به گزارش آسیانیوز ایران ؛ جلال متینی در سال ۱۳۰۷ در مشهد متولد شد و تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته زبان و ادبیات فارسی به پایان رساند. او فعالیت حرفهای خود را بهعنوان استاد دانشگاه آغاز کرد و از سال ۱۳۵۴ تا ۱۳۵۶ ریاست دانشگاه فردوسی مشهد را بر عهده داشت. متینی علاوه بر مدیریت دانشگاه، ریاست دانشکده ادبیات این دانشگاه را نیز در کارنامه خود داشت.
پس از وقایع ۱۳۵۷، فضای کشور، او را به مهاجرت به آمریکا واداشت. او در ایالات متحده به تدریس تاریخ و فرهنگ ایران در دانشگاه برکلی پرداخت و در فضای علمی آزاد، پژوهشهای خود را ادامه داد.
فعالیتهای پژوهشی و انتشارات
جلال متینی از برجستهترین پژوهشگران شاهنامه بود و مقالات متعددی درباره فردوسی و آثار او به رشته تحریر درآورد. از جمله آثار مهم او میتوان به «فردوسی و مردم»، «نقش فردوسی در حفظ هویت ملی ما ایرانیان» و «در معنی شاهنامه» اشاره کرد.
علاوه بر پژوهشهای ادبی، او در حوزه تاریخ معاصر ایران نیز فعالیت داشت و کتاب «نگاهی به کارنامهٔ سیاسی دکتر محمد مصدق» از آثار جنجالی او به شمار میرود. متینی در این کتاب تلاش کرد وقایع ۲۸ مرداد را از دیدگاهی بیطرفانه تحلیل کند.
نشریات «ایراننامه» و «ایرانشناسی»
یکی از مهمترین اقدامات متینی در دوران مهاجرت، تأسیس و مدیریت نشریات «ایراننامه» و «ایرانشناسی» بود. نشریه «ایراننامه» که از سال ۱۳۶۱ خورشیدی در ایالات متحده منتشر میشد، به تحلیل و بررسی مسائل تاریخی، فرهنگی و ادبی ایران میپرداخت و به یکی از منابع اصلی مطالعات ایرانشناسی در خارج از کشور تبدیل شد.
پس از توقف انتشار «ایراننامه»، متینی نشریه «ایرانشناسی» را در سال ۱۳۸۳ خورشیدی تأسیس کرد که به ادامه مسیر «ایراننامه» پرداخت و جایگاه ویژهای در میان پژوهشگران ایرانشناس یافت.
نقش جلال متینی در ترویج فرهنگ و تاریخ ایران
جلال متینی همواره بر اهمیت زبان فارسی بهعنوان ستون اصلی هویت ملی ایران تأکید میکرد. او در یکی از مقالاتش نوشت: «زبان فارسی روح فرهنگ ایران است و هرگونه آسیبی به آن، هویت ملی ما را تهدید میکند». او با انتشار مقالات و نشریات خود، نقشی کلیدی در حفظ و ترویج این میراث فرهنگی ایفا کرد.
درگذشت و واکنشها
جلال متینی سیام دیماه ۱۴۰۳ در مریلند آمریکا درگذشت. پس از اعلام خبر درگذشت او، چهرههای برجسته فرهنگی و ادبی ایران به یاد او سخن گفتند. محمدجعفر یاحقی، استاد زبان و ادبیات فارسی، او را «دانشیمردِ میدان ادب و ایراندوستی» خواند و تأسیس نشریات «ایراننامه» و «ایرانشناسی» را از خدمات ماندگار او دانست.
آثار ماندگار جلال متینی
از جمله مهمترین آثار جلال متینی میتوان به این موارد اشاره کرد:
- «خلاصه ویس و رامین»
- «منظومه حماسی کوشنامه»
- «فردوسی و مردم»
- «نگاهی به کارنامهٔ سیاسی دکتر محمد مصدق»
- مقالات متعدد درباره شاهنامه و تاریخ ایران
سخن پایانی
جلال متینی با آثار پژوهشی، مدیریت نشریات علمی و تلاشهای بیوقفهاش، نقش بزرگی در حفظ و معرفی فرهنگ و تاریخ ایران به جامعه جهانی ایفا کرد. یاد او در تاریخ ایراندوستی و ادب فارسی همواره زنده خواهد بود.