آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
از ابتدای نوروز متاسفانه عده ای با ایجاد تظاهرات در ارومیه و گله از جشن نوروزی که در بخشی از ارومیه برگزار شد، تظاهراتی را راه انداختند. این قضیه سریعا در شبکه های اجتماعی مانند ایکس (توئیتر) وایرال شد. همین موضوع باعث شد عده ای خاص از مردم ارومیه دست به اعتراض بزنند و نماینده مجلس ارومیه ” نادر قاضی پور ” نیز در این تظاهرات نیز شرکت کرد!!! جشنی که در ارومیه برگزار شد یک جشن سنتی بود که در اولین روز فروردین 1404 برگزار شده بود و گروهی از این جشن و پایکوبی مردم ناراضی شدند و در خبرها یاد شده که این موضوع به دلیل شهادت امام علی(ع) درست و به جا نبوده است.در دو روز گذشته اتفاقات تلخی در ارومیه رخ داده. ماجرا احتمالا از این قرار است که مطابق هر سال و همیشه، برخی مردم این شهر که عموما کردزبانها هم بودهاند جشن نوروز را گرامی داشتهاند و طی یک فرآیند طبیعی به پایکوبی برای نوروز پرداختهاند. اما ماجرا از جایی تبدیل به مساله میشود که یک فراخوان با محوریت احتمالا یک روحانی صاحبنام این شهر کلید میخورد، عنوان فراخوان: اجتماع علویون.
منابع خبری محلی ادعا میکنند عمدهی جمعیت علویون آذری زبانها بودهاند. همان منابع ادعا کردهاند که این تجمع واکنشی علویون در اعتراض به جشن نوروز بوده. به هر حال افرادی، آذریهای عزیز و کردهای عزیز را علیه هم تحریک کردهاند. یک طرف با رویکرد ملیگرایی و طرف دیگر هم که تشیع. در این میان البته خبرگزاریهایی نظیر مهر فقط تجمع مربوط به آذریها را پوشش دادهاند و از جشن نوروز چیزی را بازتاب ندادهاند. لازم به ذکر است که ادعاهای دو طرف منازعه مبهم است و هیچ قضاوتی نمیتوان درباره این ماجرا داشت. حس وحدت و همدلی و احترام به تمامیت ارضی و اعتقادات مذهبی شاید تنها راه نجات است.
تحلیل واقعه و واکنشهای دوگانه
رحیم جانبخش، فرمانده انتظامی آذربایجان غربی از «شناسایی و دستگیری ۲۲ نفر از عوامل اصلی» » خبر داد که به گفته او « قصد ترویج نفرتپراکنی و فتنه قومی» داشتند. آقای جانبخش گفت در مراسم عزاداری حضرت علی «برخی جریانات تجزیهطلب» تلاش کردند با فراخوان از این مراسم «سوءاستفاده» کنند. جشنهای سال نو خورشیدی امسال در حالی برگزار میشود که همزمان شده است با ماه رمضان و مناسبتهای آن. در ارومیه نیز مثل بسیاری از شهرهای ایران گروههایی از جمله شهروندان کرد به شادمانی پرداختند در حالیکه دستجات عزاداری هم برای امام اول شیعیان سوگواری کردند از جمله عزاداری روز شنبه که هزاران نفر در آن شرکت کردند. در این میان برخی این سوگواری سنتی را که هر سال برگزار میشود در تعارض با جشن و پایکوبیها دیدند و آن را به «درگیری کردها و ترکها» نسبت دادند درحالیکه برخی دیگر آن را رویدادی عادی مثل هر سال دیدند هر چند که حضور نیروهای امنیتی در اجتماع شنبه چشمگیر بود. موجی از واکنشهای سیاسی، رسانهای و مردمی در داخل و خارج از ایران در پی برگزاری مراسمی حکومتی با عنوان «اجتماع علویان» در روز دوم فروردین ۱۴۰۴ در ارومیه به راه افتاده است؛ تجمعی که با شعارهای مذهبی، قومی و برخی رفتارهای جنجالی همراه بوده است.
