پنج شنبه / ۲۹ شهریور ۱۴۰۳ / ۲۳:۳۲
کد خبر: 24571
گزارشگر: 432
۱۲۲۹۴
۲
۰
۴۳
ویکی‌پدیا ، آزادی یا سرکوب ؟

یادداشتی از مبین خجسته برومند - متخصص فناوری اطلاعات و ارتباطات

یادداشتی از مبین خجسته برومند - متخصص فناوری اطلاعات و ارتباطات
ویکی‌پدیا، این دانشنامه آزاد که به‌عنوان منبعی جهانی برای دسترسی به اطلاعات شناخته می‌شود، همواره به‌عنوان یک فضای بی‌طرف و آزاد مطرح بوده است. اما آیا واقعاً این پلتفرم همچنان بی‌طرف است؟ تجربیات کاربران و مدیران ایرانی نشان از مافیا و سیاست‌بازی‌هایی پشت صحنه دارد که به حذف مقالات سیاسی و سانسور بی‌امان اطلاعات منجر می‌شود.
به گزارش آسیانیوز ایران؛ ۶ سالی است که در ویکی پدیا فعالیت میکنم از ویرایش گرفته تا مقاله نویسی درباره افراد سرشناس و دیگر موضوعات پرطرفدار می‌نویسیم و برایم فرقی نمی‌کند مقاله سیاسی باشد یا اجتماعی هرچیزی که معتبر و سرشناس باشد درباره اش مینویسم اگر نمی‌دانید ویکی پدیا چیست باید بگویم، ویکی پدیا مانند یک کتابخانه یا پارک همگانی است، ویکی‌پدیا همانند معبدی برای ذهن است، جایی که همگی می‌توانیم به آن‌جا برویم تا بیندیشیم، بیاموزیم، و دانشمان را به اشتراک بگذاریم، ویکی پدیا از تاریخ ۱۵ ژانویه ۲۰۰۱ ساخته شده است و مالک این دانشنامه آزاد جیمی ویلز، لری سنگر هستند، ویکی پدیا تا ژوئن سال ۲۰۲۲ مقاله های ویکی پدیا به ۳۲۷ زبان ایجاد شده‌اند که از این تعداد ۳۱۶ زبان در حال حاظر در دسترس است، که در ویکی پدیا فارسی ما در حال حاظر ۱٬۳۳۵٬۸۸۰ کاربر و بیش از یک میلیون مقاله و ۳۳ مدیر دارد، اما میریم سر اصل مطلب، بهتر است نگاه به ظاهر ساده اش نکنید پشت این سیستم کثیف، مافیایی هم وجود دارد، که در این خبر بیشتر بهش می‌پردازدیم، در روز مقاله های زیادی در ویکی پدیا فارسی نوشته میشود که خیلی از این مقاله ها برچسب حذف می‌خورند و یا نظرخواهی برای حذف می‌شود که طبق رای گیری یا مقاله پایدار می‌ماند یا خیلی راحت حذف میشود، یادتان باشد ویکی پدیا منبع معتبر نیست فقط نباید به ویکی پدیا استناد کنید بلکه باید درباره هر موضوعی پژوهش کنید و همه منابع موجود را در گوگل یا کتاب هارا برسی کنید این را خوده ویکی پدیا میگوید و هم پژوهشگران و اساتید دانشگاه ها در سراسر دنیا ، اما باید بگویم در این چند سالی که فعالیت های فراوانی در ویکی پدیا فارسی داشتم بی عدالتی های فراوانی دیدم از همدستی های بعضی از مدیران و کاربران برای حذف مقاله ها گرفته تا بستن حساب های کاربران ویکی پدیا، جالب است بدانید بعضی