتمال بروز عوارض جانبی مانند تهوع، استفراغ، اسهال، سردرد، اضطراب و بیخوابی و همچنین احتمال بازگشت به مصرف مواد و نیاز به مراقبتهای پزشکی میباشد.
این روش باید تحت نظر متخصص انجام شود و برای همه افراد مناسب نیست. همچنین، به تنهایی برای درمان اعتیاد کافی نبوده و باید با سایر روشهای درمانی مانند سم زدایی تدریجی و درمانهای روانشناختی ترکیب شود. سم زدایی تدریجی به آرامی و تدریجی انجام میشود و علائم خماری را به حداقل میرساند، در حالی که درمانهای روانشناختی به فرد کمک میکنند تا با ریشههای اعتیاد خود مقابله کنند و انواع مختلفی از این درمانها برای اعتیاد وجود دارد.
آیا خون دادن برای ترک اعتیاد خوب است؟
خون دادن به تنهایی نمیتواند اعتیاد را درمان کند. اما میتواند به عنوان یک روش کمکی در کنار سایر روشهای ترک اعتیاد، به دفع سموم از بدن و کاهش علائم خماری کمک کند. ترک اعتیاد با عوض کردن خون یک روش فرعی است که در کنار درمان اصولی شاید بتواند کمک کننده باشد اما توجه داشته باشید که مواد مخدر فقط روی خون اثر نمیگذارد و بیشترین تاثیرش را روی گیرنده های مغز گذاشتهاست . ممکن است که خون دادن برای ترک اعتیاد خوب باشد اما کافی نیست.
با توجه به شواهد علمی موجود، هیچ فایده اثبات شده ای برای استفاده از تعویض خون برای ترک اعتیاد وجود ندارد. در واقع، این روش می تواند خطرناک و حتی کشنده باشد.
برخی از افراد ممکن است ادعا کنند که تعویض خون می تواند مواد سمی را از بدن خارج کند و به ترک اعتیاد کمک کند. با این حال، هیچ مدرکی برای حمایت از این ادعا وجود ندارد. مواد مخدر و سایر مواد اعتیادآور عمدتاً در بافت ها و اندام های بدن ذخیره می شوند و تعویض خون قادر به حذف آنها نیست.
همینطور برای مطالعات تخصصی به زبان فارسی که در وبسایت مرکز ملی مطالعات اعتیاد انجام میشود، نیز میتوانید رجوع کنید.
علاوه بر این، تعویض خون می تواند با خطرات جدی سلامتی از جمله عفونت، واکنش های آلرژیک و اضافه بار مایعات (هیپرولمی) همراه باشد و در برخی موارد، حتی می تواند کشنده باشد.
هزینه تعویض خون برای ترک اعتیاد چقدر است؟
هزینه تعویض خون برای ترک اعتیاد به عوامل مختلفی مانند نوع روش تصفیه خون، تعداد جلسات و محل انجام آن بستگی دارد. به طور کلی، هزینه هر جلسه تصفیه خون بین ۱ میلیون تا ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است که هزینه بسیار بالایی محسوب میشود.
چرا تعویض خون برای ترک اعتیاد موثر نیست؟ اعتیاد یک بیماری مزمن پیچیده است که بر مغز و رفتار فرد تأثیر می گذارد. تعویض خون نمی تواند تغییرات ایجاد شده در مغز توسط اعتیاد را از بین ببرد و همچنین سموم یا مواد مخدر را از بدن حذف نمی کند.
تصفیه خون جهت ترک اعتیاد چقدر طول میکشد؟
طول مدت تصفیه خون برای ترک اعتیاد به عوامل مختلفی مانند نوع روش تصفیه خون، شدت اعتیاد و وضعیت سلامتی بیمار بستگی دارد. به طور کلی، هر جلسه تصفیه خون بین ۲ تا ۴ ساعت طول میکشد.
تعویض یا تصفیه خون میتواند به عنوان یک روش کمکی در کنار سایر روشهای ترک اعتیاد، به دفع سموم از بدن و کاهش علائم خماری کمک کند. اما این روش به تنهایی نمیتواند اعتیاد را درمان کند. این روش هزینه نسبتا بالایی دارد و اگر به صورت اصولی و درست انجام شود میتواند تاثیرات چشمگیری بگذارد. اگر ترک اعتیاد با تعویض خون را انتخاب کردید لازم است که تمام جوانب آن را به دقت بررسی نمایید.