این تجمع که با فراخوان محمد خلیلپور، رئیس روحانی شورای شهر ارومیه، و حضور افرادی چون نادر قاضیپور، نماینده سابق ارومیه در مجلس، برگزار شد، با شعارهایی از جمله «یا حیدر حیدر» و نیز برخی شعارهای تند قومیتی علیه شهروندان کُرد همراه بود. شرکتکنندگان در این تجمع با چوبدستیهایی شبیه به هم در دست و تصاویر روحانیون محلی در این تجمع حاضر شدند! فراخوان برای این تجمع از سوی رئیس شورای شهر ارومیه، پس از آن صورت گرفت که شهروندان کُرد منطقه یک روز پیشتر جشن نوروز را در تجمعی همراه با پایکوبی در ارومیه برگزار کرده بودند که همزمانی آن با ۲۱ ماه رمضان، روایت ضربت خوردن امام اول شیعیان، واکنش منفی محمد خلیلپور، رئیس شورای شهر ارومیه، را درپی داشت.
درپی این تجمع، واکنشهای دوگانهای به آن آغاز شد. فعالان مدنی و رسانههای مستقل، تجمع دوم فروردین افراد حکومتی را بخشی از سناریوی تکراری «تفرقه بینداز و حکومت کن» دانستند. رسانههایی مانند کردپرس، «رفتار توهینآمیز» گروهی از شرکتکنندگان را حاصل تحریک نیروهای «پانترک» و هدایتشده توسط برخی نهادهای امنیتی دانستند. در مقابل، رسانههای اصولگرا این مراسم را «وحدتبخش و نماد ارادت مردم آذربایجان به امام علی» توصیف کردند. خبرگزاریهایی چون مهر و ایسنا از «حضور خیل عظیم عزاداران» ترکزبان و حتی «مشارکت شهروندان کرد و اهل سنت ارومیه در سوگواری امام علی» خبر دادند. برخی از رسانههای داخلی با گرایشهای معتدل نیز نسبت به این حواشی هشدار دادند.
جمعیتشناسی تاریخی منطقه ارومیه
ارومیه،
با جمعیتی بالغ بر ۷۳۶٬۲۲۴ نفر در سال ۱۳۹۵،
دهمین شهر پرجمعیت ایران و دومین شهر پرجمعیت شمالغرب کشور است. این شهر به دلیل
تنوع قومی و مذهبی، همواره بستر منازعات قومیتی بوده است. در اوایل دهه ۱۳۲۰
خورشیدی، سرهنگ میهن اوضاع ارومیه را اینگونه توصیف میکند: «سه قوم عمده کرد،
آثوری و عجم (شیعهمذهبهای ترکزبان) با پیشینه خصومتآمیز، همواره در حال نزاع
هستند.»
تاریخچه جمعیتی ارومیه
در
دورههای اولیه اسلامی، ساکنان ارومیه را کردها و مسیحیان تشکیل میدادند. با گذشت
زمان و بهویژه در دوره ترکان غزنوی و سلجوقی، جمعیت ترکها در ارومیه افزایش
یافت. در سده ۱۲ق/۱۸م، از مجموع ۱۵۰۶
مؤدی مالیاتی شهر ارومیه، ۱۴۵۳ نفر ترک و ترکمن، ۳۱
نفر کرد، ۱۵ نفر یهودی، ۳ نفر مسیحی و ۴
نفر بدون دین بودند. در سال ۱۳۷۹، ترکزبانان ۸۵٫۷
درصد جمعیت ارومیه را تشکیل میدادند، در حالی که کردزبانان حدود ۱۰٫۵
درصد بودند. آشوریها، فارسزبانها و ارمنیها به ترتیب ۱٫۷، ۱٫۶
و ۰٫۵ درصد جمعیت را شامل میشدند.