از مدیران و کاربران با تجربه ادعا می‌کنند بی طرفانه نظرات خودشان را درباره مقاله ها می‌گویند و دیدگاه بی طرفانه ای دارند اما اصلا اینطور نیست بعضی از مدیران و یا کاربری براساس اعتقاداتش و یا احساسش تصمیم می‌گیرد، به عنوان مثال اگر مدیر یا کاربری طرفدار رژیم پهلوی باشد با مقاله های بعضی از افراد سیاسی مخالفت می‌کند با اینکه فرد سرشناس است و منابع معتبری دارد و یا برچسب حذف سریع روی آن مقاله می‌زند یا در نظر خواهی ها موافق حذف مقاله میشود البته چیزی که برای ویکی پدیا حائز اهمیت است منابع است هرچه منابع معتبر بیشتر باشد سرشناسی طرف اثبات میشود اگر هرچه منابع کمتر باشد و معتبر نباشد سرشناسی احراز نمی‌شود مقاله سریع حذف می‌شود این ها قوانین ویکی پدیا هستند و کار مدیران پاک کردن و تمیز کردن این سیستم است و البته قابلیت های بیشتری هم دارند چون به عنوان مدیر یا دیوان سالار هستند اما واقعا خنده دار است که دیدگاه چپ گرایانه در ویکی پدیا فارسی موج می‌زند آدم گاهی وقت ها به منطق بعضی از مدیران یا کاربران تایید شده شک می‌کند که واقعا اینا مقاله نویس هستند یا فقط برای سرگرمی یا شوخی فعالیت می‌کنند، اگر اعتراضی هم بکنید و یا اگر تند برخورد کنید باز آزادی بیانی نخواهید داشت و سریع حساب شما بسته می‌شود، خیلی از کاربران باسابقه و قدیمی را دیدم که حسابشان در ویکی پدیا بخاطر اعتراض بسته شده است و دیگر باز نخواهد شد، مخصوصا سر مقاله های سیاسی خیلی از حساب ها بسته می‌شود بخاطر اعتراض به مدیری که مقاله سیاسی را بر اساس عقاید و نظر خودش حذف کرده است، درکل باید بگویم بعضی از مدیران و بعضی از کاربران تایید شده و قدیمی در پشت صحنه ویکی پدیا باهم درارتباط هستند و تصمیم می‌گیرند که فلان مقاله سیاسی یا اجتماعی یا درباره فلان فرد سرشناس بماند یا حذف شود دلایل الکی و غیرمنطقی میارند و با تصمیم های غلطتاش یک مقاله مهم را حذف میکنند، از همه بدتر این است که هر فرد ناشناسی می‌تواند بدون ساخت حساب شروع به ویرایش کند که این موجب خرابکاری میشود خیلی از این افراد محروم می‌شوند اما در روز از این اتفاقات زیاد می‌افتد، ایلان ماسک سال ۲۰۲۲ از ویکی‌پدیا به دلیل حذف صفحه‌ای در مورد «فایل‌های توییتر» انتقاد کرده و گفته بود که این شرکت افکار چپ‌گرایانه‌ای دارد، یک کاربر اسکرین شات‌هایی از ویراستاران ویکی پدیا منتشر کرد که در مورد حذف مقاله رای می‌دادند و یکی از آنها می‌گفت محتوای لپ تاپ «هانتر بایدن» یک رویداد هیچ چیز درباره یک رویداد هیچ چیز دیگر است.

