وقتی صحبت از یک بنگاه اقتصادی می‌شود، یکی از مهمترین جنبه‌های بررسی آن، وضعیت سلامت مالی است. نرخ‌های تحلیل مالی اطلاعات مناسبی را در این مورد ارائه می‌دهد. 4 دسته‌بندی اصلی این نرخ‌ها عبارتند از: نرخ نقدشوندگی، نرخ پرداخت دیون بلندمدت، نرخ عملکردی و نرخ سوددهی.
نرخ نقدینگی:
این نرخ با عنوان نرخ تسویه دیون کوتاه مدت نیز شناخته می‌شود. این نرخ نشان می‌دهد که وضعیت شرکت در زمینه تسویه بدهی‌های جاری خود چگونه است. به عبارت دیگر این نرخ با تمرکز بر روی دارایی‌های جاری و بدهی‌های کوتاه‌مدت، نشان‌دهنده کیفیت و سرعت شرکت در قبال این دسته از دیون است. انواع مهم این نرخ عبارتند از:
نرخ جاری = (دارایی‌های جاری) (بدهی‌های جاری). اما از آنجایی که ممکن است به علت سرعت پایین تولید، انبار شرکت با سرعت کمتری تبدیل به پول نقد شود، نرخ آنی تعریف شد که در آن مقدار موجودی انبار از دارایی‌های جاری کسر می‌شود. نرخ آنی = (دارایی‌های جاری – موجودی انبار) (بدهی‌های جاری).
نرخ پرداخت دیون بلند مدت:
این دسته از نرخ‌ها همانطور که از اسمشان پیداست، مبین کیفیت و قدرت شرکت در پرداخت دیون غیرجاری خود هستند. با محاسبه این نرخ‌ها، توان شرکت در زمینه بدهی‌های بلندمدت خود سنجیده می‌شود. به طور ویژه پیش از اخذ وام‌های مدتدار بهتر است تا از موقعیت فعلی شرکت در قبال بدهی‌های فعلی آن آگاهی پیدا کرد. انواع مهم این نرخ عبارتند از:
نرخ بدهی = (مجموع بدهی‌ها) (مجموع دارایی‌ها). این نرخ نشان می‌دهد که اگر در تسویه بدهی خود نکول نماید، تا چه میزان توان بازپرداخت بدهی خود را با استفاده از دارایی‌های شرکت دارد. اما اگر بخواهیم قدرت آورده سهامدارن در مقابل بدهی را بسنجیم، می‌بایست فقط مقدار آورده سهامداران را در مخرج این فرمول لحاظ نماییم؛ که می‌شود: نرخ بدهی به آورده سهامدارن = (مجموع بدهی‌ها) (مجموع آورده سهامداران). این نرخ نشان می‌دهد که اگر چنانچه شرکت دچار نکول در بازپرداخت وام‌های دریافتنی خود کرد، بدون نیاز به فروش دارایی‌های خود، تا چی میزان از بدهی‌ها را می‌تواند تسویه نماید.
نرخ‌های عملکردی:
این دسته از نرخ‌ها، بیانگر کیفیت عملکرد شرکت در فروش محصولات و وصول مطالبات خود است. انواع مهم این نرخ عبارتند از:
نرخ چرخش انبار = (هزینه‌های تولید و فورش محصول) (میانگین موجودی انبار). از آنجایی که موجودی انبار مدام در حال تغییر است، می‌توان میانگین 1 ساله موجودی را در این فرمول استفاده نمود. این نرخ نشان می‌دهد که در طول یک بازه زمانی یک ساله، چندبار موجودی انبار خالی و پر شده است. اما اگر بخواهیم میانگین تعداد روزهایی را که موجودی در انبار باقی می‌ماند را به دست آوریم، کافی است 365 را بر نرخ چرخش انبار تقسیم کنیم. خروجی آن نشان می‌دهد که حدودا چند روز موجودی در انبار می‌ماند تا استفاده شده و به فروش برود.
نرخ سوددهی:
این دسته از نرخ‌ها نشان می‌دهند کیفیت شرکت در ساخت سود خالص با استفاده از دارایی‌ها و امکانات موجود آن چه میزان است. انواع مهم این نرخ عبارتند از:
حاشیه سود خالص = (سود خالص) (کل فروش). عدد حاصل نشان‌دهنده نرخ سودی است که شرکت با استفاده از کل امکانات خود ساخته است. اما اگر بخواهیم کیفیت درآمدزایی شرکت از دارایی‌های آن را به طور ویژه بررسی کنیم، می‌بایست درآمد خالص آن را بر مقدار کل دارایی‌های آن تقسیم نماییم. این عدد بیانگر کیفیت بهره‌وری مدیران در استفاده از دارایی‌های مختلف شرکت به منظور ایجاد سود است.
برای اینکه چشم انداز مناسبی از سلامت فعلی شرکت به دست آوریم، بهتر است نرخ‌های به دست آمده در زمان فعلی را با میانگین نرخ شرکت‌های موجود در صنعت مورد فعالیت شرکت مقایسه نماییم. همچنین می‌توان با مقایسه نرخ‌های موجود با نرخ‌های به دست آمده از صورت‌های مالی گذشته شرکت، نسبت به روند سلامت مالی شرکت آگاهی به دست آورد.
منبع:
https://medium.com/@chitu_rk/financial-ratio-analysis-for-a-start-up-1c19ca3e842a