اقوام پیش از اسلام
از
هزاره سوم تا ابتدای هزاره اول پیش از میلاد، اطلاعات کمی درباره اقوام ساکن در
منطقه ارومیه وجود دارد. پارسواها، هوریها، نایریها و آشوریها از جمله اقوامی
بودند که در این منطقه ساکن بودند. پارسیان نیز در مهاجرت خود از ایرانویج، ابتدا
در غرب و جنوب دریاچه ارومیه ساکن شدند.
ترکها
ترکها
اکثریت جمعیت ارومیه را تشکیل میدهند. در سال ۱۳۷۹، ترکزبانان ۸۵٫۷
درصد خانوارهای نمونه را شامل میشدند. اغوزها، یوهها و افشارها از جمله گروههای
ترکتبار ساکن در ارومیه هستند. افشارها از زمان صفویه در ارومیه ساکن شدند و نقش
مهمی در تاریخ منطقه ایفا کردند.
کردها
کردها
نیز بخشی از جمعیت ارومیه را تشکیل میدهند. در سال ۱۳۷۹، کردزبانان حدود ۱۰٫۵
درصد جمعیت شهر را شامل میشدند. ایلهای کردی مانند برادوست، بیگزاده، شکاکها و
هرکی در مناطق مختلف ارومیه ساکن هستند. هزبانیان، دودمانی کردتبار، در نخستین سدههای
اسلامی بر ارومیه حکومت میکردند.
مسیحیان
ارومیه
از دیرباز محل سکونت مسیحیان بوده است. آشوریان و ارمنیها از جمله مسیحیان ساکن
در این منطقه هستند. در ابتدای سده بیستم، بین ۴۰ تا ۵۰
درصد جمعیت ارومیه را مسیحیان تشکیل میدادند. پس از جنگ جهانی اول و نسلکشی
آشوریان، جمعیت مسیحیان به شدت کاهش یافت.
یهودیان
یهودیان
نیز بخشی از جمعیت تاریخی ارومیه را تشکیل میدادند. در سال ۱۲۸۹ قمری، جمعیت یهودیان
ارومیه ۱۲۰۰ نفر بود. پس از تشکیل دولت اسرائیل در سال ۱۹۴۸،
بسیاری از یهودیان ارومیه به اسرائیل مهاجرت کردند.
فارسیزبانان و زرتشتیان
فارسیزبانان
حدود ۱٫۶ درصد جمعیت ارومیه را در سال ۱۳۷۹ تشکیل میدادند.
زرتشتیان نیز در گذشته در ارومیه ساکن بودند، اما امروزه پیروانی از این دین در
منطقه وجود ندارد.
شیعیان، سنی ها و دراویش
ارومیه
از دیرباز محل سکونت شیعیان و سنیان بوده است. دراویش و صوفیان نیز در این منطقه
فعالیت داشتهاند. شیخ محمود ارموی از صوفیان بنام ارومیه بود. امروزه نیز پیروان
طریقت نقشبندی در ارومیه فعال هستند.