 

سانسور در ویکی پدیا

ماسک در پاسخ گفت:بیشتر زمین: تمام رسانه‌های جریان اصلی مغرضانه هستند. ویکی پدیا: برای تایید این ادعا به منبع این رسانه‌ها استناد کنید ویکی‌پدیا سوگیری چپ‌گرایانه‌ای دارد.»

ماسک سپس ولز را تگ کرده و پرسیده بود: «نظر شما چیست؟» اما ولز پاسخی نداد.
توییت اخیر جیمی ولز در واقع پاسخ به سلسله اتفاقاتی است که طی ۲، ۳ روز گذشته رخ داده و طی آن برخی ویکی‌پدیا را به داشتن جناح سیاسی خاص متهم کرده‌اند
ببینید اکثریت افراد مهم و تاثیرگذار مخالف و یا منتقد ویکی پدیا هستند زیرا این شبکه کثیف سال هاست دارد به فعالیت های خود ادامه می‌دهد
در یکی از صحبت های آقای حسن رحیم پور ازغدی سخنران و نظریه پرداز و عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره ویکی پدیا ایشان فرمودند: تمامی اطلاعات من از جمله تاریخ تولد تا دیگر اطلاعات در ویکی پدیا غلط هست چه برسه به بقیه افراد و معمولا گزینشی و غلط است و هدفدار است ایشان در ادامه صحبت هایشان فرمودند: این چیز هایی مانند ویکی پدیا که اطلاعاتی را می‌بینید درباره افراد و جریان ها کاملا سیاسی و گزینشی حساب شده و معمولا غلط است که باعث آسیب شناسی فرهنگی میشود و به عنوان مثال اگر اشاره کنیم به امامان میتوانید با یه سرچ ساده امامان را جستجو کنید فقط ببینید در ویکی پدیا چه چیز هایی غلطی درباره امامان نوشته اند و پشت این سرویس ها و شبکه هایی هستند که اینا خودش جزو فکر سازی و فرهنگ سازی است که درباره چه افرادی چه چیز هایی را بگویند و چطوری گزینش کنند و چه چیز را بگن یا چه چیزی را سانسور کنند و چه چیز هایی را بی اهمیت کنند ایشان این مسائل را جزو آسیب ها خطاب کردند...
اکثر بازیگران و چهره های شناخته شده از این وضعیت ناراضی هستند چون اطلاعات خودشان و اطلاعات زندگی و حرفه خودشان اشتباهی در ویکی پدیا گفته شده است و از ویکی پدیا انتقاد های فراوانی در صحبت هایشان دارند...
ویکی پدیا در سال ۲۰۲۳ بار دیگر برای کمک به بقای خود درخواست کمک مالی می‌کند، این اولین و تنها بار نیست این وب سایت از هر خواننده در ایالات متحده 2.75 دلار می خواهد، ویکی‌پدیا در مواجهه با مشکلات مالی، یک پیام پاپ‌آپ را اجرا کرده است که از هر خواننده درخواست کمک مالی 2.75 دلاری کرده است، این مدت زمان زیادی است که ادامه دارد، اما اگر امروز ویکی‌پدیا را باز کنید، احتمالاً با یه بنر بزرگ استقبال خواهید کرد و همچنان ویکی پدیا در معرض فروپاشی هست و از کاربران می‌خواهد به این سامانه کمک مالی کنند و همچنان مشکلات مالی ویکی پدیا ادامه دارد و ممکن است در آینده ای نزدیک ورشکسته شود.
در کشور انگلستان در سال ۲۰۲۳ قرار بود ویکی پدیا تعطیل شود زیرا به دلیل: این سایت تایید سن کاربرانش که یکی از الزامات لایحه ایمنی برخط است را انجام نمی دهد، تیتر خبرگزاری های جهان شد و همچنان این مسئله ادامه دارد
در کشور ترکیه در سال ۲۰۱۷ دولت این کشور دستور فیلترینگ را صادر کردند؛ ترکیه، با فیلتر کردن وبگاه ویکی پدیا ورود کاربران ترکیه به این وبگاه مرجع را ممنوع کرد اینکار بدون هیچ دلیلی انجام شد و با تصمیم گیری های خودشان این دستور را صادر کردند و بعد دو و نیم سال رفع فیلتر شد.
در اکثر کشور ها ویکی پدیا بار ها فیلتر شده است حتی در کشور پاکستان بعد از از آنکه تشخیص داد محتوای ویکی پدیا بی احترامی به شعائر مذهبی است، دسترسی به این وب سایت را به مدت ۴۸ ساعت کند و پس از آن مسدود کرد...
 در کشور چین ممنوعیت‌های اینترنتی خود را در خصوص ویکی‌پدیا گسترش داده تا دیگر امکان دسترسی به هیچ یک از زبان‌های این دانشنامه آنلاین در این کشور وجود نداشته باشد...
اتهامات و انتقاد های زیادی به ویکی پدیا گفته شده است که در سامانه ویکی پدیا قابل مشاهده میباشد که به شرح زیر است:
بیشتر انتقادات به ویکی‌پدیا، به محتوای آن، جامعه متشکل از کاربران معتبر و فرآیندهای آن معطوف شده‌است. منتقدان اعتبار واقعی آن، خوانایی، سازماندهی مقالات، عدم بررسی روشمند واقعیت و سوگیری سیاسی آن را زیر سؤال برده‌اند. همچنین نگرانی‌هایی در مورد سوگیری سیستمیک در امتداد هویت جنسی، نژادی، سیاسی، شرکتی، نهادی و ملی مطرح شده‌است. علاوه بر این، تضاد منافع ناشی از کمپین‌های شرکتی برای اثرگذاری بر محتوا نیز برجسته شده‌است. نگرانی‌های دیگر شامل خرابکاری و حزب‌گرایی که توسط ویرایش ناشناس، رفتار دسته جمعی از سوی مشارکت‌کنندگان و نیز مدیران و دیگر چهره‌های برتر، طبقه‌بندی اجتماعی بین طبقه نگهبان و کاربران جدیدتر، قوانین بیش از حد، جنگ در ویرایش، و اعمال نابرابر خط‌مشی‌ها (سیاست‌ها) می‌شود.

