علی ربیعی، سخنگوی دولت در نشست خبری خود که یک روز پس از این اعتراضات تشکیل شده، در واکنش به مخالفتها از «جنگ تبلیغاتی» سخن گفت.
ربیعی روز سهشنبه دهم فروردین گفت: «یک بخش از واکنشها نگرانیهایی است که ما باید به آن توجه کنیم، نخبگان جامعه و کنشگران سیاسی مایلند هیچ قراردادی خارج از منظر افکار عمومی منعقد نشود.» با این حال او در ادامه اشاره کرد بخشی از مخالفان این توافق سابقه «وادادگیهای عظیم» و «خیانت به کشور» در مقابل بیگانگان را دارند.
این مقام دولت همچنین به «عملیات روانی بزرگ» در این زمینه ارجاع داد و از «فضاسازی و دروغپردازی» درباره سند سخن گفت.
دستیار حسن روحانی در بخشی دیگر از سخنانش به حمایت از دولت و تیم وزارت امور خارجه در حوزه منافع ملی پرداخت و گفت: «با هر کشوری صلاح بدانیم توافق میکنیم.»
طی روزهای گذشته علاوه بر اعتراضها در رسانههای مجازی و شهرهای کشور، صدها فعال مدنی و سیاسی هم با نوشتن طوماری آنلاین خطاب به رییسجمهور چین اعلام کردند از نظر آنها این توافق «مردود» به شمار میرود.
در واکنش به اعتراض گسترده به عدم شفافسازی جزییات این توافق، دستیار ظریف گفته بود «الزام قانونی» برای انتشار آن وجود ندارد. روز دوشنبه هم رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت جمهوری اسلامی به دنبال امضای اسنادی مشابه با روسیه هم هست.
در پی شکلگیری تجمعهای اعتراضی شهروندان به امضای توافق ۲۵ ساله جمهوری اسلامی با چین، علی ربیعی، سخنگوی دولت، تشدید مخالفتها را «عملیات روانی بزرگ» خواند و به آن واکنش نشان داد.
روز دوشنبه صدها نفر از شهروندان در شهرهایی از جمله تهران و کرج تجمع اعتراضی برگزار کرده و شعار «ایران فروشی نیست» سر دادند.
ویدیوهایی که در رسانههای اجتماعی منتشر شده نشان میدهد شهروندان معترض به سند بلندمدت همکاری ایران و چین، در تهران با تشکیل تجمع اعتراضی مقابل ساختمان مجلس شورای اسلامی مخالفت خود را با آن اظهار کردند. در این تجمع شهروندان شعارهایی از جمله «ایران فروشی نیست» سر دادند.
همزمان تصاویری هم از تجمع صورتگرفته در مقابل فرمانداری کرج منتشر شده است.
فراخوان این تجمعها که در رسانههای اجتماعی منتشر شده از شهروندان مخالف دعوت کرده تا در روزهای سهشنبه، چهارشنبه و پنجشنبه نیز مقابل مجلس در تهران و همچنین فرمانداریها و استانداریهای شهرستانها تجمع کنند.
از روز شنبه و پس از امضای رسمی این توافق در دیدار وزیر خارجه چین با مقامهای ایران، شهروندان در رسانههای اجتماعی با داغ کردن هشتگهای اعتراضی آن را «فروش ایران» خوانده و خواستار لغو سند امضاشده شدند.
این در حالی است که طرف چینی از مشارکت ایران به عنوان کشور «عضو مؤسس» در بانک سرمایهگذاری زیرساخت آسیا تقدیر میکند، و دو طرف مایلاند همکاری خود در زمینههای مربوطه را تقویت نموده و به طور مشترک برای پیشرفت و شکوفایی منطقه آسیا تلاش نمایند.
از سوی دیگر عملکرد چین در سایر کشورهای جهان سوم، بسیاری از مردم و کارشناسان اقتصادی را نگران کرده که چین با این سند بهمانند سایر کشورها، در ایران نیز نوع جدیدی از استعمار را پایهگذاری کند. استراتژی چین در این قبیل کشورها بر اساس هژمونی تجاری و ایجاد وابستگی حداکثری اقتصادی است.
رسول نفیسی، استاد جامعهشناسی توسعه در دانشگاه استرایر ویرجینیا در این مورد مینویسد که در این استراتژی قدرت مالی چین بهعنوان ابزار گسترش قدرت تجاری - سیاسی و بدون هزینههای نظامی به کار گرفته میشود. این نوع رابطه که به نظر میرسد کمهزینهترین و پردرآمدترین نوع روابط نامتقارن بینالمللی است را اصطلاحاً «استعمار هوشمند» مینامند.
ایران و چین: هیاهوی بسیار بر سر هیچ؟
روابط ایران و چین در سالهای پس از انقلاب روند رو به رشدی داشته است. چین در اکثر مواقع یکی از پنچ شریک بزرگ تجاری ایران بوده است. در دوران ریاست جمهوری محمود احمدینژاد و تحت عنوان سیاست «نگاه به شرق» روابط سیاسی و اقتصادی ایران و چین افزایش قابل توجهی یافت. در این دوران شرکتهای چینی توانستند در پروژههای متعددی در بخشهای صنعتی و اقتصاد ایران مشارکت داشته باشند، بطوریکه فقط در بخش انرژی قراردادهای متعددی بین وزارت نفت و شرکتهای دولتی و خصوصی چین منعقد شد. شرکتهای چینی فعالیت خود را در میادین مشترک ایران و عراق- میدان پارس جنوبی – و پروژههای ال ان جی ایران شروع کردند.
در دوران تحریمهای دولت اوباما، شرکتهای چینی اما صنعت انرژی ایران را ترک کردند. تاخیر متعدد شرکتهای چینی در تکمیل پروژههای نفت و گاز ایران باعث شد، تا ایران با میلیاردها دلار ضرر روبرو شود. تاخیر شرکتهای چینی در میادین مشترک با عراق نیز باعث شد تا عراق بتواند تولید بیشتری نسبت به ایران داشته باشد. همچنین تاخیر در بهره برداری و افزایش ظرفیت تولید در میادین مشترک این فرصت را برای رقیبان ایران فراهم کرد تا بتوانند با افزایش تولید، بخشی از سهم ایران را در بازار منطقهای و جهانی بهدست آورند./