تحلیل جامعه شناختی آسیانیوز ایران
زبان مادری یا زبان نفرت؟
به نقشههای خیالی که قبیله گرایان از آینده ایران ترسیم می کنند، بنگریم. در عموم این نقشهها استان لرستان و مناطق لُرنشین خوزستان و چهارمحال بختیاری و کهکیلویه و بویر احمد و مناطق قشقایی نشین فارس همپوشانی دارند. بسیاری از شهرهای دیگر ایران از جمله آذربایجان غربی و ایلام هم در دو نقشه همپوشانی دارد. حال فرض بگیریم که اصلا قدرت مرکزی و نظامی در ایران سقوط کرد و هر قومی حکومت محلی خود را تشکیل داد، آنگاه سرنوشت شهری مانند ارومیه یا نَقده و پلدختر چه می شود؟ در این موارد شهرها و استانهای متنوع قومی (که کم هم نیستند) کدام قوم عقب نشینی کرده و شهر را به قوم دیگر واگذار خواهد کرد؟ و یا به فرض واگذاری نحوه مواجهه قوم غالب با قوم مغلوب چگونه خواهد بود؟
یا در حکومت خیالی «الاحواز» سرشونت آن ۴۰ درصد غیر عرب زبان ساکن اهواز و ۶۰ درصد غیر عرب زبان ساکن خوزستان چه خواهد بود؟ برای مثال ایذه یا اندیمشک به کدام قبیله واگذار خواهد شد؟ به استان همدان نگاه کنیم. در این استان ترک زبان و لُرزبان و فارس زبان در همسایگی یکدیگر زندگی می کنند یا در شهرکرد، ترک زبان و لر و بختیاری در همسایگی هم زندگی می کنند. حال قبیلهگرای فدرالیست پس از تقسیم ایران به «قبایل جعلی» چه نسخه ای برای استان مثلا همدان یا خوزستان و قزوین و... خواهد داشت؟
به حوادث چند سال اخیر میان ارمنستان و جمهوری باکو نگاه کنیم. در منطقه قره باغ آیا ارامنه و باکویی ها به توافق رسیده اند یا همیشه دست به ماشه بوده و این نفرت قومی و زبانی است که حرف اول و آخر را می زند؟ اغلب استان ها و شهرهای ایران تلفیقی بسیار درهم تنیده از اقوام مختلف هستند و آنکه شعار قبیله گرایی سر می دهد آگاهانه به دنبال ایجاد حمام خون در بسیاری از مناطق کشور است. حمام خونی که بازنده اصلی آن مردم همان شهر و منطقه خواهند بود.
در سال ۱۹۹۴ به دنبال سقوط هواپیمای حامل رئیسجمهور وقت رواندا «قوم هوتو» ( قوم اکثریت ساکن روآندا) از وضعیت آشوب و ضعف قدرت مرکزی استفاده کرده و این جنایت را به «قوم توتسی» (قوم اقلیت) ساکن این کشور نسبت داد. همین امر باعث آغاز درگیریهای شدید میان این دو قوم شد. در جریان نسلکشی سال ۱۹۹۴ روآندا که از آن تحت عنوان تاریکترین فاجعه انسانی نیم سده گذشته یاد میشود، علاوه بر کشتهشدن هشتصدهزار نفر به هزاران زن هم تجاوز جنسی شد.
هر دو قوم یک نژاد، یک فرهنگ و یک تاریخ مشترک داشتند اما تلفیق تاریخ استعمار زده و جهالت و تعصب و شستشوی مغزی جنایتی را رقم زد که در تاریخ نمونه مشابه ندارد. قبیلهگرایی وابسته به بیگانه که در چند سال اخیر بر فعالیت خود افزوده و در استانهای مانند آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی و کردستان بر ایجاد بیزاری قومی میان ترکزبان و کردزبان دمیده و در مواقعی هم موفق به ایجاد تنش در ورزشگاهها و دانشگاههای این مناطق شده است، اگر کمی قدرت بگیرد حمام خونی به راه خواهد انداخت که نسلکشی روآندا از خاطر جهانیان برود. تاریخ برای سرگرمی نیست، تاریخ رویدادنگاری نیست، تاریخ سراسر تامل و بینش و نتیجه تجربه هزاران ساله تمدن بشری است و آنکه از تجربه دیگران عبرت نگرفته و دنبال تکرار تجربه آنها باشد ممکن است سیلی سختی از روزگار بخورد.
امپریالیسم نوین
این سرزمین چهار دهه است (به ویژه چند سال اخیر) که تحت شدیدترین و بی سابقه ترین حملات امپریالیسمرسانهای است و از کودک تا نوجوان و جوان و سالمند درگیر این تهاجم وحشیانه قرار دارند. در این جنگ همه جانبه ایران به شر مطلق و ایرانی به موجودی اسیر در چنگال شیطان تقلیل یافت و ایرانی بودن مساوی با پلشتی و زشتی و بدبختی تعریف شد.