انتقاد محتوایی:

محتویات جنسی

ویکی‌پدیا به خاطر محتویات جنسی، مانند تصاویر و ویدئوهایی در این باره، مورد انتقاد قرار گرفته‌است. چنین محتویاتی بدون هیچ هشدار قبلی و درخواست سن خواننده بر روی صفحهٔ نمایش ظاهر می‌شود. در مواردی دیده شده‌است که آی‌اس‌پی‌های بریتانیا مقاله‌ای از ویکی‌پدیا را که محتویات جنسی دارد سانسور کرده‌ان Internet Watch Foundation که یک سازمان غیرانتفاعی غیردولتی است گنجاندن چنین محتویاتی را «ناخوشایند» ذکر کرده‌است.

جانبداری سازمان‌یافته در پوشش

ویکی‌پدیا متهم به جانبداری سازمان یافته شده‌است، به این معنا که طبیعت عمومی‌اش بدون هیچ قصد آگاهانه منجر به اشاعه تعصبات بسیاری می‌شود.
گرچه مقالات بسیاری در روزنامه‌ها بر خطاهای واقعی کوچک و بدیهی در مقالات ویکی‌پدیا تمرکز کرده‌اند، نگرانی‌هایی در رابطه با تأثیرات احتمالاً غیرعمدی در مقیاس بزرگ ناشی از تأثیر و استفاده فزاینده از ویکی‌پدیا به عنوان یک ابزار تحقیق در همه سطوح وجود دارد. مارتین کوهن فیلسوف در مقاله‌ای در مجله مؤسسه آموزش عالی تایمز (لندن) ویکی‌پدیا را «در انحصار همه تعصبات و جهالت‌های خالقان‌اش» طرح می‌کند، که او دیدگاه «راننده تاکسی‌های جوان» توصیف اش می‌کند.

نقد اجتماع کاربران:

لایه‌بندی اجتماعی

ویکی‌پدیا از زمان ایجادش به‌طور ظاهری اصل اساسی وضعیت برابر برای همهٔ کاربران دارای حسن نیت را مورد تأیید قرار داده‌است. در ۲۰۱۰، جیمی ویلز بیان کرد:
هیچ کابال، الیت (نخبگان)، و هیچ سلسله‌مراتب یا ساختاری نباید وجود داشته‌باشد که به هر نحو، از بازبودن در برابر تازه‌واردان جلوگیری کند. هر تدبیر امنیتی برای حفاظت از اجتماع دربرابر خرابکاران واقعی (و خرابکاران واقعی وجود دارند، که گاه‌گاهی ما را متأثر می‌کنند)، باید بر اساس مدل «بررسی دقیق موشکافانه» اعمال شود.

شکایت در خصوص سوءاستفاده مدیریتی:

در فرومهای سالانه ویکی‌پدیا اتهاماتی طرح شده که کثرت و شدت سوء استفاده مدیریتی به طور پیوسته افزایش یافته‌است و این یکی از دلایل عمده کاهش تعداد کاربران از ۲۰۰۶ تاکنون است.
اتهامات سوءاستفاده مدیریتی خارج از ویکی‌پدیا در بلاگها، فرومهای فنی، و در رسانه‌های اصلی مطرح شده‌است. همچنین استدلال شده‌است که با وجود این احساسا که ویکی‌پدیا «نمونه درخشانی از دموکراسی در وب است»، «شمار اندکی از افراد این نمایش را اداره می‌کنند.» در مقاله‌ای در خصوص مناقشات ویکی‌پدیا گاردین شکایاتی را ذکر کرد که مدیران گاهی از قدرتهای ویژه‌شان برای سرکوب کاربران مشروع استفاده می‌کنند. مقاله عکس‌العمل برخی کاربران را مورد بحث قرار داد که قطع دسترسی کاربران بازبودن ظاهری طبیعت پروژه را برمی‌چیند و عدم توازن قدرت بین کاربران و مدیران حتی شاید دلیل اصلی روی آوردن برخی کاربران به خرابکاری باشد.
از طرفی رسانه های معتبر اشاره کردند که مدیران و شبکه فارسی ویکی پدیا توسط دولت ایران نظارت و کنترل میشود، حتی جلسات مختلفی در دفتر برنامه‌ریزی رسانه ها با حضور بعضی از مدیران ویکی پدیا برگزار شده است
در این بخش میخواهم اشاره کنم به تجربیات مقاله نویسان ایرانی در ویکی پدیا:
  • پویا نوشته بود: «من هم دقیقاً تجربه‌ی مشابهی داشتم، هرچند خیلی کوچک‌تر و برای ۲، ۳ مقاله بود. وقتی دیدم واکنش‌ها، سیاسی، پرخاشگرانه و با برچسب زنی همراهه فهمیدم وقت گذاشتن برای ویکی‌پدیا فارسی کار عبثیه! یه گروه خودشون رو قیم اونجا می‌دونن و مقالات باید با دیدگاه سیاسی و فکری این گروه منطبق باشه.»
  • مجید نصیری نژاد هم نوشته بود: «من وقتی چند مطلب ویرایش کردم و رفرنس دقیق دادم و مثل یک روبات و طوطی وار مطالب ریجکت شد دیگه بی‌خیال شدم. از اون به بعد هم دیگه مطالب ویکی پدیا برام مهم نیست و برای مطالب سعی می‌کنم منابع اصلی رو پیدا کنم یا صحت مطالب رو با چند جای دیگه هم چک کنم چون سلیقه‌ای با ویرایش برخورد میشه.»
  • کاربر دیگری هم نوشته بود: «چند وقت پیش مشخص شده بود که اسرائیل به طور سازماندهی شده ویکی پدیای یکی از زبانهای اروپای شرقی (فکر کنم لهستانی یا چک) را دستکاری می‌کند. اوایل به پروژه ویکی پدیا خوشبین بودم. اما زهی خیال باطل. در یک مسابقه آزاد رانندگی کسی که بهتر رانندگی نمی‌کند نمی‌برد، ماشین بهتر پیروز است. ماشین بهتر هم پول بیشتر می‌خواهد. مایکل شوماخر هم نمی‌تواند با پیکان بر بنز پیروز شود.»
  • سادات موسوی نیز نوشته بود: «پیوسته با ویکی پدیا عربی، فارسی، اردو و انگلیسی سروکار دارم و آنچه می‌بینیم رسماً تحریف تاریخ و نوشتن چیزهای دور از واقعیت باب میل غرب امری عادی است.»
  • اشرف نیا هم در رشته توییت دیگری درباره حقیقت ویکی پدیا نوشته بود: «ویکی پدیای فارسی یک رسوایی بزرگ برای بنیاد ویکی پدیاست که با باند بازی جلوی آزادی بیان رو می گیره و تنها اجازه میده مطالب مورد نظر یک عده خاص امکان انتشار داشته باشه، در آمدش هم از ایجاد بک لینک برای برخی کسب و کارهاست که برای هر بکلینک مبلغی بین ۱الی۵ میلیون و حتی بیشتر میشه؛ بنیاد ویکی پدیا اگر باندبازی که در ویکی پدیای فارسی صورت میگیره آگاه بشه مطمئناً جلوش رو میگیره، هر جوری که بتونیم باید این موضوع رو به گوششون برسونیم.»
آسیانیوز ایران | مبین خجسته برومند - متخصص فناوری اطلاعات و ارتباطات
https://www.asianewsiran.com/u/fht
اخبار مرتبط
مبین خجسته برومند؛ بازاریاب دیجیتال، سازنده بازی‌های کامپبوتری، برنامه‌نویس و سازنده نرم‌افزار موبایل، طراح وبسایت، کارآفرین، گوینده و .....
آسیانیوز ایران هیچگونه مسولیتی در قبال نظرات کاربران ندارد.
امیر نبوی
۱۴۰۳/۰۶/۳۰
5
1
5

کاملا موافقم

حامد محمدخانی
۱۴۰۳/۰۷/۰۳
5
0
3

قوانین ویکی پدیا بدرد خودشون میخوره فقط بلدن ایراد بگیرن از مقاله ها


تعداد کاراکتر باقیمانده: 1000
نظر خود را وارد کنید