این شیوه حمله علیه یک سرزمین در جهان نه سابقه داشته و نه نمونه مشابهی دارد. امپریالیسم رسانه ای در این مدت چنان جامعه ایران را آماج حملات بی رحمانه خود قرار داده است که بخشی از مردم خود به دشمنان سرسخت کشور و جامعه خود تبدیل شده اند و در دل آرزوی ویرانی و حمله نظامی بیگانه به آن را در سر می پرورانند. در این تهاجم رسانه ای همه جانبه ایران، ابتدا «به آن خراب شده» تقلیل پیدا کرد و تمام نکبت و زشتی منطقه از چشم ایرانیان معرفی شد. در این تهاجم ویرانگر ایران شر مطلق و همسایگان همه کودکانی معصوم که مورد آزار ایرانیان قرار می گیرند معرفی شدند. در این تهاجم ویرانگر روحیه و امید و آرزو و اندک شادی مردم ایران به یغما گرفته شد و حتی شادی از برد تیم ملی فوتبال یا رفتن به کنسرت و سینما مساوی با خیانت به آزادی معرفی شد. در این تهاجم ویرانگر برای هر قوم و منطقه این سرزمین نژاد و هویت و ملیتی تراشیده شد و ایران سرزمینی جعلی و ساختگی معرفی شد. در این تهاجم ویرانگر، وحشیانه ترین تحریم های اقتصادی به ایرانیان اعمال شد و بخشی از جامعه خود به سخنگو و حامی دشمنان و تحریم کنندگان تبدیل شد. در این تهاجم ویرانگر از استاد علوم سیاسی و جامعه شناسی گرفته تا پزشک و مهندس و سلبریتی و بازیگر و ورزشکاری که درآمد بالا و زندگی راحتی دارد، دانسته و ندانسته به دشمن قسم خورده وطن و خانه و کاشانه خویش تبدیل شد. در این تهاجم ویرانگر چنان تصویری بدوی و خشن از ایران به جهان معرفی شد که انگار مردمش با شتر و الاغ تردد می کنند، کاری جز ترور بلد نیستند و هنوز خودرو و کت و شلوار از نزدیک ندیده اند. در این تهاجم ویرانگر پدر و مادر تحت تاثیر رسانهها، چنان حس زشت و تلخی از ایرانی بودن ارائه کرد که کودک و نوجوان زیر پانزده سال دچار افسردگی شده یا گاهی اقدام به خودکشی نمود. باور بفرمایید این شیوه از جنگ رسانه ای علیه یک سرزمین و یک ملت و «چگونگی تبدیل یک ملت به دشمن خود» بعدها به عنوان مطالعه موردی «جنگ رسانه ای نوین» در دانشکده های امنیتی و اطلاعاتی کشورهای مختلف تدریس خواهد شد.
جنگ ناجوانمردانه
غربیها و به ویژه انگلیسیها در دنیا به خساست معروفاند. آنها تا از نتیجه و سود سرمایهگذاری خود آگاه نباشند دست به چنین اقدامی نمیزنند. بر اساس این رویکرد کسی یا کسانی که برای یکبار هم شده اگر یک پوند مستقیم و غیرمستقیم از دولت انگلیس و غرب دریافت کرده باشند، بدون شک در جایی دیگر چندین برابر آن مبلغ به دولت انگلستان خدمترسانی داشتهاند. جامعه امروز ایران در غفلت و جهالت رسانههای وطنی به کل به میدان تاخت و تاز رسانههای غربی درآمده است و افکار و ذهن بخش بزرگی از جامعه ایران به مانند یک کشور اشغال شده، به زبالهدان تروریسم رسانهای آن ها بدل گشته است. گول ادبیات روشنفکرانه و کتوشلوار و کراوات مجریها و شومنهای فارسیزبان را نخوریم. گول این شعارهای آزادیخواهانه و حقوق بشری را نخوریم؛ اینجا خاورمیانه است و تک تک این شعارها بوی خون و باروت و ویرانی میدهند و تک تک این افراد پیاده نظام زمینهسازی ویرانی ایران هستند. هر وقت به رسانه های بیگانه نگاه کردیم، جام جهانی 2022 فوتبال را به خاطر بیاوریم. به خاطر بیاوریم رسانههای این کشورهای استعمارگر چگونه بخشی از مردم ایران را دشمن سرزمین بدل کرده و کاری کردند که به تشویق دشمنان خود پرداختند.
هر وقت به رسانههای غرب فکر میکنیم، صدها پیاده نظام فرهنگی و سینمایی غرب را به خاطر بیاوریم که با زبالههای ضد ایرانی خود در جشنوارههای سینمایی غرب ظاهر شده و به پیاده نظام توجیه تحریم و فشار اقتصادی و حمله نظامی به ایران تبدیل میشوند. (و به خاطر داشته باشیم که تمام بودجه و دستمزد ساخت چنین آثار ضدایرانی را سفارت فرانسه و آلمان و انگلیس و سایر غربیها در تهران پرداخت میکنند) به رسانه که فکر میکنیم جایزه صلح نوبل و دهها جایزه حقوق بشری و خبرنگار آزاد و امثالهم را به خاطر بیاوریم که به پلشتترین و ضدایرانیترین افراد ساکن در این سرزمین اهدا شده و یک به یک در راستای فشار بیشتر غرب بر ایران به بازی گرفته میشوند.
بنگاههای تبلیغاتی غرب که فکر میکنیم سازمان آدمخوار رجوی و تروریستهای تجزیه طلب را به خاطر بیاوریم که مدام از پارلمان و نشستی به پارلمان کشور دیگری کشانده میشوند و خود را به عنوان نماینده ایران معرفی میکنند. به انگلیس و رسانههای آنگلوساکسونها که فکر میکنیم آلمان را به خاطر بیاوریم که با آن تاریخ عظیم فکری و فلسفی و هنری، چگونه پس از جنگ جهانی دوم به برده فکری و عقیدتی انگلیس تبدیل شد و تمام هویت تاریخی و انتقادی خود را از دست داد. به انگلیس و آمریکا و غرب که فکر میکنیم اوکراین را به خاطر بیاوریم که چگونه توسط تبلیغات رسانههای غرب هویتزدایی شد و به دست خود زمینه ویرانی خانه و کاشانه و آوارگی و دربهدری خود را فراهم ساخت. ما در این منطقه پر آشوب و در این شرایط خاص که هر آنی احتمال جنگ فراگیری میرود جایی برای سانتیمانتالیسم و غرق شدن در اوهام و خیالات غربی نداریم و هر اشتباهی ممکن است به قیمت نابودی و ویرانی خانه و سرزمینمان بدل شود.
جمعبندی
ارومیه با تنوع قومی و مذهبی خود،
همواره یکی از شهرهای مهم ایران بوده است. ترکها اکثریت جمعیت این شهر را تشکیل
میدهند، اما کردها، آشوریان، ارمنیها و یهودیان نیز بخشی از تاریخ و فرهنگ این
منطقه را شکل دادهاند. با وجود تنشهای قومی و مذهبی، ارومیه همچنان به عنوان
شهری با پیشینه تاریخی غنی و فرهنگی متنوع باقی مانده است. در نهایت این را باید بدانیم که ارومیه نه متعلق به کردهای عزیز است و نه متعلق به ترک های نازنین. بلکه متعلق به ایران است... ملتی شجاع که کنار هم معنای عمیقی به کلمه «اتحاد» می بخشند...